Αν και Τουρκία, Ε.Ε. και ΗΠΑ στηρίζουν Ταλάτ, είναι ιδιαίτερα πιθανό ο νεοεκλεγείς πρόεδρος να συμμετάσχει στις συνομιλίες.

Της Δώρας Αντωνίου

Το δεύτερο εξάμηνο του 2009 έχει προσδιορισθεί εδώ και καιρό από διπλωματικούς παράγοντες του υπουργείου Εξωτερικών ως «εξάμηνο Κυπριακού». Καθώς ο πρώτος κύκλος των απευθείας διαπραγματεύσεων μεταξύ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου ηγέτη, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, βαίνει προς ολοκλήρωση, θεωρείτο δεδομένο ότι η διαδικασία θα εισέλθει σε φάση επιτάχυνσης αμέσως μετά. Παράλληλα, καθώς η συνολική αξιολόγηση της Τουρκίας ως προς την ενταξιακή της πορεία στην Ε.Ε., «περνάει» μέσα από την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας, την τελωνειακή σύνδεση με την Κύπρο και την πλήρη εξομάλυνση των σχέσεών της με τη Λευκωσία, είναι αναμενόμενη η αύξηση πιέσεων από τρίτα μέρη, προκειμένου να καταγραφεί απτή πρόοδος στο Κυπριακό. Στο, ούτως ή άλλως, πολυσύνθετο αυτό πλαίσιο, ήρθε να προστεθεί, από την περασμένη Κυριακή, ένας επιπλέον παράγοντας, που, όπως εκτιμούν Αθήνα και Λευκωσία, κάθε άλλο παρά θα διευκολύνει την κατάσταση.

                                                                                               Αναρτήθηκε από τον Λουκά 

Πρόκειται για την επικράτηση του ακροδεξιού Ντερβίς Ερογλου στις εκλογές που έγιναν στα Κατεχόμενα. Αμέσως μετά την εκλογή του, ο κ. Ερογλου έσπευσε να επαναλάβει τις απόψεις του για «δύο λαούς, δύο κράτη και δύο δημοκρατίες στο νησί», φουντώνοντας τις ανησυχίες για κίνδυνο εκτροπής της διαπραγμάτευσης από την πορεία που έχει μέχρι τώρα χαραχθεί, βασικό στοιχείο της οποίας είναι λύση στο πλαίσιο διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Σε επίπεδο δημόσιων τοποθετήσεων, τόσο η Άγκυρα, διά του προέδρου Αμπντουλαχ Γκιουλ και του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, όσο και η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ, έσπευσαν να διατυπώσουν την υποστήριξή τους στον κ. Ταλάτ ως επίσημου διαπραγματευτή των Τουρκοκυπρίων. Η επίσημη Άγκυρα έσπευσε ουσιαστικά να διαμηνύσει ότι παραμένει «μεγάλος παίκτης» στο Κυπριακό, παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις στους συσχετισμούς δυνάμεων στα Κατεχόμενα.

Νέοι συσχετισμοί.

Παρά τη στήριξη που έλαβε ο κ. Ταλάτ, η ελληνοκυπριακή και η ελληνική πλευρά θεωρούν ότι η επικράτηση Ερογλου στις εκλογές διαμορφώνει νέο συσχετισμό δυνάμεων και ότι ο Τουρκοκύπριος ηγέτης δεν θα λειτουργεί στη διαπραγμάτευση τόσο ελεύθερα όσο πριν. Ο κ. Ερογλου δήλωσε ότι θεωρεί φυσιολογικό να υπάρχει εκπρόσωπός του στις διαπραγματεύσεις, συνοδεύοντας τον κ. Ταλάτ. Το ζήτημα αυτό συζήτησαν οι δύο εκπρόσωποι της τουρκοκυπριακής κοινότητας στην πρώτη μετά τις εκλογές συνάντησή τους, την περασμένη Πέμπτη. Ο εκπρόσωπος του κ. Ταλάτ, Χασάν Ερτσακιτζά, δήλωσε ότι η εκπροσώπηση της νέας «κυβέρνησης» των Κατεχόμενων στις συνομιλίες θα γίνει σε επίπεδο «υπουργείου Εξωτερικών».

Ωστόσο, διπλωματικές πηγές θεωρούν ιδιαίτερα πιθανό, όταν οι συνομιλίες εισέλθουν σε κρίσιμη φάση, ο κ. Ερογλου να ζητήσει να συμμετέχει και ο ίδιος σε αυτές, υπενθυμίζοντας ότι και ο κ. Ταλάτ είχε πράξει ανάλογα το 2003, όταν μετά την επικράτησή του στις βουλευτικές εκλογές στα Κατεχόμενα, είχε ζητήσει και είχε επιτύχει τη συμμετοχή του στη διαπραγματευτική ομάδα του Ραούφ Ντενκτάς. Ο ίδιος ο κ. Ερογλου, μετά τη συνάντηση, μίλησε για «πραγματικότητες» τις οποίες θα πρέπει να λάβει υπόψη ο Πρόεδρος Χριστόφιας και τα ελληνοκυπριακά κόμματα. Κάλεσε δε τη διεθνή κοινότητα να στρέψει την πίεσή της προς την ελληνοκυπριακή πλευρά, καθώς, όπως ανέφερε, «η καλή θέληση των Τουρκοκυπρίων δεν είναι αρκετή».

Αθήνα και Λευκωσία προσθέτουν ένα ακόμα στοιχείο στον προβληματισμό τους για τις εξελίξεις: Τις προεδρικές εκλογές στα Κατεχόμενα σε ένα χρόνο και την εκπεφρασμένη επιθυμία του κ. Ερογλου να επικρατήσει και σε αυτές. Με αυτό το δεδομένο, επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα, σταδιακά, να επικρατήσει η εθνικιστική λογική και η πλειοδοσία εθνικισμού, εν όψει της εκλογικής αναμέτρησης.

Οι περιουσίες.

Ταυτόχρονα, επισημαίνουν μία ακόμη παράμετρο της επικράτησης Ερογλου. Όπως αναφέρουν, στην απόφαση των ψηφοφόρων φαίνεται να βάρυναν περισσότερο η αποτυχία της προηγούμενης κυβέρνησης στον τομέα της οικονομίας και η υψηλή ανεργία και ακολούθως οι χειρισμοί στο Κυπριακό. Έτσι, δεν αποκλείεται, εν όψει και των προεδρικών εκλογών και για να δείξει γρήγορα αποτελέσματα στην οικονομία, η κυβέρνηση Ερογλου να προχωρήσει σε εντατική εκποίηση περιουσιών στα Κατεχόμενα, ανατρέποντας έτσι την πραγματικότητα στο περιουσιακό, με βάση την οποία γίνεται αυτή η στιγμή η διαπραγμάτευση. Ανάλογη ανησυχία εκφράζεται και για μαζικές εκχωρήσεις υπηκοότητας στους εποίκους. Το τελευταίο διάστημα, λόγω της απευθείας διαπραγμάτευσης, είχε παρατηρηθεί ανάσχεση στο ζήτημα αυτό.

Κλειστά χαρτιά από Αθήνα – Λευκωσία.

Η επίσκεψη του πρωθυπουργού κ. Κώστα Καραμανλή στην Κύπρο στα μέσα της εβδομάδας ήταν η ευκαιρία για Αθήνα και Λευκωσία να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις, τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται και να συντονίσουν τη στάση τους για το επόμενο διάστημα. Παρά την επαναλαμβανόμενη διατύπωση ότι η όποια λύση θα πρέπει να βρεθεί «από τους Κυπρίους για τους Κυπρίους» και ότι οι δύο κοινότητες θα πρέπει να αφεθούν χωρίς παρεμβάσεις να διαμορφώσουν το πλαίσιο λύσης, θεωρείται βέβαιο ότι μέσα στο επόμενο διάστημα, πιθανότατα αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, πιέσεις θα υπάρξουν, όπως και παρεμβάσεις για επιτάχυνση της διαδικασίας. Για τον λόγο αυτό ο κ. Καραμανλής έσπευσε να επισημάνει ότι η όποια παρέμβαση τρίτων μερών δεν θα πρέπει να είναι αντιπαραγωγική.

Παράλληλα, ο Έλληνας πρωθυπουργός διεμήνυσε στην Άγκυρα ότι θα πρέπει να αποδείξει έμπρακτα ότι ενδιαφέρεται για λύση, μεταβάλλοντας την πολιτική της για την Κύπρο. Οι κ. Καραμανλής και Χριστόφιας εμφανίσθηκαν σταθεροί στη θέση υπέρ της πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., υπό την προϋπόθεση εκπλήρωσης των σχετικών υποχρεώσεών της.

Στις δημόσιες δηλώσεις από τη Λευκωσία δεν υπήρξε καμιά αναφορά σε ενδεχόμενο ειδικής σχέσης της Τουρκίας με την Ε.Ε. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι Αθήνα και Λευκωσία δεν θέλουν ακόμα να ανοίξουν τα χαρτιά τους απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, πάντως, υπάρχουν εισηγήσεις, σύμφωνα με τις οποίες θα πρέπει κάποια στιγμή και σχετικά σύντομα, η Αθήνα να τοποθετηθεί με δημόσια σαφή αναφορά και σε αυτή, ξεκαθαρίζοντας ότι ακόμα και σε ενδεχόμενο ειδικής σχέσης, θα πρέπει να εκπληρωθούν συγκεκριμένες υποχρεώσεις από την Άγκυρα.