International Herald Tribune

Βρισκόμαστε στο μέσο της πιο ιερής εβδομάδας για τη Χριστιανοσύνη – και της πιο επικίνδυνης. Για πολλούς αιώνες, χιλιάδες πιστοί έβγαιναν από τις εκκλησίες κάθε Μεγάλη Εβδομάδα σε αναζήτηση Εβραίων για να κακοποιήσουν και να δολοφονήσουν (τη Μεγάλη Παρασκευή του 1096 όχλος Χριστιανών πραγματοποίησε το πρώτο μεγάλο πογκρόμ της ευρωπαϊκής ιστορίας, σκοτώνοντας 10.000 Εβραίους στη Ρηνανία). Γιατί άραγε συνέβαιναν όλα αυτά τα αποτρόπαια; Στο λειτουργικό της Εβδομάδας των Παθών οι Εβραίοι κατηγορούνται ευθέως για τον θάνατο του Ιησού. Ετσι, ο όχλος πίστευε ότι εκδικείται για τη δολοφονία του Θεού του.

Ευτυχώς, τις τελευταίες δεκαετίες, οι χριστιανικές εκκλησίες ξεκίνησαν την αποδόμηση αυτής της ιστορικής ανακρίβειας – και κυρίως η Καθολική Εκκλησία με την απόφαση που ελήφθη στη δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού, το 1965. Το κείμενο στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, όμως, παραμένει αναλλοίωτο: «Το αίμα αυτού εφ’ ημάς και επί τα τέκνα ημών». Υποτίθεται ότι αυτή ήταν η απάντηση των Εβραίων στους δισταγμούς του Πόντιου Πιλάτου. Με τη φράση τους αυτή ανάγκασαν τους Ρωμαίους να σταυρώσουν τον Χριστό.

Δεν είναι μόνο ο Ματθαίος το πρόβλημα όμως. Σε κάθε ένα από τα τέσσερα Ευαγγέλια, οι Εβραίοι παρουσιάζονται ως οι κακοί της υπόθεσης και οι Χριστιανοί ακούνε κάθε εβδομάδα το ίδιο τροπάριο στην εκκλησία. Οι περισσότεροι εξ αυτών νομίζουν, μάλιστα, ότι η ιστορία που ακούνε αποτελεί αντικειμενική καταγραφή των γεγονότων. Οι πιο μετριοπαθείς από αυτούς θα ζητήσουν βέβαια να συγχωρεθούν οι Εβραίοι για την αμαρτία τους, αλλά η στάση αυτή υποκρύπτει απλώς το πρόβλημα, δεν το εξαφανίζει.

Πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι αν και τα Ευαγγέλια στηρίζονται σε πραγματικά γεγονότα (οι Ρωμαίοι πράγματι σταύρωσαν τον Ιησού), δεν είναι ιστορικά έργα. Δεν γράφτηκαν από αυτόπτες μάρτυρες και εμπεριέχουν απόψεις που δεν προέρχονται από τον ίδιο τον Ιησού. Για παράδειγμα, οι μελετητές των Γραφών έχουν καταλήξει πλέον ότι ο Πιλάτος ήταν ένας στυγνός δικτάτορας, ο οποίος αποκλείεται να είχε τις αναστολές που περιγράφει ο Ματθαίος όταν επρόκειτο να σταυρώσει έναν ταραξία.

Για να αποκτήσουμε μια πιο σφαιρική άποψη για τα Ευαγγέλια, θα πρέπει να μάθουμε μερικά πράγματα για την εποχή που γράφτηκαν: Ο Ιησούς σταυρώθηκε γύρω στο 30 μ.Χ. Η μνήμη του, όμως, έμεινε ζωντανή μεταξύ εκείνων που πίστεψαν στο κήρυγμά Του και σύντομα αναπτύχθηκε μια πλούσια προφορική παράδοση γύρω από το πρόσωπό Του. Γύρω στο 70 μ.Χ., όμως, οι Ρωμαίοι κατέστρεψαν το Δεύτερο Ναό της Ιερουσαλήμ, προκαλώντας μία άνευ προηγουμένου κρίση ταυτότητας στους Εβραίους, ακόμη και στους Χριστιανούς Εβραίους. Τι σήμαινε να είσαι Εβραίος χωρίς Ναό; Ορισμένοι θεώρησαν ότι η Γραφή θα έπρεπε να αποτελέσει το νέο επίκεντρο του εβραϊκού τρόπου ζωής, ενώ για άλλους, ο Χριστός θα ήταν ο νέος Ναός. Η αντιεβραϊκή ρητορική των Ευαγγελίων αντανακλά αυτή τη διαμάχη. Το πρώτο εξ αυτών γράφτηκε το 70 μ.Χ. (το κατά Μάρκον) και το τελευταίο (το κατά Ιωάννη), το 100 μ.Χ. Ωστόσο και τα τέσσερα γράφτηκαν από Εβραίους, ενώ ο Χριστιανισμός ξεκίνησε ως εβραϊκή σέκτα.

Αυτήν την εβδομάδα, λοιπόν, οι Χριστιανοί ιερείς δεν πρέπει να λησμονούν τις ιστορικές συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφτηκαν τα Ευαγγέλια και να κηρύττουν την Αγάπη. Παλιότερα το λησμόνησαν, όπως λησμόνησαν και ότι το μέτρο της πίστης τους ήταν η Αγάπη που τρέφει ο Δημιουργός προς τα Τέκνα του.