Η 13η ΚΑΙ Η 14η ΙΟΥΛΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΥ ΘΕΡΟΥΣ ΤΟΥ 1965

 

Tου ΛΑΖΑΡΟΥ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ

Την Τρίτη 13 Ιουλίου 1965 η θερμοκρασία ήταν υψηλή. Άγγιζε τους 32 βαθμούς Κελσίου στην Αθήνα και τους 33 στη Θεσσαλονίκη. Εκείνο όμως που άγγιζε κορυφή ήταν το πολιτικό θερμόμετρο. Τις πρώτες απογευματινές ώρες το πλειοψηφούν κόμμα διέγραφε –με εισήγηση πρωθυπουργού Γεωργίου Παπανδρέου –από τις τάξεις του τον υπουργό Εθνικής Αμύνης Πέτρο Γαρουφαλιά. Η ρήξη των δύο ανδρών επισημοποιείται κατά τον πλέον εμφανή τρόπο.

Παρά ταύτα, ο Γαρουφαλιάς αρνείται να παραιτηθεί και υποστηρίζει ότι ο πρωθυπουργός θέλει να αλώσει με «ημετέρους» το στράτευμα και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, στην οποία είναι αναμεμειγμένο και το όνομα του γιου του και αναπληρωτή υπουργού Συντονισμού, Ανδρέα Γ. Παπανδρέου.

Για όλα αυτά είναι ενήμερος ο άναξ (Κωνσταντίνος Β’), ο οποίος πλέει σε πελάγη ευτυχίας αφού έχει έλθει στη ζωή η πρωτότοκος Αλεξία. Μεταξύ βασιλέως και πρωθυπουργού έχουν ανταλλαγεί και επιστολές διατυπωμένες σε οξύ ύφος.

Όμως, η έλευση του πρωθυπουργού στο θερινό ανάκτορο της Κέρκυρας, το «Μον Ρεπό», για τις καθιερωμένες ευχές, γέμισε προσδοκίες για βελτίωση των σχέσεων των δύο ανδρών. Πολλώ δε μάλλον όταν όπως ανακοίνωσε η Αυλή «την 10.15’ πρωινήν ο πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου και ο υπουργός της Δικαιοσύνης κ. Ν. Μπακόπουλος υπέγραψαν εις το θερινόν βασιλικόν ανάκτορον την ληξιαρχικήν πράξιν γεννήσεως της βασιλόπαιδος».

Ο ξένος Τύπος

Η βρετανική εφημερίδα «Daily Express» μεταδίδει ότι «εάν ο βασιλεύς επιμείνει εις την άρνησίν του να υπογράψει το διάταγμα περί απολύσεως του κ. Γαρουφαλιά, θα αναγκαστεί να δεχθεί παραίτησιν του πρωθυπουργού και να προκηρύξει νέας εκλογάς. Αλλά αι εκλογαί συμφέρουν εις τον κ. Παπανδρέου, ο οποίος πιστεύει ότι θα αύξανε την πλειοψηφίαν του. Και μια μεγάλη νίκη του θα αποτέλει εξουθενωτικόν πλήγμα κατά της ελληνικής μοναρχίας».

Με αυτό το κλίμα ο πρωθυπουργός, αφού επέστρεψε στην Αθήνα από την Κέρκυρα και διέγραψε τον Γαρουφαλιά, κάλεσε στο γραφείο του στις 7 το απόγευμα τον αρχηγό του Βασιλικού Γραφείου Χοϊδά για να του πει ότι, παρά περί του αντιθέτου επιθυμία του άνακτος, επιμένει να αναλάβει ο ίδιος (παράλληλα με την πρωθυπουργία) το υπουργείο αποχωρούντος Γαρουφαλιά.

Ο Κωνσταντίνος προτιμά εξωκοινοβουλευτικό πρόσωπο ή βουλευτή που ανήκει στην ομάδα τακτικών συνομιλητών του.

Ο Χοϊδάς παίρνει την τελευταία βραδινή πτήση και επιστρέφει στο… «νησί των Φαιάκων» για να μεταφέρει τα… καθέκαστα στον άνακτα.

Ο τελευταίος, πάντως, δεν λέει να βγει από το πρόγραμμά του. Από το απόγευμα (λίγο πριν περάσει το κατώφλι του Γ. Παπανδρέου ο Χοϊδάς) έκανε ταξίδι-αστραπή από την Κέρκυρα στο Ελληνικό για να υποδεχθεί τον ομόλογό του της Δανίας Φρειδερίκο. Τον παραλαμβάνει και φεύγουν μαζί για την Κέρκυρα για να δει και ο υψηλός επισκέπτης του τη νεογέννητη Αλεξία.

Τη 12η μεσημβρινή της επομένης, κι αφού έχει πληροφορηθεί τα… καθέκαστα, παρουσιάζουν με τη σύζυγό του Άννα-Μαρία τη διάδοχο (τότε) του θρόνου σε 30 Έλληνες και ξένους φωτορεπόρτερ.

Η δεξίωση του Γάλλου πρέσβη

Την ίδια μέρα η Γαλλία εορτάζει την επέτειο της επανάστασης, την κατάληψη της Βαστίλης. Οι πρεσβείες της σε όλες τις πρωτεύουσες του κόσμου θα είναι ανοικτές το βράδυ για να υποδεχθούν στους κήπους τους τους υψηλούς προσκεκλημένους τους. Σε όλες, εκτός από την Αθήνα…

Ο πρέσβης Ζαν Μπαγέν, εφυής άνθρωπος, αντιλαμβάνεται ότι στην πρωτεύουσα του παρασκηνίου (εκείνες τις ημέρες) κανείς δεν έχει όρεξη για… παράτες. Έτσι, καλεί σε μια μεσημβρινή δεξίωση «διά κυρίους μόνον». Δεν θα παραστούν ούτε ο βασιλεύς, ούτε ο πρωθυπουργός.

Πάντως, με ένα ποτό στο χέρι και… «στο πόδι» θα συζητήσουν για τα τεκταινόμενα ο πρόεδρος της Βουλής Αθανασιάδης – Νόβας, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Στεφανόπουλος, ο αρχηγός της ΕΡΕ Κανελλόπουλος, οι υπουργοί Κωστόπουλος, Τσιριμώκος, Γαρουφαλιάς (απτόητος!), Ζίγδης, Μητσοτάκης, Γκλαβάνης, Μπακόπουλος και Βαρδινογιάννης, ο αρχηγός του Κόμματος Προοδευτικών Μαρκεζίνης, ο πρώην πρωθυπουργός Πιπινέλης, οι βουλευτές Τούμπας, Τσάτσος, Παπαληγούρας και Ευταξίας, οι εξωκοινοβουλευτικές προσωπικότητες Ζολώτας, Λούρος και Αλιβιζάτος, ο αρχηγός της Αεροπορίας Αντωνάκος, ο αρχηγός της Αστυνομίας Πόλεων Καραμπέτσος κι από κοντά ο αρχηγός του Στρατιωτικού Οίκου του βασιλέως, στρατηγός Παπαρρόδου.

Συζητούν, συζητούν αλλά άκρη δεν θα βγάλουν. Κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει με σαφήνεια τις εξελίξεις. Κανείς ή μόλις κάνα δυο;

Και μια… κηδεία

Βαρύ το κλίμα στο πολιτικό σκηνικό και ακριβώς το ίδιο στον πνευματικό κόσμο που συγκεντρώνεται στις 6 το απόγευμα στο Α’ νεκροταφείο. Βρίσκεται εκεί για να απευθύνει το «ύστατο χαίρε» σε έναν κορυφαίο των γραμμάτων και των τεχνών: Το λογοτέχνη, ζωγράφο και αγιογράφο Φώτη Κόντογλου που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 70 ετών…

Στα γήπεδα η Ελλάδα αναστενάζει

Μόνο οι φίλαθλοι θα μείνουν ανεπηρέαστοι. Προσέρχονται μαζικά στο Στάδιο Καραϊσκάκη, όπου υπό το φως των προβολέων θα αναμετρηθούν οι δύο «αιώνιοι» αντίπαλοι στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδας στο ποδόσφαιρο. Τα εισιτήρια τιμώνται 80 δραχμές «διά τας αριθμημένας θέσεις» και 30 «διά τα κοινάς» (ορθίους).

Στις 9 το βράδυ, προ του διαιτητού Φούλβιο Πιερόνι (Ιταλός) οι δύο ομάδες παρουσιάζονται με τις ακόλουθες συνθέσεις:

ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ: Αυγητίδης , Γκαϊτατζής, Παυλίδης, Μίλησης, Πολυχρονίου, Στεφανάκος, Βασιλείου, Σιδέρης, Γιούτσος, Αρ. Παπάζογλου και Μποτίνος.

ΠΑΝΑΘΗΝΑΪΚΟΣ: Οικονομόπουλος, Παναγιωτίδης, Παπουλίδης, Λουκανίδης, Καμάρας, Σούρπης, Κομιανίδης, Γιαννακόπουλος, Ροκίδης, Δομάζος και Παπαεμμανουήλ.

Ένας «κεραυνός» του Γιώργου Σιδέρη στο 6ο λεπτό του αγώνα θα αρκέσει στου «Μπούκοβι την ομαδάρα» (όπως την ύμνησε ο Στράτος Παγιουμτζής, από το όνομα του μεγάλου Μαγυάρου προπονητή της) να κατακτήσει το βαρύτιμο τρόπαιο για 12η φορά στην ιστορία του.

Περισσότεροι από 40.000 θεατές αποθέωσαν τους νικητές και χειροκρότησαν τους ηττημένους που κοουτσάριζε ένας άλλος δάσκαλος του αθλήματος, ο Στιέπαν Μπόμπεκ.

 

Η ημέρα της μεγάλης ρήξης

Η (ούτε δεκάλεπτης διάρκειας) συνάντηση και οι βόλτες του… υποψήφιου πρωθυπουργού

Όπως έγραφαν στα μονόστηλά τους εφημερίδες της εποχής, 14μελής αντιπροσωπεία του ελληνικού Κοινοβουλίου με επικεφαλής τον πρόεδρο του Σώματος Γεώργιο Αθανασιάδη–Νόβα επρόκειτο να μεταβεί στις 14 Ιουλίου στο Δυτικό Βερολίνο προκειμένου να μετάσχει των συνεδριάσεων της μικτής επιτροπής σύνδεσης Ελλάδας – ΕΟΚ.

Αν ελάχιστοι είχαν προσέξει αυτό το δημοσίευμα, ίσως ακόμα λιγότεροι (λόγω της θεαματικής ανόδου του πολιτικού θερμομέτρου) να εντόπισαν αυτό των εφημερίδων της 15ης Ιουλίου:

«Των συνεδριάσεων, αι οποίαι θα αρχίσουν σήμερον εις Κογκρές Χαλλέ του Βερολίνου και θα διαρκέσουν μέχρι του προσεχούς Σαββάτου, θα προεδρεύσει ο αντιπρόεδρος της ελληνικής επιτροπής τέως υπουργός κ. Μελάς. Ο πρόεδρος της Βουλής κ. Νόβας δεν αφίχθη εις Βερολίνον».

Φυσικά μόνο τυχαία δεν ήταν αυτή η απουσία. Προέκυψε την προηγουμένη όταν άρον άρον ειδοποιήθηκε από το Παλάτι ότι δεν πρέπει να αναχωρήσει από την Αθήνα. Τον ήθελε σε… ετοιμότητα αφού στις 7 το απόγευμα της Πέμπτης οι πύλες των Ανακτόρων της Αθήνας θα άνοιγαν για να υποδεχθούν τον πρωθυπουργό σε μια “συνάντηση ζωής” (όπως θα απεδεικνύετο) με το νεαρό βασιλέα».

Πολιτικές διεργασίες

Από νωρίς το πρωί της 15ης Ιουλίου άρχισαν για τα καλά οι διεργασίες. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Παναγιώτης Κανελλόπουλος στέλνει πρόσκληση προς τους βουλευτές του κόμματός του για έκτακτη σύσκεψη στις 11.30 π.μ. της επομένης «διά την λήψιν αποφάσεων προς αντιμετώπισιν της δημιουργηθείσης εκρύθμου καταστάσεως». Για την επομένη (στις 8 το βράδυ) προγραμματίζει συγκέντρωση στην πλατεία Κλαυθμώνος «υπέρ της ομαλότητος και της δημοκρατίας» η ΓΣΕΕ, η οποία (έπειτα από πολλά χρόνια) έχει πλέον αντι- ΔΕΞΙΑ διοίκηση.

Αεροδρόμιο Ελευσίνας

Ο Κωνσταντίνος φεύγει από την Κέρκυρα και το αεροσκάφος που τον μεταφέρει προσγειώνεται στην αεροπορική βάση της Ελευσίνας. Ο βασιλεύς θα παραστεί στην τελετή παράδοσης στη χώρα μας από την αμερικανική κυβέρνηση των αεροσκαφών F-5A και F-5B. Ο (υπό καρατόμηση) αρμόδιος υπουργός Γαρουφαλιάς δεν θα παραστεί. Την κυβέρνηση θα εκπροσωπήσει ο υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Μιχάλης Παπακωνσταντίνου (θείος του σημερινού υπουργού Περιβάλλοντος Γιώργου Παπακωνσταντίνου, που θα μείνει στο χώρο του Κέντρου μέχρι το 1978, οπότε προσχώρησε στη Νέα Δημοκρατία για να γίνει το 1992 ο τελευταίος υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Μητσοτάκη).

Και μια… προβοκάτσια

Το μεσημέρι (κι επειδή σ’ αυτό τον τόπο όλα συμβαίνουν) το υπουργείο Δημοσίας Τάξεως, το οποίο έχει ως πολιτικό προϊστάμενο τον πιστό του Παπανδρέου (και τοπικό εσωκομματικό αντίπαλο του Μητσοτάκη στα Χανιά) Πολυχρόνη Πολυχρονίδη, αποκαλύπτει με επίσημη ανακοίνωση μία προβοκάτσια:

«Κατ’ ανακοίνωσιν του υπουργού Δημοσίας Τάξεως κ. Π. Πολυχρονίδη συνελήφθησαν την νύκτα οι Δημήτριος Ν. Δημόπουλος, ετών 21, και Χαράλαμπος Ι. Τσακίρογλου, ετών 17, αναγράφοντες εις τους τοίχους οικιών της περιοχής Πατησίων συνθήματα: “Κάτω ο Βασιλεύς, ΚΚΕ, Κάτω η Αυλή”. Ούτοι ωμολόγησαν ότι ανήκουν εις την Νεολαίαν της ΕΡΕ και εξετέλουν εντολάς. Μετ’ αυτών υπήρχε και τρίτος ο οποίος διέφυγε την σύλληψιν και καταζητείται.

Οι συλληφθέντες επρόκειτο να παραπεμφθούν εντός της πρωίας εις τον Εισαγγελέα διά τα περαιτέρω».

Το ραντεβού

Επτά παρά δέκα το απόγευμα: O «Γέρος» (77 και… χρόνια είχε στην πλάτη του ο πρωθυπουργός) φεύγει από το γραφείο του στη Βουλή για το Παλάτι. Καθ’ οδόν (από τις δύο πλευρές της Βασιλίσσης Σοφίας και της Ηρώδου Αττικού) βρίσκονται εκατοντάδες πολίτες που προσήλθαν αυθόρμητα για να τον επευφημήσουν.

Επτά ακριβώς βρίσκεται στην αίθουσα ακροάσεων. Εμμένουν και οι δύο στις απόψεις τους. Ο άναξ τον δέχεται ως πρωθυπουργό αλλά όχι ως υπουργό Αμύνης…

Στις 7.10 ο Γ. Παπανδρέου μπαίνοντας στο αυτοκίνητό του για την επιστροφή στην κατοικία του στο Καστρί περιορίζεται στα εξής λόγια προς τους δημοσιογράφους:

«Επήλθε διαφωνία. Αύριον θα υποβάλω την παραίτησιν της κυβερνήσεως».

Ο βασιλεύς όμως βιαζόταν. Δεν του βαστούσε η καρδιά, 24 χρονών παιδί, ν’ αφήνει μες στο… κατακαλόκαιρο τον έχοντα ακριβώς τα τριπλάσιά του χρόνια (εβδομήντα δύο) Αθανασιάδη-Νόβα να περιμένει με το κοστούμι της ορκωμοσίας και το προσφιλές του παπιγιόν στον περίβολο της Βουλής…

 

Η νέα κυβέρνηση

Εν ριπή οφθαλμού φθάνει στα Ανάκτορα μετά τη σχετική ειδοποίηση. Στις 8.10 φτάνει εκεί ο τέως υπουργός Εσωτερικών, βουλευτής της Ενώσεως Κέντρου Ιωάννης Τούμπας και πέντε λεπτά αργότερα ο υπουργός Εξωτερικών Σταύρος Κωστόπουλος. Ειδοποιείται κι ο Χρυσόστομος και στις 8.25 ενώπιον του βασιλέως και χοροστατούντος του αρχιεπισκόπου ορκίζονται ο Νόβας πρωθυπουργός, ο Κωστόπουλος υπουργός Εθνικής Αμύνης, ενώ

ο Τούμπας γίνεται από ναύαρχος… αρχιστράτηγος της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής αφού αναλαμβάνει το υπουργείο Δημοσίας Τάξεως. Πρωθυπουργό και υπουργούς στα δύο… ένστολα υπουργεία (για το φόβο των…Ιουδαίων) βιαζόταν ν’ αποκτήσει ο βασιλεύς…

Την επομένη συμπληρώνεται η κυβέρνηση με τους Μητσοτάκη, Παπασπύρου, Αλαμανή, Μπακατσέλο, Ρουσόπουλο, Κωστή, Βασματζίδη, Βερνίκο, Αποστολάκο, Διαμαντόπουλο, Αβραμίδη, Πιτούλη και Δενδρινό, ενώ στις 20 του μηνός θα προστεθούν σε αυτούς και οι Μελάς, Λουλακάκης, Στεφανάκης, Ηγουμενάκης και Τσουδερός.

Από το βράδυ της ρήξης και για όλο το καλοκαίρι η Αθήνα αλλά κι ολόκληρη η Ελλάδα θα βρίσκονται στους δρόμους. Ο «Γέρος», έχοντας την κατεύθυνση του γιου του Ανδρέα, θα γίνει κάτι σαν λαϊκός ήρωας. Ακόμα και η Αριστερά θα ξεχάσει τον «πρωθυπουργό των Δεκεμβριανών» και θα παίρνει μέρος (με τους δυναμικούς «Λαμπράκηδες» κι όλα τα στελέχη και μέλη της ΕΔΑ) στις λαϊκές συγκεντρώσεις μαζί με το Κέντρο.

Παλάτι, κοινοβουλευτική Δεξιά (ΕΡΕ) και άλλοι… συνοδοιπορούντες πανηγυρίζουν αφού με την εκπαραθύρωση του (των) Παπανδρέου ο στρατηγικός τους στόχος θα επιτευχθεί. Δεν τους ενδιαφέρει ποιος θα είναι πρωθυπουργός αλλά ποιος ΔΕΝ θα είναι.

Ακόμα και η (μετριοπαθής κατά πολλούς) πέννα της Ελένης Βλάχου στην «Καθημερινή» θα πάρει… φωτιά στο χρονογράφημα της εφημερίδας:

«Ο Παπανδρέου δεν θα ξαναγίνει πρωθυπουργός. Ο Παπανδρέου δεν θα ξαναγίνει πρωθυπουργός. Ο Παπανδρέου δεν θα ξαναγίνει πρωθυπουργός. Το γράφω και το ξαναγράφω για να το ευχαριστηθώ. Και το υπογράφω, με τα δύο μου χέρια»!

 

Δύο ήττες και μία νίκη των «Αποστατών»

Η πτώση των κυβερνήσεων Νόβα και Τσιριμώκου και η «ψήφος εμπιστοσύνης» στον Στεφανόπουλο

Η σύγκρουση αστυνομικών δυνάμεων και διαδηλωτών έχει μπει στο ημερήσιο πρόγραμμα. Αποτέλεσμα αυτών ήταν να χάσει τη ζωή του στις 21 Ιουλίου, στις 10 το βράδυ, στη συμβολή των οδών Σταδίου και Χρήστου Λαδά, ο 22χρονος φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής (ΑΣΟΕΕ μετέπειτα, Οικονομικού Πανεπιστημίου σήμερα) Σωτήρης Πέτρουλας.

Στη Βουλή έπειτα από θυελλώδεις συνεδριάσεις φθάνει η νύχτα της 4ης Αυγούστου με την ολοκλήρωση της συζήτησης για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης και την ονομαστική ψηφοφορία για την εξουσιοδότηση για να παραμείνει ή όχι «στην αρχή».

Το δείπνο στου «Φλόκα»

Ο ανατραπείς πρωθυπουργός δεν θα πάρει μέρος στη συζήτηση. Αργά το βράδυ δειπνεί στου «Φλόκα» στην Πανεπιστημίου (γειτνιάζοντα με το «Zonar’s» που λειτουργεί και στις μέρες μας) μαζί με τους βουλευτές του κόμματός του Ανδρέα Κοκκέβη, Αλέξανδρο Μπαλτατζή και Γιάννη Παπαγεωργίου (εκδότη της εφημερίδας «Αθηναϊκή»). Ήθελε να βρίσκεται κοντά στη Βουλή για την «κρίσιμη ώρα»…

Στην Ιπποκράτους στο θέατρο «Γκλόρια» επραγματοποιείτο συγκέντρωση της Ενώσεως Δημοκρατικών Δικηγόρων. Κατά τα μεσάνυχτα και μετά την ολοκλήρωσή της οι συμμετέχοντες σε αυτήν έφυγαν ομαδικά για το Σύνταγμα, όπου η ΕΔΑ είχε τη δική της συγκέντρωση για να ενωθούν μαζί της. Ανεβαίνουν την Πανεπιστημίου, ως που (λίγο μετά την Αμερικής) αντικρίζουν τον «Γέρο» με τους συνδαιτυμόνες του από τις τεράστιες τζαμαρίες του «Φλόκα».

Τι ήταν να γίνει αυτό; Επί μιάμιση και πλέον ώρα προσπαθούσαν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό για να προσεγγίσουν τον αρχηγό της Ενώσεως Κέντρου. Εκείνος τους χαμογελούσε και τους έγνεφε να διαλυθούν. Αλλά αυτοί εκεί…

Μόλις εξήλθε περικύκλωσαν το αυτοκίνητό του, στο οποίο επιβιβάστηκε, και το συνόδευσαν μέχρι τη Βουλή με ρυθμούς… σημειωτόν.

Η πρώτη ήττα

Η ώρα έδειχνε 2.10 το πρωί όταν ο «Γέρος» εισήλθε στην αίθουσα της Ολομέλειας και έγινε δεκτός με ζητωκραυγές από τα έδρανα των βουλευτών του κόμματός του αλλά και από το θεωρείο των κυριών, το οποίο ο προεδρεύων του Σώματος Εμμανουήλ Μπακλατζής (άλλος εσωκομματικός αντίπαλος του Μητσοτάκη στα Χανιά) είχε φροντίσει να είναι εκείνη την ώρα αυστηρώς κεντρώο.

Ο νικητής των εκλογών της 16ης Φεβρουαρίου 1964 μόλις αναγιγνώσκεται ο κατάλογος των βουλευτών Θεσσαλονίκης (εκεί είχε κρατήσει την έδρα) φωνάζει όρθιος δύο φορές «όχι» και, χωρίς να καθίσει στη θέση του, αποχωρεί.

Ο Κανελλόπουλος φωνάζει προς τον Μπακλατζή κάνοντας λόγο για «θεατρικές εκδηλώσεις» από πλευράς του Γεωργίου Παπανδρέου, ενώ πιάνονται σχεδόν στα χέρια ο βουλευτής της Ενώσεως Κέντρου Γιάννης Χαραλαμπόπουλος (ο μετέπειτα αντιπρόεδρος κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου και πατέρας του νυν βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Γιώργου Χαραλαμπόπουλου) με το συνάδελφό του της ΕΡΕ Γεώργιο Σταμάτη (πατέρα του τέως βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας της Νέας Δημοκρατίας Δημήτριου Σταμάτη). Χρειάστηκε η παρέμβαση των ψυχραιμότερων συναδέλφων τους Γιάννη Βαρβιτσιώτη (ΕΡΕ) και Τάσου Κολοκυθά (Ε.Κ.) για ν’ αποφευχθούν τα χειρότερα.

Υπέρ της κυβέρνησης Νόβα ψηφίζουν τα 21 μέλη της, οι βουλευτές της Ε.Κ. Δρούλιας, Λώρας και Ρέντης, ο Γαρουφαλιάς, 98 βουλευτές της ΕΡΕ και οι 8 του Κόμματος Προοδευτικών. Κατά 145 βουλευτές της Ε.Κ. και οι 22 της ΕΔΑ.

Απουσιάζουν ο Ψαρρός της Ε.Κ. και ο Σπύρου της ΕΡΕ, που με τηλεγραφήματά τους έλεγαν ότι αν ήταν παρόντες, θα ψήφιζαν «ναι».

 

Δεύτερη αποτυχημένη απόπειρα και τερματισμός της ακυβερνησίας

Έπειτα από μια αποτυχημένη διερευνητική εντολή στον Στέφανο Στεφανόπουλο ο βασιλεύς ορκίζει στις 20 του μηνός πρωθυπουργό το συνιδρυτή του ΕΑΜ Ηλία Τσιριμώκο. Οργιάζουν οι φήμες για εξαγορά νέων βουλευτών του Κέντρου. Υπουργοί του τέσσερις του Νόβα (Κωστόπουλος, Τούμπας, Αλαμανής και Παπασπύρου) και μαζί τους οι «νεο-αποστάτες» Ζαΐμης, Γαληνός, Δ. Παπαδημητρίου, Σαββόπουλος, Γ. Στεφανόπουλος, Μανωλόπουλος, Σπηλιάκος, Λιακόπουλος με τους Δρούλια και Ρέντη.

Το «ο Θεός μαζί σας», που θα ευχηθεί σε κείνους αλλά και στον… εαυτό του ο άναξ, δεν θα πιάσει τόπο παρά μόνο για 9 μέρες.

Στη 1.30 τα ξημερώματα της 28ης Αυγούστου (η μοίρα το ’φερε η κυβέρνηση του Νόβα να πέσει στην επέτειο της δικτατορίας του Μεταξά κι η δεύτερη των «αποστατών» ανήμερα της νίκης του Εθνικού Στρατού στο Γράμμο) καταψηφίζεται ο Τσιριμώκος.

Τη μεταπήδησή του σε τρεις πολιτικούς χώρους δεν του τη συγχωρεί ούτε ο Μαρκεζίνης, που έδωσε θετική ψήφο στον Νόβα. Μόλις 135 βουλευτές λένε «ναι» στην κυβέρνησή του. Όσοι αποχώρησαν ή διεγράφησαν από την Ε.Κ., ο Στεφ. Στεφανόπουλος, ο Ι. Τσιριμώκος και 98 της ΕΡΕ.

Κατά 134 (πλέον) της Ε.Κ., οι 22 της ΕΔΑ, ο Μαρκεζίνης και άλλοι δύο βουλευτές του ενώ 5 ακόμα του Κόμματος Προοδευτικών απέχουν. Απουσιάζει επιδεικτικά (αποχωρεί από την αίθουσα λίγο πριν από την εκφώνηση του ονόματός του) ο Αχιλλέας Καραμανλής της ΕΡΕ και με σαφέστατη δήλωσή του τάσσεται κατά της κομματικής απόφασης:

«Θεωρώ καθήκον μου, πέραν οιασδήποτε πολιτικής σκοπιμότητας, να μην παράσχω ψήφον εις την κυβέρνησιν, της οποίας ο πρόεδρος επρωτοστάτησεν εις την συκοφαντικήν εκστρατείαν εναντίον του αδελφού μου και ιδρυτού της ΕΡΕ».

Ουσιαστικά η ακυβερνησία θα τερματιστεί στις 25 Σεπτεμβρίου όταν ο ορκισθείς οκτώ ημέρες νωρίτερα πρωθυπουργός θα λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Αυτή τη φορά «ναι» θα πουν οι 37 διαφοροποιηθέντες της Ε.Κ. κατά τις δύο προηγούμενες ψηφοφορίες, 8 νέοι (Γεωργίου, Γιαννόπουλος, Γκλαβάνης, Κοθρής, Μανούσης, Μαυριδόγλου, Παγκούτσος και Πιαλόγλου) με αντάλλαγμα την υπουργοποίηση, οι 99 της ΕΡΕ και οι 8 του Κόμματος Προοδευτικών.

Οι 126 (πια) της Ε.Κ. και οι 22 της ΕΔΑ, που καταψήφισαν, συνέχισαν τον αδικαίωτο δρόμο τους…

 

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΘΕΝΤΕΣ

Τι απέγιναν οι 48 «Αποστάτες»

Σαράντα οκτώ ήταν οι βουλευτές που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο (αποχώρησαν στην πλειοψηφία τους και ορισμένοι διεγράφησαν) διαφοροποιήθηκαν από την Ένωση Κέντρου την περίοδο που πολιτογραφήθηκε ως «Ιουλιανά» ή «Αποστασία».

Σήμερα, παρακολουθούμε σ’ έναν προς έναν την πολιτική του πορεία:

• Χρήστος Αβραμίδης: Αποχώρησε από την πολιτική και απεβίωσε το 1986 σε ηλικία 94 ετών. Τον διαδέχθηκε ο γιος του Αλέξανδρος, ο οποίος διατέλεσε βουλευτής της Ν.Δ. (1974-1989) και επί τριετία υφυπουργός Εθνικής Άμυνας.

• Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας: Δεν πολιτεύτηκε από το 1974 κι έπειτα. Έφυγε από τη ζωή το 1986 σε ηλικία 93 ετών.

• Στέλιος Αλαμανής: Εκλέχτηκε βουλευτής της Ν.Δ. το 1981. Απεβίωσε το 2000 σε ηλικία 90 ετών.

• Χρήστος Αποστολάκος: Το 1974 πολιτεύτηκε ανεπιτυχώς με την Εθνική Δημοκρατική Ένωση. Το 1977 εκλέχτηκε βουλευτής της Εθνικής Παρατάξεως. Τρία χρόνια αργότερα προσχώρησε στη Ν.Δ. αλλά απέτυχε να επανεκλεγεί με τη «σημαία» της στις εκλογές του 1981. Πέθανε το 1977 σε ηλικία 79 ετών.

• Χρήστος Βασματζίδης: Απεβίωσε λίγο μετά το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου σε ηλικία 66 χρόνων.

• Αλέξανδρος Βερνίκος: Αποσύρθηκε από την πολιτική και πέθανε το 1991 σε ηλικία 75 ετών.

• Μιχαήλ-Μίμης Γαληνός: Πολιτεύτηκε χωρίς να εκλεγεί το 1977 με το Κόμμα Νεοφιλελευθέρων. Απεβίωσε το 1984 σε ηλικία 73 ετών. Ο γιος του Σπύρος εκλέχτηκε βουλευτής της Ν.Δ. το 2009.

• Πέτρος Γαρουφαλιάς: Το 1974 ίδρυσε την Εθνική Δημοκρατική Ένωση αλλά το κόμμα δεν εξέλεξε κανένα βουλευτή. Πέθανε το 1984 σε ηλικία 83 ετών.

• Δημήτριος Γεωργίου: Δεν πολιτεύτηκε ξανά.

• Ιωάννης Γιαμάς: Εγκατέλειψε την πολιτική.

• Αθανάσιος Γιαννόπουλος: Δεν πολιτεύτηκε εκ νέου. Απεβίωσε το 1993 σε ηλικία 94 ετών.

• Τζου Γκλαβάνης: Απεβίωσε το 1984 σε ηλικία 92 ετών.

• Ευάγγελος Δενδρινός: Πολιτεύτηκε ανεπιτυχώς άλλες δύο φορές: Το1977 με την Εθνική Παράταξη και το 1981 ηγούμενος τοπικού συνδυασμού στην Κεφαλονιά. Πέθανε το 2002 σε ηλικία 92 ετών.

• Ιάκωβος Διαμαντόπουλος: Το 1974 πολιτεύτηκε με δικό του κόμμα (Φιλελευθέρα Δημοκρατική Ένωσις) και το 1977 με την Εθνική Παράταξη. Απέτυχε και τις δύο φορές. Απεβίωσε το 1993 σε ηλικία 88 ετών.

• Αναστάσιος Δρούλιας: Εγκατέλειψε την πολιτική.

• Φωκίων Ζαΐμης: Πολύ γρήγορα (1967) απεβίωσε, σε ηλικία 88 ετών. Ο γιος του Ανδρέας διετέλεσε βουλευτής της Ν.Δ. (1974-1981 και 1985-1990) και υφυπουργός για πεντέμισι χρόνια.

• Γεώργιος Ηγουμενάκης: Επανήλθε για λίγο στην πολιτική το 1977 με τη σημαία του Κόμματος Νεοφιλελευθέρων αλλά απέτυχε να εκλεγεί. Πέθανε το 1983 σε ηλικία 88 ετών.

• Μανώλης Κοθρής: Το 1974 πολιτεύτηκε με τη Ν.Δ. αλλά δεν εκλέχτηκε βουλευτής. Τα κατάφερε το 1977 αλλά απέτυχε εκ νέου το 1981. Έφυγε από τη ζωή το 2000 σε ηλικία 96 χρόνων.

• Δημήτριος Κωστής: Απεβίωσε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1969), σε ηλικία 59 ετών.

• Σταύρος Κωστόπουλος: Ο γνωστός τραπεζίτης (της οικογένειας των ιδιοκτητών ALPHA BANK) έφυγε από τη ζωή το 1968 σε ηλικία 68 χρόνων.

• Αχιλλέας Λιακόπουλος: Πολιτεύτηκε το 1977 με την Εθνική Παράταξη αλλά δεν εκλέχτηκε βουλευτής. Το νήμα της ζωής του κόπηκε το 1991 στα 64 χρόνια του.

• Μανώλης Λουλακάκης: Πέθανε εν ενεργεία βουλευτής και υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου την 1η Ιουλίου 1966, σε ηλικία 73 ετών.

• Ανέστης Λώρας: Δίπλα στον Μητσοτάκη στο Κόμμα Νεοφιλελευθέρων το 1977, τον ακολούθησε στη Ν.Δ. το 1978 και εκλέχτηκε βουλευτής της στις δύο αναμετρήσεις του 1989.

• Σταμάτης Μανούσης: Απεβίωσε το 1981 σε ηλικία 76 ετών.

• Θεόδωρος Μανωλόπουλος: Αποσύρθηκε έκτοτε.

• Κωνσταντίνος Μαρής: Δεν πολιτεύτηκε ξανά. Πέθανε το 1979 στα 65 του.

• Ισίδωρος Μαυριδόγλου: Απεβίωσε το 1994 σε ηλικία 83 ετών.

• Γεώργιος Μελάς: Αποσύρθηκε από την πολιτική και πέθανε το 1985 σε ηλικία 91 ετών.

• Κωνσταντίνος Μητσοτάκης: Τα έκανε όλα έπειτα από τότε!

• Γεώργιος Μπακατσέλος: Εκλέχτηκε δύο φορές (1974 και 1977) βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας. Απέτυχε να επανεκλεγεί το 1981 και έφυγε από τη ζωή το 1992 σε ηλικία 86 ετών.

• Απόστολος Παγκούτσος: Αποσύρθηκε.

• Δημήτριος Παπαδημητρίου: Πατέρας της νυν βουλευτού Έλσας Παπαδημητρίου. Πέθανε το 1986 σε ηλικία 76 ετών.

• Δημήτριος Παπασπύρου: Εκλέχτηκε βουλευτής της Ν.Δ. το 1974 και το 1977. Υπουργός Γεωργίας από 26 Ιουλίου- 9 Οκτωβρίου 1974 και Πρόεδρος της Βουλής την τετραετία 1977-1981. Πολιτεύτηκε χωρίς να εκλεγεί το 1981 και πέθανε το 1987 σε ηλικία 85 ετών.

• Κλέων Πιαλόγλου: Αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική. Σε ηλικία 80 ετών έφυγε από τη ζωή το 1992.

• Φώτης Πιτούλης: Βουλευτής της Ν.Δ. το 1977, απέτυχε να επανεκλεγεί το 1981. Πέθανε το 2002 σε ηλικία 91 ετών.

• Θεοχάρης Ρέντης: Βουλευτής της Ν.Δ. το 1974 και το 1977 (και υφυπουργός Εξωτερικών σε δύο θητείες στο μεσοδιάστημα), απέτυχε στις τρεις επόμενες με το ίδιο κόμμα. Την περίοδο 1989-1993 ήταν πρόεδρος του ΟΣΕ. Απεβίωσε το 1996 σε ηλικία 71 ετών.

• Αθανάσιος Ρουσόπουλος: Εγκατέλειψε την πολιτική και πέθανε, σε ηλικία 81 ετών, το 1983.

• Ευάγγελος Σαββόπουλος: Ήταν υποψήφιος, χωρίς να εκλεγεί, της Εθνικής Παρατάξεως το 1977 και της Ν.Δ. το 1981. Πέθανε το 1995 σε ηλικία 79 ετών. Ο γιος του Γεώργιος πολιτευόταν με την Πολιτική Άνοιξη και στη συνέχεια με τη Ν.Δ.

• Αγησίλαος Σπηλιάκος: Πολιτεύτηκε ανεπιτυχώς με τη ΔΗΑΝΑ του Κωστή Στεφανόπουλου το 1989. Πέθανε σε ηλικία 75 ετών, το 1996.

• Κωνσταντίνος Στεφανάκης: Το 1974 εκλέχτηκε βουλευτής της Ν.Δ. και ορκίστηκε υπουργός Δικαιοσύνης. Στις εκλογές του 1977 δεν επανεκλέχτηκε και από το 1978 μέχρι το 1981 διετέλεσε διοικητής της Εθνικής Κτηματικής Τραπέζης. Απεβίωσε το 1992 σε ηλικία 75 ετών.

• Γεώργιος Στεφανόπουλος: Δεν είχε ενεργό συμμετοχή στα πολιτικά δρώμενα. Πέθανε το 2000 σε ηλικία 97 ετών.

• Στέφανος Στεφανόπουλος: Προσπάθησε ανεπιτυχώς να επιστρέψει στην πολιτική το 1977 ως αρχηγός της Εθνικής Παρατάξεως. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 83 ετών, το 1982.

• Ιωάννης Τούμπας: Όταν ο Κωνσταντίνος Τσάτσος αναδείχθηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τον αντικατέστησε στη Βουλή ως επιλαχών του συνδυασμού Επικρατείας της Ν.Δ. Παρέμεινε βουλευτής μέχρι την προκήρυξη των εκλογών του 1977 κι έκτοτε δεν πολιτεύτηκε ξανά. Το 1979 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1991 πρόεδρός της. Απεβίωσε το 1995 σε ηλικία 91 ετών.

• Ηλίας Τσιριμώκος: Το ξημέρωμα της 21ης Απριλίου τον βρήκε, για λόγους υγείας, στο εξωτερικό. Τον επόμενο χρόνο πέθανε σε ηλικία 61 ετών. Η κόρη του Τζούλια εκλέχτηκε βουλευτής της Ν.Δ. το 1977.

• Ιωάννης Τσιριμώκος: Πολιτεύτηκε ανεπιτυχώς με την ΕΔΕ το 1974 και την ίδια χρονιά έφυγε, στα 50 του, από τη ζωή.

• Ιωάννης Τσουδερός: Βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ. από τα τέλη Δεκεμβρίου 1974, όταν αντικατέστησε τον Μιχαήλ Στασινόπουλο που εκλέχτηκε προσωρινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Τερματίζοντας εκείνη τη θητεία του, δεν πολιτεύτηκε ξανά. Πέθανε το 1977 σε ηλικία 74 ετών. Στην πολιτική έμεινε η αδελφή του Βιργινία Τσουδερού (βουλευτής 1974-1981 και 1985-1993 και υφυπουργός Εξωτερικών επί διετία και πλέον στην κυβέρνηση Μητσοτάκη).

• Χαράλαμπος Ψαρρός: Ο θάνατος τον βρήκε κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (το 1972, σε ηλικία 85 ετών).πηγη