Του Τάκη Μίχα

Τα προβλήματα που έχει να λύσει η ηγεσία της γειτονικής χώρας δεν είναι, όπως φαίνεται, μόνο με την Ελλάδα, αλλά κυρίως με το «μωσαϊκό» του πληθυσμού της. Ενα μωσαϊκό που η ίδια η Ιστορία δημιούργησε. Στο πέρασμα των χρόνων και με βάση τους συσχετισμούς αιώνων. Κι όχι, βέβαια, σε μια στιγμή και με μια… πολιτική απόφαση όπως νομίζει ο νεαρός Νίκολα Γκρούεφσκι.

Η ξαφνική αγάπη προς την ιστορία και η εθνικιστική στροφή προς την κλασική αρχαιότητα της κυβέρνησης Γκρούεφσκι δεν δημιουργεί μόνο προβλήματα με την Ελλάδα, αλλά προκαλεί εντάσεις και στο εσωτερικό των Σκοπίων: διχάζει τους ίδιους τους Σλαβομακεδόνες και πυροδοτεί αντιδράσεις από το αλβανικό στοιχείο του γειτονικού πληθυσμού.

*Με την άνοδο του εθνικιστικού κόμματος VMRO-DMPNE στην εξουσία, το 2006, ξεκίνησε σταδιακά μια προσπάθεια ιδεολογικού επαναπροσδιορισμού της εθνικής ταυτότητας των κατοίκων της ΠΓΔΜ που έθετε ως επίκεντρο όχι πλέον τη σλαβική διάσταση -όπως ίσχυε μέχρι τότε- αλλά την περιοχή της Μακεδονίας, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί σε διάφορες φάσεις των αρχαίων χρόνων.

*Μία πρώτη κίνηση στο πλαίσιο αυτής της εκστρατείας ήταν η κυβερνητική απόφαση να μετονομαστεί το αεροδρόμιο των Σκοπίων σε «Μέγας Αλέξανδρος», προκαλώντας τότε και τις γνωστές έντονες αντιδράσεις στην Ελλάδα.

Επικοινωνιακό παιχνίδι.

Ο «ξαφνικός έρωτας» προς την κλασική αρχαιότητα πήρε νέα ένταση στα Σκόπια μετά την αρνητική στάση της Αθήνας στο θέμα της ένταξης της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ, στη διάρκεια της συνόδου του Βουκουρεστίου το 2008.

*Αμέσως μετά εξαγγέλθηκε από την κυβέρνηση Γκρούεφσκι σειρά έργων με προφανή επικοινωνιακό στόχο να πείσουν τους κατοίκους της χώρας να μάθουν και περίπου υποχρεωτικά να «θυμηθούν» το «ένδοξο παρελθόν» τους.

Ετσι, στα Σκόπια τους επόμενους μήνες πρόκειται να ανεγερθεί ένας ανδριάντας (22 μέτρων!) του Αλεξάνδρου, ενώ ανάλογο άγαλμα βρίσκεται ήδη στην πόλη Πρίλεπ και στην κεντρική Μπιτόλα έχει παραγγελθεί άλλος ανδριάντας του Φιλίππου του Β’.

*Παράλληλα, ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της χώρας -που οδηγεί στα ελληνικά σύνορα- μετονομάσθηκε σε «Αλέξανδρος ο Μακεδών», ενώ στο βασικό αθλητικό στάδιο στα Σκόπια έχει δοθεί το όνομα του Φιλίππου.

*Εξίσου σημαντική είναι και η άπλετη χρηματοδότηση που παρέχει το κράτος σε διάφορα αρχαιολογικά προγράμματα τα οποία επιχειρούν παντοιοτρόπως να αποδείξουν την «καθαρόαιμη» αρχαία μακεδονική καταγωγή των σημερινών κατοίκων της ΠΓΔΜ.

*Ιδεολογικό αποκορύφωμα της εκστρατείας, η τεράστια πριμοδότηση για την συγγραφή ενός έργου με τίτλο «Ιστορία του Μακεδονικού Λαού».

Εκεί πρώτη φορά διατυπώνεται η άποψη ότι οι σημερινοί Σκοπιανοί δεν προέρχονται από σλαβικά φύλα, όπως είναι παραδεκτό μέχρι σήμερα, αλλά… κατευθείαν από τους αρχαίους Μακεδόνες.

Εθνικός… διχασμός.

Αυτή η ιδεολογική εκστρατεία -που είναι γνωστή στο εσωτερικό της χώρας ως «αντικβιτάτσια» και σημαίνει «κλασικισμός»- προκαλεί, ωστόσο, έντονες τριβές μεταξύ των Σλαβομακεδόνων, καθώς ένα σημαντικό τμήμα των Σκοπιανών γνωρίζει, αναγνωρίζει και υποστηρίζει ότι η καταγωγή του είναι σλαβική.

*Οι εκπρόσωποι αυτής της ισχυρής τάσης επικαλούνται, άλλωστε, και το γεγονός ότι η δημιουργία εθνικής συνείδησης αποτελεί ένα σχετικά νέο φαινόμενο που άρχισε να διαμορφώνεται μόλις στο πλαίσιο της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

*«Αυτοί που υποστηρίζουν την αρχαϊκή καταγωγή της Μακεδονίας», δήλωνε χαρακτηριστικά στο Μπάλκαν Ινσάιτ ο τέως πρωθυπουργός Λιούπκο Γκεοργκίεφσκι, «είναι χυδαίοι και επιθετικοί και δημιουργούν διχασμό μεταξύ των συμπατριωτών μας».

*Η «αντικβιτάτσια» δημιουργεί όμως εντάσεις και με τους αλβανικής καταγωγής Σκοπιανούς, που αποτελούν μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Στα Τίρανα, μάλιστα, πολλοί θεωρούν ότι αυτή η ξαφνική στροφή του Γκρούεφσκι προς την αρχαιότητα δεν οργανώθηκε για να ενοχλήσει την Ελλάδα, αλλά… τους Αλβανούς των Σκοπίων, οδηγώντας τους σταδιακά στην περιθωριοποίηση.

*Το θέμα για την πλευρά αυτή αφορά το ποιος έφτασε πρώτος στην περιοχή: Οι Αλβανοί θεωρούν ότι κατάγονται από τους Ιλλυριούς και ότι, συνεπώς, εμφανίζονται στα εδάφη όπου σήμερα βρίσκονται τα Σκόπια πολύ πριν από τους Σλάβους.

Η νέα άποψη.

Ομως, η νέα άποψη που προωθεί η κυβέρνηση και η οποία αποτυπώνεται στην εγκυκλοπαίδεια που εξέδωσε τον περασμένο Σεπτέμβριο η Ακαδημία Επιστημών Σκοπίων θεωρεί ότι οι (σλαβο)Μακεδόνες είναι προγενέστεροι των Αλβανών, οι οποίοι υπήρξαν «έποικοι» και μόνο στη συγκεκριμένη γη.

*Η πορεία της εγκυκλοπαίδειας δείχνει το μέγεθος των αντιδράσεων, αλλά και το οριακό εύρος της προσπάθειες Γκρούεφσκι: αποσύρθηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες…

*Οπως επισημαίνει ο πρόεδρος του αλβανικού κόμματος της Δημοκρατικής Ευημερίας Αμπντουραχμάν Αλιτι, «η άποψη αυτή στέλνει το μήνυμα ότι είμαστε παρείσακτοι στη χώρα και γι’ αυτό δεν μπορεί να γίνει δεκτή».

*Συμπέρασμα: Τα προβλήματα που έχει να λύσει η ηγεσία της γειτονικής χώρας δεν είναι, όπως φαίνεται, μόνο με την Ελλάδα, αλλά κυρίως με το «μωσαϊκό» του πληθυσμού της. Ενα μωσαϊκό που η ίδια η Ιστορία δημιούργησε. Στο πέρασμα των χρόνων και με βάση τους συσχετισμούς αιώνων. Κι όχι, βέβαια, σε μια στιγμή και με μια… πολιτική απόφαση όπως νομίζει ο νεαρός Νίκολα Γκρούεφσκι.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ