Του Χρήστου Καπούτση.

Το ΝΑΤΟ ασκεί πλήρη αεροπορικό έλεγχο στην Ευρώπη, με εξαίρεση τον εναέριο χώρο της Ρωσίας, αλλά και στην περιοχή της Μεσογείου. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΝΑΤΟ, καταγράφουν λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία, για κάθε ιπτάμενο μέσο (πολιτικά, εμπορικά, μαχητικά αεροσκάφη και ελικόπτερα), που κινείται από τις ευρωπαϊκές ακτές του Ατλαντικού, μέχρι τη Ρωσία και την Κεντρική Ασία.

Η εναέρια αστυνόμευση (Air Policing) είναι μία από τις νέες αποστολές του ΝΑΤΟ στον εναέριο χώρο των κρατών μελών του. Περιλαμβάνει την διευκρίνιση όλων των στοιχείων των αεροπορικών ιχνών, που καταγράφονται στα ραντάρ. Έτσι,  για κάθε ιπτάμενο μέσο  που βρίσκεται σε αυτή την εκτεταμένη γεωγραφική περιοχή, το ΝΑΤΟ, αποκαλύπτει, το είδος (επιβατικό, εμπορικό, πολεμικό), την Εθνικότητα, τον προορισμό του, καθώς και κάθε εξειδικευμένο στοιχείο της πτήσης του.

Στην περίπτωση, που η αποκάλυψη του αεροπορικού ίχνους δεν συνοδεύεται από γνωστά εκ των προτέρων  σχέδια πτήσεων (σύμφωνα με τα στοιχεία των Υπηρεσιών Εναέριας Κυκλοφορίας), τότε το αεροσκάφος αυτό , θα πρέπει να αναχαιτιστεί από τα μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ! Έτσι αντιμετωπίζεται και το ενδεχόμενο,  να είναι εχθρικό αεροσκάφος (π.χ. κατασκοπευτικό-φωτογραφικό αεροσκάφος από χώρα εκτός ΝΑΤΟ) ή ακόμη, το  αεροσκάφος να έχει καταληφθεί από αεροπειρατές. Renegade σημαίνει εξωμότης, αποστάτης, αντάρτης. Στην περίπτωση όμως που σε κάποιο  αεροσκάφος, αποδοθεί ο χαρακτηρισμός του  Renegade, αυτό σημαίνει,  ότι το αεροσκάφος είναι υπό τον έλεγχο τρομοκρατών ή αεροπειρατών.

Σε αυτή την περίπτωση, θα πρέπει πολλές υπηρεσίες, Εθνικές και Νατοϊκές, κέντρα αεροπορικών επιχειρήσεων   και κορυφαίοι πολιτειακοί,  στρατιωτικοί και διοικητικοί παράγοντες ,  να συντονιστούν σε ελάχιστο χρόνο, ώστε να γίνει ανταλλαγή αξιόπιστων πληροφοριών, που σε τελικό στάδιο, είναι δυνατόν και κάτω από προϋποθέσεις να ληφθεί η  απόφαση, ακόμη και  για την κατάρριψη του αεροσκάφους με την ένδειξη Renegade.

Ιδιαιτερότητες της εναέριας αστυνόμευσης.

Τα μέλη του ΝΑΤΟ συλλογικά διεξάγουν αεροπορικές περιπολίες για να διατηρήσουν την συνοχή του Νατοϊκού αεροπορικού χώρου. Η εναέρια περιπολία ( Air Policing) περιλαμβάνει επιτήρηση με ραντάρ και αναγνωρίσεις ιπταμένων μέσων. Ωστόσο, κράτη -μέλη του ΝΑΤΟ, όπως τα κράτη της Βαλτικής και η Αλβανία,  που δεν έχουν αξιόπιστη Πολεμική Αεροπορία και Εθνικό σύστημα Αεράμυνας, που να εγγυώνται  την ενότητα, τον έλεγχο  και  την ασφάλεια του Νατοϊκού εναέριου χώρου,  μπορούν να ζητήσουν τη συνδρομή του  ΝΑΤΟ.

Οι αποστολές εναέριας αστυνόμευσης βασίζονται   στην 0054/01 απόφαση της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ και  στο εγκεκριμένο Δόγμα του ενοποιημένου αντιαεροπορικού (Α/Α)  συστήματος του ΝΑΤΟ.

Οι εναέριες περιπολίες του ΝΑΤΟ διεξάγονται:

•        Στις Βαλτικές χώρες από το 2004 (13 συμμετέχουσες χώρες)
•        Σλοβενία από το 2004 (Ιταλία- Ουγγαρία)
•        Ισλανδία από το 2008  (Γαλλία-ΗΠΑ- Δανία- Νορβηγία)
•        Αλβανία από το 2009 (Ιταλία- Ελλάδα)

Ειδικότερα,  για την δραστηριότητα του ΝΑΤΟ (air Policing) στο Αλβανικό FIR, έγινε πρόσφατα μια δοκιμή με αεροσκάφη της Πολεμικής Αεροπορίας της Ελλάδας και της  Ιταλίας.   Στο πλαίσιο της ενοποιημένης αεράμυνας του ΝΑΤΟ, έγινε  την Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010, επιχειρησιακή δοκιμή ταχείας απογείωσης (“Scramble”) μαχητικών αεροσκαφών. Συγκεκριμένα, 3 F-16  της Πολεμικής μας Αεροπορίας και 2 μαχητικά αεροσκάφη της Ιταλίας, πέταξαν  για μιάμιση ώρα στον εναέριο χώρο της Αλβανίας, ο οποίος ελέγχεται πλέον από το ΝΑΤΟ μέσω του CAOC της Λάρισας και της Φερράρας.

Από 1η Ιουλίου του 2009 το ΝΑΤΟ με το πρόγραμμα air policing παρέχει συνδρομή στην Αλβανία, σε θέματα αεράμυνας και  εναέριας αστυνόμευσης με μέσα (ραντάρ και αεροσκάφη),  που διαθέτουν η  Ελλάδα και η Ιταλία. Ταυτόχρονα, παρέχονται και υπηρεσίες έρευνας και διάσωσης. Ελλάδα και Ιταλία εναλλάσσονται στον έλεγχο του Αλβανικού FIR ,  με την Ελλάδα να αναλαμβάνει το πρώτο δεκαπενθήμερο του κάθε μήνα και την Ιταλία να ακολουθεί στο δεύτερο δεκαπενθήμερο. Τα νατοϊκά αεροπορικά υποστρατηγεία (CAOC), που έχουν τον έλεγχο και την ευθύνη της αεράμυνας και εναέριας αστυνόμευση της Αλβανίας είναι, για την Ιταλία το CAOC-5 του Poggio Renatico (Ferrara) και φυσικά, το  CAOC-7 της Λάρισας για την Ελλάδα.

Ο έλεγχος του εναέριου χώρου της Αλβανίας από την Ελλάδας, είναι μια σημαντική συνεισφορά στην επιχειρησιακή ετοιμότητα του ΝΑΤΟ, αφού η χώρα μας καταβάλει και το ανάλογο κόστος (περίπου 15 χιλιάδες ευρώ κοστίζει η ώρα πτήσης μαχητικού αεροσκάφους), σε μια εποχή που τα οικονομικά της Ελλάδας δεν είναι και πολύ ανθηρά.

Η ΣΦΗΝΑ