Μετά την επιτυχία που γνώρισε ο πρώτος τόμος της συλλογής προσωπικών μαρτυριών μαχητών των πολεμικών επιχειρήσεων της Κύπρου το μοιραίο για τον Ελληνισμό του νησιού καλοκαίρι του 1974, με τον τίτλο «Άγνωστοι Στρατιώτες» (περισσότερες πληροφορίες http://www.doureios.com) του εξαίρετου συναδέλφου, στρατιωτικού συντάκτη Σάββα Βλάσση, σειρά είχε και η συνέχειά του, ο δεύτερος τόμος με τον ίδιο τίτλο («Άγνωστοι Στρατιώτες 2»), όπου παρουσιάζονται και νέες μαρτυρίες από Έλληνες και Ελληνοκύπριους πολεμιστές της περιόδου αυτής.

Προσωπικές ιστορίες.

Πρόκειται για άγνωστες, προσωπικές, ιστορίες απλών μαχητών, οι οποίες, ως πρωτογενείς ιστορικές πηγές, παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον κι έχουν ιδιαίτερη ιστορική αξία η καθεμιά τους. Και αυτό γιατί με τον απλό αυτό, πρωτογενή, «καταγραφικό», τρόπο προσωπικών μαρτυριών, αποδεικνύεται περίτρανα ότι αν και η Κύπρος τότε ουσιαστικά «παραδόθηκε» πολιτικά στους Τούρκους από τους τότε κρατούντες, στρατιωτικά και επί του πεδίου, ο απλός Έλληνας μαχητής πολέμησε και έπραξε το καθήκον του, όπως ο Έλληνας γνωρίζει να πράττει σε όλη τη μακραίωνη ιστορία του.

Όπως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο συγγραφέας του βιβλίου «H μάχη αυτή (Σημ. «Α»: η Μάχη της Κύπρου) δεν δόθηκε ποτέ όπως τη σχεδίασε η ελληνική πλευρά…

Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι οι Έλληνες δεν πολέμησαν.

Από διαφορετικές θέσεις, μέσα από ένα χαράκωμα ή μέσα σε ένα αεροπλάνο που πέταξε στο σκοτεινό ουρανό, είτε στη θάλασσα πάνω σε μία μικροσκοπική τορπιλάκατο». Αυτές οι «μικρές-ψηφίδες» μαρτυριών των απλών νεαρών τότε μαχητών, συνθέτουν σιγά-σιγά το μεγάλο ψηφιδωτό της Μάχης της Κύπρου.

Μακριά και πέρα από κάθε συνωμοσιολογική προσέγγιση περί προδοσίας, η γενική εντύπωση που έχει μείνει στους Έλληνες είναι ότι η τότε στρατιωτική ηγεσία απέτυχε οικτρά να αντιδράσει και να προβάλει οργανωμένη άμυνα, και έτσι είναι, κάτι όμως που δεν αγγίζει τον απλό Έλληνα στρατιώτη. Γιατί ο απλός μαχητής τίμησε τις ελληνικές πολεμικές και ηθικές παραδόσεις και την Ελληνική Σημαία. Δυστυχώς, όμως, ο αγώνας του αυτός ηθελημένα από τους αρμοδίους σκεπάστηκε από τη λήθη και τη σιωπή. Οι πολεμιστές αυτοί έμειναν στο περιθώριο σιωπηλοί, περιφρονημένοι για δεκαετίες από το επίσημο κράτος σε Ελλάδα και Κύπρο.

Στο πεδίο της μάχης.

Τελείως επιγραμματικά σημειώνουμε ότι οι προσωπικές μαρτυρίες μαχητών, που περιλαμβάνονται στον τόμο αυτό, περιλαμβάνουν περιγραφή από τον τότε διοικητή της 30ης Διοικήσεως Αεροπορικού Υλικού, της προσπάθειας εκσυγχρονισμού της Π.Α. και της κινητοποιήσεως αυτής στη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, το πώς και γιατί δεν χρησιμοποιήθηκαν τα τεθωρακισμένα της Εθνικής Φρουράς, σύμφωνα με τα σχέδια, σύμφωνα με αρμόδιο επιτελή της ΔΙΤ/ΓΕΕΦ, την εμπειρία ενός στρατιωτικού γιατρού στην Κύπρο σε δύο περιόδους που υπηρέτησε στο νησί (1964-66 και 1973-74), τη μεταφορά της πολεμικής εμπειρίας του διοικητή της Β’ Πυροβολαρχίας της 189 ΜΠΠ, αλλά και τη στάση που αντιμετώπισαν οι αξιωματικοί που επέστρεψαν από την Κύπρο στην Ελλάδα, μετά τα γεγονότα. Περιγράφονται ακόμα, με συγκλονιστικά ρεαλιστικό τρόπο, οι αγώνες του 231 Τάγματος Πεζικού στον Πενταδάκτυλο αλλά και στο δυτικό μέτωπο, κατά την διάρκεια του ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ, μέσα από την αφήγηση του Διοικητού του 1ου Λόχου του τάγματος, η αναχαίτιση κι εμπλοκή με δύο ελληνικών μαχητικών με ισάριθμα αμερικανικά F-4J Φάντομ, που τότε εντοπίστηκαν στο Αιγαίο, από έναν εκ των πρωταγωνιστών της αερομαχίας αυτής, καθώς και την εμπλοκή της 31 Μοίρας Καταδρομών στις επιχειρήσεις και ιδίως στην μάχη που δόθηκε από την διμοιρία του στο χωριό Πυρόι, εναντίον ισχυρών τουρκικών δυνάμεων, από τον διοικητή της διμοιρίας.

Εξαιρετικό βιβλίο, με συγκλονιστικές μαρτυρίες και πλήθος σπάνιων φωτογραφιών, που αξίζει να το διαβάσουμε.

Λεωνίδας Σ. Μπλαβέρης / ΠΗΓΗ