Ο Ελληνισμός της περιοχής Σκοπίων απο τον καθ. Κων. Χολέβα.
Ποιος είναι αυτός ο Ελληνισμός, ο ταλαίπωρος και άτυχος, για τον οποίο ουδεμία επίσημη φωνή ακούγεται;
Σήμερα, υπάρχουν στα Σκόπια τρεις ομάδες πληθυσμού ελληνικής καταγωγής.
α) Οι παλαιοί γηγενείς. Υπολείμματα του πάλαι ποτέ ακμάσαντος Ελληνισμού της περιοχής. Είναι ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι και κυρίως βλαχόφωνοι. Η Οθωμανική απογραφή υπελόγιζε 75.000 περίπου Έλληνες στην επαρχία Μοναστηρίου (Βιτωλίων) και βεβαίως πολύ περισσότερους στο ομώνυμο Βιλαέτι – περιφερειακή διοίκηση. Ο επίτροπος της Κοινωνίας των Εθνών Henry Morgenthan εκτιμούσε το 1923 ότι μόνο 5.000 Έλληνες είχαν φύγει από τη Νότιο Σερβία, όπως ονομαζόταν τότε η σημερινή FYROM. Aρα, υπάρχει μεγάλο κομμάτι Ελληνισμού, του οποίου αγνοείται η τύχη. Πιθανόν, κάποιοι απ’ αυτούς να αποδέχθηκαν την τεχνητή «μακεδονική» εθνότητα λόγω φόβου, πιέσεων και συνεχούς προπαγάνδας. Πάντως πολλοί βλαχόφωνοι βρίσκονται στο Βελιγράδι, και στα σωματεία τους τονίζουν την ελληνική καταγωγή τους, ενώ βλαχόφωνοι Έλληνες των Σκοπίων επικοινωνούν με ιδιώτες και με Σωματεία του ελλαδικού χώρου. Η εγκατάσταση ενός ραδιοφωνικού σταθμού στα βόρεια σύνορά μας, ο οποίος θα εκπέμπει στο βλαχικό ιδίωμα, πιστεύω, ότι θα φέρει πιο κοντά στην Ελλάδα τους ταλαιπωρημένους Ελληνόβλαχους των Σκοπίων, αλλά και της Β. Ηπείρου.

Πάλι η Ελληνική εξωτερική πολιτική ξεχνά τους Ελληνικούς πληθυσμούς. «ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΣΕΒΑΣΜΟ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» ΑΥΤΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΑΣΙΚΟΤΕΡΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΑΣ.