Συνέχεια του Μύθοι & Αλήθειες (2)

Είναι πρόκληση να εξηγήσει κανείς στους αστέρες των δελτίων ειδήσεων και στην κοινή γνώμη πως το υποβρύχιο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ δεν «γέρνει», δεν αποκτά δηλαδή μόνιμη κλίση, απλά διατοιχίζεται με συγκεκριμένες μέγιστες τιμές υπό διαφορετικές συνθήκες καιρού, πορείας και ταχύτητας!

Ακόμη και απόστρατος αξιωματικός του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και μάλιστα επικεφαλής του κλιμακίου στο Κίελο κατά τις πρώτες δοκιμές εν πλω, δήλωσε σε τηλεοπτική εκπομπή πως εξαιτίας του διατοιχισμού στην επιφάνεια, θα επιδίωκε να πλέει με το υποβρύχιο κυρίως σε… κατάδυση! Διαφορετικά θα προτιμούσε προφανώς να πλέει κυρίως στην επιφάνεια, με υποβρύχιο όχι του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά του 21ου Αιώνα, εξοπλισμένο με υψηλού κόστους σύστημα Πρόωσης Ανεξάρτητης του Αέρα (ΑΙΡ) ακριβώς για τον πολλαπλασιασμό της διάρκειας κατάδυσης!

Συνοψίζοντας αναλυτικά δημοσιεύματα του περιοδικού «Ελληνική Άμυνα & Ασφάλεια» και της ετήσιας έκδοσης «Ελληνική Αμυντική Ανασκόπηση», στις δοκιμές της Βόρειας Θάλασσας τον Αύγουστο του 2006 το ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ έπλεε στην επιφάνεια με ύψος κύματος 6m, μήκος κύματος μεγαλύτερο του μήκους υποβρυχίου, ταχύτητα 11 κόμβων -μέγιστη ταχύτητα επιφανείας- και γωνία 30° προς το κύμα, όταν παρουσίασε μέγιστη κλίση διατοιχισμού 45°.

Οι ανάδοχοι υποστήριξαν πως η μείωση της ταχύτητας κατά δύο περίπου κόμβους -στους 9- θα περιόριζε την κλίση στις 25°, αλλά οι εκπρόσωποι του ΠΝ θεώρησαν πως η συμπεριφορά του υποβρυχίου δεν ήταν φυσιολογική. Αξίζει να αναφερθεί πως κλίση διατοιχισμού 25° εμφανίζουν τα υποβρύχια Τύπου 209 υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες στο Αιγαίο. Ακόμη και φρεγάτες επιβραδύνουν από μέγιστη ταχύτητα υπό ανάλογες καιρικές συνθήκες, για να μην καταπονούνται δομικά, να προστατεύεται ο εξοπλισμός και να μην προκαλείται περιττή κόπωση του πληρώματος.

Σε κάθε περίπτωση, τα ναυπηγεία HDW του Κιέλου εφάρμοσαν στο υποβρύχιο ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ σειρά τεχνικών μέτρων βελτίωσης της συμπεριφοράς του στην επιφάνεια, για να ακολουθήσουν δοκιμές μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου 2008, υπό την επίβλεψη του γερμανικού Ομοσπονδιακού Γραφείου Στρατιωτικής Τεχνολογίας και Προμηθειών (BWB) και με παρατηρητές του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.

Οι δοκιμές εκείνες πιστοποίησαν πως το υποβρύχιο δεν «γέρνει», υπό οποιαδήποτε έννοια. Σχετική αναφορά υποβλήθηκε από την BWB στο ΠΝ στις 20 Οκτωβρίου 2008, ενώ σε δύο διαφορετικές περιστάσεις ο Αρχηγός ΓΕΝ επιβεβαίωσε στους διαπιστευμένους συντάκτες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας πως το ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ εκπληρώνει πλέον τις προδιαγραφές.

Για το περιεχόμενο των τεχνικών μέτρων, βλ. www.hellenicdefense.gr: «Στασιμότητα στην αποδοχή του υποβρυχίου ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ, παρά την πιστοποίηση της γερμανικής BWB», 30 Απριλίου 2009.

Το εκπληκτικό όμως είναι πως, όπως επισημαίνει η επιστημονική βιβλιογραφία, όλα τα σύγχρονα υποβρύχια «γέρνουν»! Το πρόβλημα βρίσκεται στο κυλινδρικό σχήμα τους, ουσιαστικά συμμετρικό προς τον διαμήκη άξονα, σε αντίθεση με εκείνο των πλοίων επιφανείας. Όταν οποιοδήποτε πλοίο εκτρέπεται από την κατακόρυφο εξαιτίας του ανέμου και των κυμάτων, ο εκτοπιζόμενος όγκος νερού αυξάνεται σημαντικά προς την πλευρά της κλίσης και μειώνεται προς την αντίθετη. Αυτό σημαίνει πως η υδροστατική άνωση αυξάνεται στο πλευρό του σκάφους με το μεγαλύτερο βύθισμα, ή διαφορετικά πως το κέντρο άνωσης μετατοπίζεται προς τα εκεί. Αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής είναι να σχηματίζεται ισχυρό ζεύγος δυνάμεων -η δεύτερη δύναμη είναι βεβαίως το βάρος του πλοίου, το οποίο επενεργεί φυσικά στο κέντρο βάρους- για την επαναφορά στην κατακόρυφο.

Στα υποβρύχια όμως, όταν βρίσκονται στην επιφάνεια και εκτρέπονται από την κατακόρυφο από την άσκηση κάποιας εξωτερικής δύναμης, ο βυθισμένος όγκος αυξάνεται ελάχιστα προς την πλευρά της κλίσης, μόνον εξαιτίας της βύθισης συμπαγών τμημάτων της ελεύθερα κατακλυζόμενης (free-flooding) υπερκατασκευής του εξωτερικού καταστρώματος. Έτσι το κέντρο άνωσης μετατοπίζεται ελάχιστα προς την πλευρά της κλίσης, με αποτέλεσμα το ζεύγος δυνάμεων επανόρθωσης να είναι ασθενές. Επομένως τα υποβρύχια στην επιφάνεια εκτρέπονται εύκολα από την κατακόρυφο και επανέρχονται αργά, με αποτέλεσμα μεγάλες κλίσεις διατοιχισμού.

Ο Γερμανός καθηγητής Ούλριχ Γκάμπλερ (1913-1994) αναφέρει σχετικά: «Η προσλαμβανόμενη έκταση της κλίσης μπορεί να είναι 45°.» (Σχεδίαση Υποβρυχίων, Bernard & Graefe Verlag, Koblenz 1986, σελ. 23).

Όσοι αμφιβάλουν για την αυθεντία του Γκάμπλερ, ας αναζητήσουν το βιογραφικό του. Η ευστάθεια και συμπεριφορά πλοίων και υποβρυχίων στην επιφάνεια αναλύθηκε λεπτομερώς στο περιοδικό «Ελληνική Άμυνα & Ασφάλεια (βλ. τ. 15, Μάιος 2007, σελ. 82-87).

www.hellenicdefense.gr