Λουκάς Δημάκας

Στο «ξεπάγωμα» ανεκτέλεστων συμβάσεων για αντισταθμιστικά ωφελήματα από αγορές όπλων προχωρά το υπουργείο Άμυνας, προκειμένου να μπει άμεσα ζεστό χρήμα άνω του 1 δισ. ευρώ στην ελληνική αγορά μέσω των εγχώριων κρατικών και ιδιωτικών αμυντικών βιομηχανιών.

Πρόκειται για 122 ανεκτέλεστες – πλήρως ή εν μέρει – συμβάσεις της περιόδου 1997-2010, οι οποίες έμειναν στο ράφι λόγω κυρίως γραφειοκρατικών προβλημάτων, αγκυλώσεων ή και εμμονών τών κατά καιρούς αρμοδίων. Μάλιστα, όπως διαπιστώθηκε σε πολύωρη σύσκεψη προχθές το βράδυ υπό τον αναπληρωτή υπουργό Άμυνας Παν. Μπεγλίτη, γύρω στις 25-30 συμβάσεις έχουν ήδη εκτελεστεί, τα προβλεπόμενα να κατασκευαστούν στην Ελλάδα υλικά έχουν παραδοθεί, ωστόσο δεν έχουν παραληφθεί επισήμως. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην μπορεί να γίνει η λογιστική τακτοποίηση (πίστωση) και οι ξένοι κατασκευαστές που έχουν ήδη πληρωθεί να μην ξεπληρώνουν τους Έλληνες υποκατασκευαστές!

Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανεκτέλεστων συμβάσεων (άνω των 80) αφορά περιπτώσεις συμβάσεων στις οποίες η Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών έχει ενεργοποιήσει ρήτρες και επιβάλει πρόστιμα. Οι κατασκευαστές – Έλληνες και ξένοι – υποστηρίζουν μέσω των επίσημων φορέων τους (ΣΕΚΠΥ, ΕΕΛΑΑ κ.ά.) ότι αυθαιρέτως και με σκοπό να καλύψει δικές του ευθύνες καθυστερήσεων ή αδυναμιών του νόμου το υπουργείο Άμυνας επέβαλε υψηλές χρηματικές ποινές (ρήτρες). Το πρόβλημα μεγάλωσε τα τελευταία χρόνια, καθώς η Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών δεν προχωρούσε σε έγκαιρη τροποποίηση και αναπροσαρμογή των συμβάσεων – όπως προβλέπει ο νόμος – και «φόρτωνε» τους κατασκευαστές με ρήτρες. Το υπουργείο επικαλούμενο γνωμάτευση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με την οποία δεν συνιστάται τροποποίηση της σύμβασης μετά τη λήξη της, ωστόσο η πραγματική αντιδικία ήταν για το ποιος έφταιγε που η τροποποίηση δεν έγινε εγκαίρως. Υπάρχουν περιπτώσεις, π.χ. στο Ναυτικό, που υποστηρίζεται ότι ενώ η εταιρεία έκανε αίτηση 11 μήνες πριν από τη λήξη όχι μόνο τιμωρήθηκε με ρήτρες αλλά δεν της αναγνωρίστηκε και το επιπλέον υποκατασκευαστικό έργο που παρέσχε. Η τότε πολιτική ηγεσία επικαλούνταν λάθη στις αιτήσεις τροποποιήσεων. Η πρακτική αυτή είχε προκαλέσει και παρεμβάσεις αρκετών πρεσβευτών για άρση του αδιεξόδου.

«Μία – μία».

Η κατεύθυνση στην οποία αποφασίστηκε να κινηθεί το υπουργείο Άμυνας μετά την προχθεσινή σύσκεψη είναι η άμεση έναρξη επανεξέτασης των συμβάσεων μία προς μία (ad hoc) και η αντιμετώπιση των όποιων προβληματικών καταστάσεων με στόχο την εξυπηρέτηση των αμυντικών αναγκών αλλά και την τόνωση της ρευστότητας στην αγορά. «Αν αφήναμε τα πράγματα έτσι, οι φάκελοι θα έμειναν στο… ράφι και το χρήμα στους λογαριασμούς των ξένων εταιρειών», ανέφερε αρμόδια πηγή.

Επιπλέον το αρνητικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί σε ξένες εταιρείες είχε οδηγήσει ξένους κατασκευαστές σε αναθεώρηση της πρακτικής να παράσχουν πρόσθετο – εκτός της σύμβασης – έργο, αν το αρχικό πρόγραμμα των αντισταθμιστών πήγαινε καλά. Έτσι, πρόσφατα δόθηκε παραγγελία 60 εκατ. δολ. από την κατασκευή Πάτριοτ της… Ταϊβάν ως απόρροια της σύμβασης για τα ελληνικά Πάτριοτ.

Τώρα υπάρχει ανοιχτό θέμα για υποκατασκευαστικό έργο της ίδιας εταιρείας για αντιαεροπορικά Στίγκερ. Όσον αφορά τη γενικότερη τύχη των αντισταθμιστικών ωφελημάτων, η κατεύθυνση είναι να εστιασθούν σε βιομηχανικό υποκατασκευαστικό έργο. Ωστόσο μια τέτοια λύση ενέχει κινδύνους να περάσει, λόγω ευρωπαϊκής οδηγίας, το βιομηχανικό αυτό έργο σε εργοστάσια του εξωτερικού. Ένα από τα «παράθυρα» που μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε εναρμόνιση με την ευρωπαϊκή οδηγία είναι η χρήση των αντισταθμιστικών με «έξυπνο» τρόπο, λένε αρμόδιοι του χώρου.

ΠΗΓΗ