Σε ευκαρία θα επιχειρήσει να μετατρέψει την κρίση που περνά η χώρα ο Γ. Παπανδρέου. Η κυβέρνηση θα ξεκινήσει διαδικασία για νέα αναθεώρηση του Συντάγματος, η οποία θα ολοκληρωθεί στα μέσα της ερχόμενης δεκαετίας. Στο πλαίσιο αυτό, ακούγονται προτάσεις για την αλλαγή, ακόμη και για την κατάργηση, του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Το σύνθημα «κάποιος να πάει φυλακή» παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της σχετικής ψυχολογίας στο κυβερνητικό επιτελείο.

Περιορισμένη έκταση θα έχει από εδώ και πέρα η βουλευτική ασυλία. Θα αφορά μονάχα σε αμιγώς πολιτικές δραστηριότητες. Για όλα τα υπόλοιπα θέματα ο βουλευτής θα μπορεί να γίνει στόχος του οποιουδήποτε πολίτη.

Ο πρωθυπουργός άναψε το πράσινο φως στον Γ. Ραγκούση να ετοιμάσει την αλλαγή του εκλογικού νόμου. Οι έδρες από 300 περιορίζονται σε 200, ενώ εισάγεται το μεικτό σύστημα μονοεδρικών και λίστας με σταυρό. Το θέμα αναμένεται να προκαλέσει αντικείμενο ευρύτατου εσωκομματικού διαλόγου, καθώς η Ιπποκράτους γνωρίζει ότι πολλοί βουλευτές αντιδρούν. Ο Γ. Παπανδρέου, όμως, εμφανίζεται αποφασισμένος να προχωρήσει.

Η κυβέρνηση θα προχωρήσει άμεσα στη συγκρότηση ανεξάρτητης αρχής, για τον αποτελεσματικό έλεγχο του πόθεν έσχες. Με προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή που θα καθιστά εφικτό και ουσιαστικό τον έλεγχο.

Δημιουργεί νέα υπηρεσία για τον έλεγχο του οικονομικού εγκλήματος. Ο Μ. Χρυσοχοΐδης είναι έτοιμος να κάνει τη σχετική παρουσίαση των νέων «ράμπο».

Αλλάζει προς το αυστηρότερο η νομοθεσία για το πολιτικό χρήμα και τη χρηματοδότηση των κομμάτων. Οι προεκλογικές δαπάνες περιορίζονται στο ελάχιστο, ενώ οι εισφορές στα κόμματα πρέπει να είναι ονομαστικές και να γίνονται μέσω τραπέζης.

Μετά τις αλλαγές που ψήφισε στη νομοθετική διαδικασία (διαβούλευση, διπλή ανάγνωση κ.τ.λ.), η κυβέρνηση είναι έτοιμη να ανοίξει τον φάκελο κωδικοποίηση, καθώς η πολυνομία αποτελεί πραγματική μάστιγα και πηγή διαφθοράς.

Το Μέγαρο Μαξίμου έχει δεσμευτεί και για την κατάργηση της διαμεσολάβησης, μέσω αλλαγής στη διαδικασία επαφής του πολίτη με το κράτος. Ο τελευταίος θα υποβάλλει το αίτημά του σε ένα γραφείο υποδοχής και από εκεί και πέρα ο φάκελος θα σφραγίζεται και η υπόθεση θα διεκπεραιώνεται υπηρεσιακά σε προκαθορισμένο χρονικό διάστημα (σ.σ. one stop shop).

Εθνικό Συμβούλιο Διαφάνειας. Αφού ιδρυθεί, θα προτείνει την υιοθέτηση προγραμμάτων δράσης προς τη Βουλή και την κυβέρνηση, αλλά και τους κοινωνικούς φορείς, θα παρακολουθεί την εφαρμογή και παράλληλα, με το κύρος του, θα συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργούς κοινωνικής συνείδησης και στην ευαισθητοποίηση του πολίτη στον αγώνα για τη διαφάνεια.

Δημιουργία θεσμών κοινωνικού ελέγχου σε τοπικό επίπεδο για την πρόληψη και αντιμετώπιση της διαφθοράς.

Κατάργηση όλων των Ειδικών Λογαριασμών στα υπουργεία.

Βασικό τμήμα της πολιτικής υπέρ της διαφάνειας αποτελεί η διαμόρφωση ισχυρών και αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων. Το σχέδιο της κυβέρνησης περιλαμβάνει:

Καθολική υποχρέωση δημοσιοποίησης στο διαδίκτυο όλων των πράξεων, των φορέων του δημοσίου που αφορούν σε προμήθειες ή παροχές υπηρεσιών προς το δημόσιο καθώς και συμβάσεις παραχώρησης, συμπεριλαμβανομένων όλων των απευθείας αναθέσεων.

Προς τον σκοπό της διαφάνειας, πέραν του ισχύοντος προληπτικού ελέγχου νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο, κρίνεται αναγκαία η θεσμοθέτηση προληπτικού ελέγχου στο κρίσιμο στάδιο της κατάρτισης των διακηρύξεων, επειδή οι σημαντικότερες παρεκκλίσεις από τις αρχές της διαφάνειας και του ελεύθερου ανταγωνισμού σημειώνονται συνήθως πριν από την έναρξη της εν τη στενή εννοία διαγωνιστικής διαδικασίας.

Για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα προτείνεται πριν από την έκδοση διακηρύξεων μεγάλων δημόσιων συμβάσεων να προηγείται υποχρεωτικά στάδιο δημόσιας διαβούλευσης ενώπιον της αναθέτουσας αρχής. Στο στάδιο αυτό, θα μπορεί να συμμετέχει κάθε ενδιαφερόμενος και να υποβάλλει τις παρατηρήσεις του.

Προς τον σκοπό διασφάλισης της αξιοπιστίας της δημόσιας διαβούλευσης, αλλά και εν γένει για να διασφαλιστεί ότι κάθε δημόσιο έργο και προμήθεια προκηρύσσονται σε καθεστώς διαφάνειας και ελεύθερου ανταγωνισμού, προτείνεται να ανατεθεί ο προληπτικός έλεγχος της διακήρυξης μεγάλων συμβάσεων σε ειδικό Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο θα στελεχωθεί με εξειδικευμένο προσωπικό αυξημένων προσόντων, που θα επικουρεί τους δικαστικούς λειτουργούς και θα απολαμβάνει και αυτό προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας.

Παράλληλα, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα του προληπτικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, είναι απαραίτητη η στελέχωσή του επίσης με εξειδικευμένο και αυξημένων προσόντων προσωπικό.

Πέραν από τον δικαστικό και διοικητικό έλεγχο των δημόσιων συμβάσεων, επιβάλλεται και η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη εμπλοκή της Βουλής για την εμπέδωση της διαφάνειας προς τον πολίτη και την άσκηση πολιτικού ελέγχου. Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση θα έχει την υποχρέωση να ενημερώνει πλήρως τη Βουλή για κάθε σύμβαση μεγάλης σημασίας (και όχι μόνο γι’ αυτές που εισάγονται προς νομοθετική κύρωση) πριν από τη σύναψή της και θα θεσμοθετηθεί υποχρεωτική συζήτηση ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής.

Για την επίτευξη του στόχου διαφάνειας και σ’ ό,τι αφορά τις εξοπλιστικές δαπάνες, κρίνεται αναγκαία η ενίσχυση του ρόλου του κοινοβουλίου και η άσκηση πολιτικού ελέγχου και σ’ αυτόν τον τομέα των δημόσιων δαπανών. Προτείνεται η σύσταση ειδικής μόνιμης κοινοβουλευτικής επιτροπής, στην οποία θα εισάγονται υποχρεωτικά προς συζήτηση τα εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας και θα γίνεται αναλυτική παρουσίαση ως προς τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν για την υλοποίησή τους, κατά το πρότυπο αντίστοιχων επιτροπών κοινοβουλίων άλλων χωρών.

Στο εσωτερικό στρέφει το βλέμμα του ο πρωθυπουργός. Αφού απέρριψε εισηγήσεις που οδηγούσαν σε πρόωρες εκλογές, ετοιμάζεται να τρέξει την κυβέρνησή του. Αυτό θα γίνει με δύο τρόπους:

Με την υιοθέτηση του μοντέλου διοίκησης των Ολυμπιακών Αγώνων, όπου οι υπουργοί είχαν την εξουσία να προωθούν δράσεις με προεδρικά διατάγματα.

Με την αντικατάσταση όποιου στελέχους δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του προγράμματος σταθερότητας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συνεργάτες του πρωθυπουργού απορρίπτουν κατηγορηματικά τα σενάρια ανασχηματισμού, δεν κάνουν όμως το ίδιο όταν ερωτούνται αν θα υπάρξουν αλλαγές. Η κυβέρνηση χρειάζεται ενισχύσεις σε δύο τομείς: πρώτον, στην ανάπτυξη και, δεύτερον, στην κοινωνική προστασία. Και για τα δύο θέματα ο Γ. Παπανδρέου έχει ζητήσει εισηγήσεις που θα βελτιώσουν τους ρυθμούς ανάπτυξης και θα βελτιώσουν άμεσα την παιδεία και την υγεία. Για τους δύο τελευταίους τομείς έχει κατατεθεί και μία τολμηρή ιδέα: η σύμπραξη του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα!

Σύμφωνα με μια παλαιότερη πρόταση, ο κάθε μαθητής θα είναι δικαιούχος ενός λογαριασμού χρηματοδότησης. Τα χρήματα θα πηγαίνουν σε όποιο σχολείο επιλέγει. Τώρα προτείνεται αυτό να επεκταθεί και στα ιδιωτικά. Επίσης, η κυβέρνηση φαίνεται να ενθαρρύνει τις επαγγελματικές ασφαλίσεις. Για την ακρίβεια, με την ενοποίηση των Ταμείων και των κλάδων υγείας, θα υπάρξει παρότρυνση των σωματείων να προβούν σε ομαδικές συμβάσεις με ιδιωτικές εταιρείες, για τις επιπλέον παροχές που χρειάζονται. 

Γιάννης Αντύπας / ΠΗΓΗ