Το κληρονομικό δικαίωμα στον βυζαντινό πολιτισμό ετέθη στα εγκαίνια της έκθεσης με 600 έργα τέχνης και αντικείμενα στη Βόννη

ΣΠΥΡΟΣ ΜΟΣΚΟΒΟΥ | Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2010 – ΒΟΝΝΗ.

Φαίνεται ότι ορισμένοι βυζαντινισμοί είναι αναπόφευκτοι ακόμη και στις αρχές του 21ου αιώνα… Προχθές το βράδυ το φουαγέ του Ομοσπονδιακού Μουσείου Τέχνης στη Βόννη ήταν κατάμεστο για τα εγκαίνια μιας από καιρό αναμενόμενης μεγάλης έκθεσης με τίτλο: «Βυζάντιο. Λάμψη και καθημερινή ζωή». Ο διευθυντής του Μουσείου Ρόμπερτ Φλεκ ξεκίνησε το λογύδριό του λέγοντας ότι η έκθεση τελεί υπό την αιγίδα των προέδρων της Γερμανίας και της Τουρκίας Κέλερ και Γκιουλ αντίστοιχα.

Για να προσθέσει στη συνέχεια χωρίς σχολιασμό ότι η ανάληψη της αιγίδας προτάθηκε και στην Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά οι δικές της «διπλωματικές συνήθειες» δεν επιτρέπουν την ανάληψη τέτοιων πνευματικών ευθυνών στο εξωτερικό. Ετσι οι συνήθειες, ακόμη και χωρίς να το θέλουν, απέτρεψαν τον κίνδυνο να θεωρηθούν συμβολικά Ελληνες και Τούρκοι εξίσου κληρονόμοι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Και τι θα γινόταν τώρα που τα πράγματα απέβησαν χειρότερα και οι Τούρκοι εμφανίζονταν ως μοναδικοί κληρονόμοι; Αυτή την αδόκητη αλλά και αφόρητη παρεξήγηση ανέλαβε να ξεκαθαρίσει ο υπουργός Πολιτισμού κ. Παύλος Γερουλάνος μιλώντας στους παριστάμενους. Μίλησε με πειθώ και πάθος για τη σημασία του Βυζαντίου και την πολυεθνική κοινωνία του, την οποία παρέβαλε με τη σημερινή ΕΕ. Και προκάλεσε πολλά χαμόγελα, καθόλου κακεντρεχή αλλά συγκαταβατικά, όταν επέμεινε ότι οι κοι νές παραδόσεις και οι κοινοί στόχοι μιας τέτοιας ένωσης επιβάλλουν και την αμοιβαία βοήθεια. Ολοι ήξεραν ότι ζητούμενο ήταν, έστω και στιγμιαία, η δημοσιονομική αρωγή των ευρωπαίων εταίρων σήμερα. Παρά την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα των ημερών, η ιδιότυπη λατρεία των Γερμανών για το ελληνικό παρελθόν παραμένει αναλλοίωτη.

Ο κ. Σπύρος Μοσκόβου είναι διευθυντής του ελληνικού προγράμματος της Deutsche Welle.

Ενας γάτος που τον έλεγαν Αλοϊς.

Η έκθεση της Βόννης δεν είναι μόνο ένας φόρος τιμής στην καθ΄ ημάς Ανατολή. Η βυζαντινή παράδοση της Ευρώπης ανακαλύπτεται ξανά, σε μια εποχή που αναζητεί κοινά σημεία μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Αυτόν τον παιδευτικό ρόλο έχει αναλάβει ο μυστικός πρωταγωνιστής της έκθεσης στα μάτια των παιδιών, ο γάτος Αλοϊς. Είναι ο ήρωας ενός παραμυθιού που διαβάζεται στους μικρούς επισκέπτες σε ένα παρκάκι στημένο μέσα στην έκθεση. Ο τίτλος του είναι «Η Μπέρτα στο Βυζάντιο» και το ιστορικό του υπόβαθρο ο πραγματικός γάμος της βαυαρής πριγκίπισσας Μπέρτα του Ζούλτσμπαχ με τον Μανουήλ Ι Δ Κομνηνό. Στο παραμύθι η Μπέρτα παίρνει τον γάτο της στην Κωνσταντινούπολη, αλλά αυτός νιώθει μόνος και θέλει να γυρίσει στην πατρίδα του. Ο Αλοϊς θα λυτρωθεί από τη νοσταλγία μόνο όταν ερωτευθεί μια ανατολίτισσα ψιψίνα η οποία θα του μάθει όλη την Πόλη. Μια εισαγωγή για τα γερμανάκια στην πολυπολιτισμική βυζαντινή κοινωνία.

Τα εκθέματα του γερμανικού Μουσείου.

Εξακόσια εκλεκτά εκθέματα από δεκάδες μουσεία παρουσιάζονται στη Βόννη, κατανεμημένα όχι χρονολογικά αλλά γεωγραφικά. Εικονογραφούν με τον τρόπο τους- ανασταίνουν κυριολεκτικά- δέκα βυζαντινά κέντρα, από την Κωνσταντινούπολη ως την Εφεσο και από τη Ραβέννα ως τη Μονεμβασιά. Εικόνες και κοσμήματα, μωσαϊκά και μεταξωτά υφάσματα, χειρόγραφα και αντικείμενα από ελεφαντόδοντο.

Περιδιαβάζοντας τα δέκα αυτά κέντρα μπορεί κανείς να παρακολουθήσει την εξέλιξη της βυζαντινής τέχνης, από την εξωστρεφή Οσία Πελαγία με τα αμυγδαλωτά μάτια σε εικόνα του 7ου αιώνα από τη Μονή του Σινά ως τις εξαιρετικές εικόνες του 15ου αιώνα που έστειλε στην έκθεση το Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, με τους εσωστρεφείς αγίους, με τα λεπτά και ωχρά χαρακτηριστικά. «Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία», μας είπε η καλλιτεχνική επιμελήτρια της έκθεσης Καταρίνα Κρούμπαζικ, «δεν εξέλιπε με την άλωση της Πόλης.Οι παραδόσεις της επιβιώνουν και στη σημερινή Ευρώπημέσωόχι μόνο των ορθόδοξων εκκλησιών,αλλά και του νομικού συστήματος που στηρίχθηκε στο βυζαντινό».

ΠΗΓΗ