Της Ν. ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ

Εγκαίνια στην Ακρόπολη; Γιατί όχι; Μετά το Πάσχα τα αναστηλωμένα μνημεία της Ακρόπολης, ο Παρθενώνας και τα Προπύλαια, θα παραδοθούν και επίσημα στο κοινό. Μη φανταστείτε πως είναι η πρώτη φορά στην ιστορία τους που εγκαινιάζονται, μετά την πρώτη παράδοσή τους από τον Φειδία. Η ολοκλήρωση κάθε μεγάλης επέμβασης συνοδεύεται από μια μικρή ή μεγάλη τελετή, που ήταν πάντοτε αναγκαία (όπως και σήμερα) για λόγους συμβολικούς και πραγματικούς. Γιατί τα έργα αυτά, στο παρελθόν αλλά και σήμερα, έγιναν κατεξοχήν με θυσίες του ελληνικού λαού.

Πάνω από την Ακρόπολη απαγορεύεται η πτήση με κινητήρα σε ύψος μικρότερο από 5.000 πόδια για ελικόπτερο και έως 10.000 πόδια για τζετ. Ετσι χρειάστηκε ένα μπαλόνι Τα έργα, που παραδίδονται σε λίγο, έχουν διαρκέσει 35 ολόκληρα χρόνια. Αρχισαν το 1975 και, εκτός του Ερεχθείου που αναστηλώθηκε σχετικά σύντομα (1979-1987), τα υπόλοιπα μνημεία προσπαθούν με χίλιες δυσκολίες να τελειώσουν. Τα Προπύλαια αποδίδονται χωρίς σκαλωσιές μετά την αποκατάσταση της ανωδομής του κεντρικού κτιρίου (2002-2009), ενώ ο Παρθενώνας με πλήρως αναστηλωμένη τη βόρεια κιονοστοιχία.

Θα χρειαστεί, ωστόσο, να ακολουθήσει αποκατάσταση της δυτικής όψης του μνημείου. Τρεις μετόπες από τη βορειοδυτική γωνία του Παρθενώνα και τρεις από τη νοτιοδυτική θα μεταφερθούν στο Μουσείο της Ακρόπολης. Στη θέση τους θα τοποθετηθούν αντίγραφα. Επίσης, θα αποκατασταθεί το θυραίο άνοιγμα στη δυτική πλευρά του σηκού, η οροφή του δυτικού πτερού, η νότια πλευρά και το δάπεδο του ναού. Η εικόνα, όμως, του κτιρίου θα αλλάξει όταν σηκωθούν οι τοίχοι του σηκού στο εσωτερικό του μνημείου. Κι όλα αυτά θα γίνουν με την προϋπόθεση ότι οι σχετικές μελέτες, που είναι έτοιμες από καιρό, θα ενταχθούν στο ΕΣΠΑ και θα υλοποιηθούν ώς το 2014.

Το μόνο μνημείο που δεν θα πάρει μέρος στη φετινή γιορτή θα είναι ο ναός της Αθηνάς Νίκης, που έχει ακόμη δρόμο για να «κόψει κορδέλα».

Ολα αυτά τα χρόνια η πρωτοποριακή έρευνα, που γινόταν σιωπηλά στα εργοτάξια της Ακρόπολης, ήταν αυτή που έδινε τις λύσεις στα μεγάλα προβλήματα που παρουσιάζονταν. Τα τελευταία χρόνια μπήκαν στον χορό και οι νέες τεχνολογίες. Φωτογραμμετρικές αποτυπώσεις, λέιζερ σκάνινγκ, επιταχυνσιογράφοι, τρισδιάστατες σαρώσεις, οπτικές ίνες και άλλες σύγχρονες διαγνωστικές τεχνικές προστέθηκαν στα παραδοσιακά εργαλεία που είχε ώς τότε η Υπηρεσία Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης. Τα αποτελέσματα, που θα παρουσιαστούν σε ειδική ημερίδα με θέμα «Σύγχρονες τεχνολογίες στην αναστήλωση της Ακρόπολης», στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης (19 Μαρτίου, 3 μ.μ.), είναι εντυπωσιακά. Γιατί η φωτογραμμετρική αποτύπωση που έγινε στα τείχη της Ακρόπολης, με κατάλληλη επεξεργασία προσφέρει εικόνα με ακρίβεια σχεδίου, όπως μας είπε η διευθύντρια της ΥΣΜΑ, Μαίρη Ιωαννίδου.

Οι αποτυπώσεις σε τέτοιας μεγάλης έκτασης επιφάνειες γίνονται με τη λήψη εικόνων από ένα πτητικό μέσον. Πάνω από τον Βράχο της Ακρόπολης, όμως, απαγορεύεται η πτήση με κινητήρα σε ύψος μικρότερο από τα 5.000 πόδια για ελικόπτερα και έως 10.000 πόδια για τζετ. Ετσι, επιστρατεύτηκε ένα κατάλληλα διαμορφωμένο μετεωρολογικό μπαλόνι, το οποίο, όμως, πολλές φορές αντιμετώπισε πρόβλημα σταθεροποίησης λόγων της έντασης των ανέμων. Τελικά ελήφθησαν 1.557 εικόνες για την κάτοψη και 2.250 εικόνες για τις όψεις του τείχους. «Το μεγαλύτερο πρόγραμμα σε παγκόσμιο επίπεδο», λέει η κ. Ιωαννίδου.

Στο πλαίσιο της γεωμετρικής τεκμηρίωσης των μνημείων πραγματοποιήθηκε τρισδιάστατη σάρωση του Ερεχθείου για τη δημιουργία τρισδιάστατου μοντέλου, το οποίο δημιουργήθηκε από περίπου πέντε δισεκατομμύρια σημεία. Σε συνεργασία δε με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Αστεροσκοπείου Αθηνών εγκαταστάθηκε ένα σύστημα επιταχυνσιογράφων σε διάφορα σημεία της Ακρόπολης όπου καταγράφονται οι σεισμικές δονήσεις, προκειμένου να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τη σεισμική επικινδυνότητα, αλλά και τη δομική αποκατάσταση των μνημείων.

«Θέλουμε να γνωρίζουμε με ακριβή στοιχεία, αν η καλή διατήρηση των μνημείων της Ακρόπολης είναι αποτέλεσμα της δομής τους ή της συμπεριφοράς του ίδιου του βράχου», επισημαίνει η κ. Ιωαννίδου. Ιδιαίτερη σημασία δίνει η ίδια στην αναβάθμιση της βάσης δεδομένων που έχει πλέον στη διάθεσή της η ΥΣΜΑ.

Τις προσεχείς ημέρες, όπως όλα δείχνουν, θα κριθεί και η τύχη του παλιού μουσείου της Ακρόπολης. Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος φαίνεται αποφασισμένος να εισαγάγει στο Κεντρικό Συμβούλιο Μουσείων την επανεξέταση του θέματος διατήρησης ή μη του κτιρίου, όπως απάντησε στη Βουλή σε ερώτηση του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Κώστα Καρτάλη. Θα προηγηθεί γνωμοδότηση της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείου Ακρόπολης. Ο πρόεδρος της ΕΣΜΑ, όμως, Χαρ. Μπούρας, δήλωσε πρόσφατα στην «Ε» ότι θα επιθυμούσε την καθαίρεσή του από τον βράχο της  πηγη