Μύθοι & αλήθειες για τα υποβρύχια (5): «Φταίνε οι… Σουηδοί», ή τα ευτράπελα μιας σοβαρής υπόθεσης

2 Οκτωβρίου 2009

Πώς δύο αθώες ανακοινώσεις χρησιμοποιήθηκαν από έντυπα και κομματικά στελέχη στο παρελθόν, για να δημιουργηθούν ανυπόστατες εντυπώσεις σε βάρος εταιρειών και πολιτικών αντιπάλων!

Η απερχόμενη κυβέρνηση κατέγραψε την προηγούμενη τριετία τον απόλυτο επικοινωνιακό θρίαμβο στην υπόθεση των υποβρυχίων Τύπου 214 σε βάρος των αναδόχων εταιρειών του προγράμματος, HDW και Ελληνικά Ναυπηγεία ΑΕ. Στα αίτια του θριάμβου αυτού περιλαμβάνονται η διαρροή επιχειρημάτων ευλογοφανών για την αδαή κοινή γνώμη, η αδυναμία ή και απροθυμία των δημοσιογράφων να κρίνουν ανεξάρτητα όσα τους «αποκαλύπτουν» οι κυβερνητικές πηγές τους, ο ενστικτώδης πατριωτισμός υπέρ των ελληνικών θέσεων και κατά των γερμανικής ιδιοκτησίας ναυπηγείων, αλλά και τα επικοινωνιακά σφάλματα των αναδόχων εταιρειών. Διότι ενδεικτικά είναι ειρωνικό και επομένως αντιπαραγωγικό -ακόμη και αν ήταν ακριβές, που δεν ήταν- να δηλώνει ο Γερμανός κυβερνήτης δοκιμών του υποβρυχίου σε τηλεοπτική εκπομπή, πως το μοναδικό πρόβλημα με κλίση διατοιχισμού μέχρι 45° είναι πως θα χύνονται οι… καφέδες του πληρώματος.

Ορισμένοι αναμεταδότες των κυβερνητικών διαρροών όμως αποδείχθηκαν βασιλικότεροι του βασιλέως. Τον Σεπτέμβριο του 1999 η γερμανική HDW -η πλέον επιτυχημένη εταιρεία σχεδίασης, κατασκευής και εξαγωγής συμβατικών υποβρυχίων διεθνώς- εξαγόρασε τα σουηδικά ναυπηγεία Kockums, τα οποία σχεδίασαν τα υποβρύχια Τύπου 471 κλάσης COLLINS του Βασιλικού Αυστραλιανού Ναυτικού (RAN). Τα σκάφη αυτά παραδόθηκαν μεταξύ Ιουλίου 1996 και Μαρτίου 2003, αλλά παρουσίασαν μνημειώδη προβλήματα και εξακολουθούν να υπολείπονται των προβλεπόμενων επιχειρησιακών ικανοτήτων τους. Στις 28 Οκτωβρίου 2002, η Kockums ανακοίνωσε πως ανέλαβε να σχεδιάσει το Τμήμα 40 του υποβρυχίου Τύπου 214 για την Ελλάδα και τη Νότια Κορέα, καθώς και το τμήμα εγκατάστασης του συστήματος Πρόωσης Ανεξάρτητης του Αέρα (ΑΙΡ) στα υπό αναβάθμιση ελληνικά σκάφη Τύπου 209/1200. Κάποιος ευφάνταστος συντάκτης λοιπόν, έκρινε πως υπεύθυνη για τα προβλήματα του υποβρυχίου ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ ήταν η… Kockums! Ράβδος εν γωνία άρα βρέχει, αλλά η εξωφρενική αυτή αυθαιρεσία εξακολουθεί να κυκλοφορεί…

Το σοβαρότερο πρόβλημα των υποβρυχίων Τύπου 214 κατά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ήταν η υπερβολική κλίση διατοιχισμού στην επιφάνεια. Το πρόβλημα αυτό είναι άσχετο με το Τμήμα 40 όπου βρίσκονται οι ενδιαιτήσεις, η πρωραία συστοιχία του συσσωρευτή στο κοίλο χαμηλότερο τμήμα του κυλινδρικού ανθεκτικού σκάφους, καθώς και οι 8 εφεδρικές τορπίλες στο δάπεδο μεταξύ των δύο επιπέδων. Το τμήμα αυτό απλούστατα δεν περιέχει πηγές θορύβου, ούτε περισκόπια, ούτε το σύστημα μάχης ISUS 90-15, ούτε το σύστημα ΑΙΡ. Ουδέποτε αναφέρθηκε πρόβλημα κλίσεων διατοιχισμού για τα υποβρύχια κλάσης COLLINS. Τα συστήματα δεδομένων μάχης και τα περισκόπια των δύο υποβρυχίων είναι διαφορετικών κατασκευαστών. Συνολικά, τα προβλήματα των υποβρυχίων Τύπου 214 και κλάσης COLLINS ήταν ριζικά διαφορετικά και εντελώς άσχετα μεταξύ τους, όπως αναλύθηκε στο τεύχος Μαρτίου 2007 του περιοδικού «Ελληνική Άμυνα & Ασφάλεια» (τ. 13, σελ. 90-101). Αλλά όταν η πραγματικότητα δεν ταιριάζει με τη σκανδαλοθηρία, τόσο το χειρότερο για την… πραγματικότητα!

Παρεμφερές ήταν το πάθημα των στελεχών της Νέας Δημοκρατίας, τα οποία προ των εκλογών του 2004 περιέφεραν στα δημοσιογραφικά γραφεία δύο τόμους με δημοσιεύματα και έγγραφα για τα προγράμματα υποβρυχίων. Τα δημοσιεύματα καυτηρίαζαν -ορθώς- την απευθείας ανάθεση, αλλά περίοπτη θέση κατείχε ανακοίνωση της HDW στις 8 Νοεμβρίου 2000, κατά την οποία η παραγγελία τριών υποβρυχίων Τύπου 214 της Νότιας Κορέας ήταν ύψους 1,6 δισ. γερμανικών μάρκων (€920 εκατ.) κατά προσέγγιση, έναντι €1.264,39 εκατ. για το ελληνικό πρόγραμμα επίσης τριών σκαφών. Ωστόσο η ανακοίνωση προσέθετε: «Ένα Κορεατικό ναυπηγείο θα ναυπηγήσει τα 3 υποβρύχια. Η HDW θα παράσχει τα σχέδια κατασκευής, τα σύνολα υλικών και ουσιώδη τεχνικά μέρη.» Προφανώς τα €920 εκατ. δεν περιλάμβαναν την εγχώρια προστιθέμενη αξία του νοτιοκορεατικού προγράμματος, σε αντίθεση με την ελληνική περίπτωση. Το Jane’s Defence Weekly της 8ης Νοεμβρίου ανέφερε ανακοίνωση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Νότιας Κορέας, κατά την οποία η συνολική αξία του προγράμματος ήταν 1,27 τρισ. Ουόν ($1,1 δισ). Πάντα με τις τότε ισοτιμίες, η αξία του ελληνικού προγράμματος ήταν $1.085 εκατ. Αυτό βεβαίως δεν αποδεικνύει πως δεν υπήρξαν τότε ύποπτες συναλλαγές, άλλωστε το σύστημα δικαίου απαιτεί τεκμήρια ενοχής, όχι αθωότητας. Αποδεικνύεται όμως πως είναι αφελής η αναζήτηση ενδείξεων ύποπτων συναλλαγών σε… επίσημες ανακοινώσεις! πηγή