«Αδύνατη συμφωνία με τους ε/κ, η οποία επιθυμεί την επικράτηση του ελληνικού στοιχείου στην Κύπρο» O Ραούφ Ντενκτάς εξηγεί στην «Κ» πως λύση θα έρθει μόνο αν ο Έρογλου δώσει περισσότερα απ’ όσα ο Ταλάτ.

Του Νίκου Στέλγια.

Δεν βλέπει λόγο συνέχισης των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού ο επί σειρά ετών ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας, Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος διατυπώνει τη θέση ότι, ανεξάρτητα από τη σύνθεση της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, η λύση του Κυπριακού είναι αδύνατη, γιατί η ε/κ πλευρά επιθυμεί την επικράτηση του ελληνικού στοιχείου στην Κύπρο.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ», ο κ. Ντενκτάς ξεκαθαρίζει ότι σε καμιά περίπτωση δεν πρόκειται να είναι ο διαπραγματευτής της τ/κ πλευράς ή μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας του Ντερβίς Έρογλου. «Δεν πρόκειται να επισκιάσω τις διαπραγματεύσεις τη στιγμή που η ίδια η Τουρκία με θεωρεί αδιάλλακτο», δηλώνει κατηγορηματικά και επικρίνει την πολιτική της κυβέρνησης Ερντογάν στο Κυπριακό.

-Υπάρχουν διάφορες απόψεις για τη νέα τουρκοκυπριακή ηγεσία. Στην Τουρκία επικρατεί η άποψη ότι ο Ντερβίς Έρογλου θα ακολουθήσει παρόμοια γραμμή με αυτήν του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ενώ στην Ελλάδα και στην ελληνοκυπριακή πλευρά επικρατεί η άποψη ότι με τη νέα τ/κ ηγεσία οι διαπραγματεύσεις θα οδηγηθούν σταδιακά σε αδιέξοδο. Ποια είναι η δική σας άποψη;
Προτιμώ να επικεντρωθώ στην ελληνοκυπριακή στάση στις διαπραγματεύσεις. Ο μοναδικός στόχος των Ελληνοκυπρίων είναι η μη επισκίαση της νομιμότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία της παραχωρήθηκε το 1964 από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Σήμερα, η ε/κ πλευρά συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις ως νόμιμη κυβέρνηση της Κύπρου και έχει θέσει ως στόχο το τέλος των τουρκικών εγγυήσεων και την επικράτησή της στο σύνολο της νήσου. Όπως παραδέχεται και ο Γλαύκος Κληρίδης, η ε/κ πλευρά στις διαπραγματεύσεις λαμβάνει μέρος μόνο για λόγους τακτικής. Οι Ε/κ επιχειρούν να κατηγορήσουν την Τουρκία και να κερδίσουν χρόνο. Κατά τη γνώμη μου, το γεγονός ότι επιμένουν στον ισχυρισμό ότι το Κυπριακό έχει ως σημείο εκκίνησης το 1974, δείχνει ότι δεν επιθυμούν λύση. Επίσης, όσο εξακολουθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά να εκπροσωπεί την Κύπρο σε διεθνές επίπεδο, δεν πρόκειται να αλλάξει η αδιάλλακτη στάση της. Υπενθυμίζω το γεγονός ότι, κατά την περίοδο 1967-1968, ο φίλος μου, Γλαύκος Κληρίδης, τόνιζε ότι: «Εφόσον δεν υπάρχουν πλέον Τ/κ αντιπρόεδρος της Δημοκρατίας, υπουργοί και βουλευτές, δεν υπάρχει ανάγκη για οπισθοχωρήσεις». Την ίδια περίοδο, ο Μακάριος ευελπιστούσε ότι σταδιακά η τ/κ πλευρά θα οδηγείτο στην απόγνωση και θα υπέκυπτε στα αιτήματα της ε/κ πλευράς. Με βάση αυτή την πραγματικότητα, τονίζω ότι, ανεξάρτητα από τη σύνθεση της τ/κ ηγεσίας, η συμφωνία με την ε/κ πλευρά, η οποία επιθυμεί την επικράτηση του ελληνικού στοιχείου στην Κύπρο, είναι αδύνατη. Υπό τις υπαρκτές συνθήκες, η λύση μπορεί να έρθει μόνο σε περίπτωση που ο κ. Έρογλου προβεί σε περισσότερες παραχωρήσεις από όσες πραγματοποίησε ο κ. Ταλάτ. Η λαϊκή βούληση, που έφερε στην εξουσία τον κ. Έρογλου, δεν πρόκειται να επιτρέψει κάτι τέτοιο. Και εφόσον δεν πρόκειται να συμβεί αυτό, δεν πρόκειται να υπάρξει λύση του Κυπριακού.

– Τις προηγούμενες εβδομάδες υπήρξαν φήμες ότι θα λάβετε μέρος στη νέα τ/κ διαπραγματευτική ομάδα, η οποία θα απαρτίζεται από πρόσωπα του δικού σας κύκλου. Σας έγινε τέτοιου είδους πρόταση; Ποια η θέση σας για αυτό το ζήτημα;

Η ε/κ πλευρά είναι που με… «διόρισε» διαπραγματευτή με βάση ένα σχέδιο το οποίο στήθηκε κατά τις τουρκοκυπριακές προεδρικές εκλογές. Η ε/κ πλευρά δεν επιθυμεί να φανεί ότι είναι αδιάλλακτη και ότι δεν επιθυμεί λύση του Κυπριακού. Για αυτό τον λόγο, ο κ. Χριστόφιας κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να μην επανεκλεγεί ο κ. Ταλάτ και για να επικρατήσει στις εκλογές ο αδιάλλακτος – δήθεν – κ. Έρογλου. Για αυτό τον λόγο, η ε/κ ηγεσία παρείχε υποστήριξη στον κ. Ταλάτ, τη στιγμή που γνώριζε ότι η υποστήριξή της προκαλούσε την αποξένωση των Τουρκοκυπρίων από τον πρώην ηγέτη. Παράλληλα, θορύβησε τη διεθνή κοινή γνώμη με σκοπό να την κινητοποιήσει. Η κινητοποίηση και η υποστήριξη της διεθνούς κοινής γνώμης προς την υποψηφιότητα του κ. Ταλάτ ενέτεινε την αποξένωση των Τ/κ από την ηγεσία του κ. Ταλάτ και τελικά συνέβαλε στην ήττα του. Μετά τη νίκη του κ. Έρογλου, οι Ελληνοκύπριοι, επιθυμώντας να σφραγίσουν την υποτιθέμενη αδιαλλαξία της τ/κ πλευράς, επικέντρωσαν την προσοχή τους σε εμένα. Ισχυρίστηκαν ότι θα συμμετάσχω στη νέα διαπραγματευτική ομάδα. Εγώ αρνήθηκα κατηγορηματικά. Δεν πρόκειται να επισκιάσω τις διαπραγματεύσεις τη στιγμή που η ίδια η Τουρκία με θεωρεί αδιάλλακτο.

– Η εμπειρία σας στο Κυπριακό ως πρώην ηγέτης των Τουρκοκυπρίων είναι αδιαμφισβήτητη. Πιστεύετε ότι στο παρελθόν υπήρξαν αληθινές ευκαιρίες επίλυσης του Κυπριακού; Ποιοι παράγοντες επισκίασαν αυτές τις ευκαιρίες;

Στο παρελθόν, τις στιγμές που αγγίξαμε την επίλυση του Κυπριακού, η ελληνοκυπριακή πλευρά ήταν αυτή που οπισθοχώρησε και εμπόδισε την επίλυση του προβλήματος. Προσωπικά τονίζω πως, παρά το γεγονός ότι στο παρελθόν έκανα πολλές θυσίες, δεν υπήρξε κανένα θετικό αποτέλεσμα. Εγώ ήμουν αυτός που αποδέχθηκε τα 13 σημεία του Μακαρίου. Ως αντάλλαγμα ζήτησα από τον Κληρίδη τη συνέχεια των συμφωνιών του 1960, οι οποίες πιστοποιούσαν ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο λαοί και εγγυώνταν το καθεστώς αυτονομίας των τουρκικών χωριών. Αυτή υπήρξε η θέση μου στις διαπραγματεύσεις, σε μια πολύ δύσκολη ιστορική συγκυρία για τους Τουρκοκύπριους. Όμως ποιο υπήρξε το αποτέλεσμα των παραχωρήσεών μου, σε μια ιστορική συγκυρία που η Τουρκία και η Ελλάδα απέστειλαν συμβούλους και στις δύο πλευρές με σκοπό να εξασφαλιστεί η επίλυση του προβλήματος; Ο Μακάριος ήταν αυτός που απέρριψε τις προτάσεις με βάση το ότι η τ/κ πλευρά δεν αποδέχθηκε το καθεστώς της μειονότητας και την άρση των εγγυήσεων. Και αν δεν είχε μεσολαβήσει η Χούντα των Αθηνών, ο Μακάριος θα οδηγούσε στον γκρεμό τους Τουρκοκύπριους. Η Χούντα και η Τουρκία έσωσαν τους Τουρκοκύπριους. Παρά τα όσα συνέβησαν στο παρελθόν, σήμερα η ε/κ πλευρά εξακολουθεί να επιμένει στις πάγιες θέσεις της.

– Ένα από τα πιο ουσιαστικά ζητήματα στο Κυπριακό είναι το περιουσιακό. Στις απαρχές μιας νέας περιόδου στο Κυπριακό, ποια είναι η τοποθέτησή σας για το συγκεκριμένο ζήτημα;
Είναι γνωστό ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά διεκδικεί την Αμμόχωστο με πρόσχημα την ειρήνη. Όμως η ε/κ πλευρά δεν λαμβάνει υπόψη την τουρκική παρουσία στα 103 χωριά της Κύπρου. Τη στιγμή που τίθεται το ζήτημα της Αμμοχώστου, δεν θα πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι αυτά τα χωριά είχαν τον ίδιο αριθμό κατοίκων με την Αμμόχωστο πριν από το 1974. Γνωρίζουμε ότι η ε/κ πλευρά δεν έχει αποζημιώσει τους κατοίκους αυτών των χωριών. Από την άλλη, το 85% της γης της Αμμοχώστου ανήκει στο Εβκάφ, το οποίο στο παρελθόν τέθηκε υπό ε/κ κατοχή. Για την επίλυση του συγκεκριμένου ζητήματος θα πρέπει να καθορίσουμε είτε το ενοίκιο που θα πληρώνουν οι Ελληνοκύπριοι είτε την ανταλλαγή στο περιουσιακό.

Στην Κύπρο υπάρχουν δύο λαοί.

– Υπό το πρίσμα των παραπάνω τοποθετήσεών σας και των τελευταίων εξελίξεων στο Κυπριακό, κάτω από ποιες συνθήκες θα μπορούσε να αποφευχθεί η διακοπή των διαπραγματεύσεων και το αδιέξοδο στο Κυπριακό;

Η ελληνοκυπριακή πλευρά πρέπει να ξεχάσει την ενιαία κυριαρχία και το ενιαίο κράτος. Οι Τ/κ δεν πρόκειται να προβούν σε περισσότερες παραχωρήσεις από αυτές που πραγματοποίησε ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Για να υπάρξει μια βιώσιμη λύση του Κυπριακού, την οποία έχει ανάγκη και επιθυμεί η τ/κ πλευρά, η ε/κ πλευρά θα πρέπει να σεβαστεί την εθνική βούληση των Τουρκοκυπρίων, η οποία εκφράστηκε ξεκάθαρα στις τελευταίες προεδρικές εκλογές, και να αποδεχθεί την πολιτική ισότητα, την κυριαρχία, τα σύνορα των ιδρυτικών κρατών και την πραγματικότητα ότι στην Κύπρο υπάρχουν δύο λαοί. Η ε/κ πλευρά θα πρέπει να έχει υπόψη της ότι οι Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι εκδιώχθηκαν από την Κυπριακή Δημοκρατία τη δεκαετία του ’60, έχουν συγκεκριμένα δικαιώματα σε ό,τι αφορά την ανεξαρτησία και την κυριαρχία. Παράλληλα, θα πρέπει να τονιστεί ότι η τ/κ πλευρά δεν αποδέχεται την άρση των εγγυήσεων. Επίσης, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας και οι οικονομικές πραγματικότητες της Κύπρου. Πέρα από την πληθυσμιακή σύνθεση της Κύπρου, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο ελληνοτουρκικός συσχετισμός δυνάμεων. Σε κάθε περίπτωση, η βούληση για την ειρήνη θα πρέπει να είναι εγκάρδια. Σε περίπτωση που η ε/κ πλευρά αποδεχθεί τα λάθη της, τότε η τ/κ πλευρά θα παραδεχθεί ότι ενδεχομένως να υπήρξαν ακραίες τοποθετήσεις και πράξεις στα πλαίσια της αυτοάμυνάς της.

Ο Ταλάτ απαρνήθηκε το κυρίαρχο κράτος των Τ/κ.

– Ποια η θέση σας για τη μέχρι σήμερα πορεία των διαπραγματεύσεων; Πώς αξιολογείτε τους χειρισμούς του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ και της ε/κ πλευράς;

Όπως τονίζει και ο κ. Κληρίδης, η Κύπρος εισήλθε στην Ε.Ε. χωρίς να λάβει υπόψη την άποψη της τ/κ πλευράς και με στόχο την απελευθέρωση από τις εγγυήσεις, και όχι για οικονομικούς λόγους. Σήμερα η στάση της ε/κ πλευράς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων διέπεται από αυτό τον στόχο. Ο στόχος της είναι η απομάκρυνση του τουρκικού στρατού από το νησί και σε αυτό το σημείο επικεντρώθηκαν οι προσπάθειες του κ. Ταλάτ και του κ. Χριστόφια. Οι συγκεκριμένες προσπάθειες έχουν ως σημείο εκκίνησης την αλλαγή διακυβέρνησης στην Τουρκία στα τέλη του 2002. Μετά την απομάκρυνση του Μπουλέντ Ετζεβίτ από την πρωθυπουργία της Τουρκίας, οι διεθνείς παράγοντες παρενέβησαν στο Κυπριακό, δημιούργησαν το Σχέδιο Ανάν και επιδίωξαν την επίλυση του προβλήματος πριν από την είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε. Αδυνατώ να κατανοήσω τη συγκατάθεση της Τουρκίας σε αυτό το σχέδιο. Στη συνέχεια, ο κ. Ταλάτ, ο οποίος απαρνήθηκε το κυρίαρχο κράτος των Τουρκοκυπρίων, και ο κ. Χριστόφιας επιχείρησαν να καταργήσουν τη διζωνικότητα και την κυριαρχία των Τουρκοκυπρίων, μέσα από την Ε.Ε. και την πρόταση για τη διασταυρούμενη ψήφο, η οποία θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την αλλοίωση των τ/κ θεσμών. Ο κ. Ταλάτ δεν είχε το δικαίωμα να προβεί σε τέτοιου είδους παραχωρήσεις. Η πλευρά η οποία έπρεπε να αναλογιστεί τις υποχρεώσεις της ήταν η ε/κ και όχι η τ/κ.

– Ποια η άποψή σας για τη θέση των διεθνών παραγόντων στο Κυπριακό; Μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση του Κυπριακού;

Οι ΗΠΑ διατηρούν την πάγια θέση τους στο Κυπριακό. Επιθυμούν την επικράτηση του ελληνικού στοιχείου στην Κύπρο με σκοπό τη διατήρηση των καλών τους σχέσεων με την ε/κ πλευρά και την Ελλάδα. Κανένας διεθνής παράγοντας δεν λαμβάνει υπόψη τους Τουρκοκύπριους. Η διεθνής κοινή γνώμη θα πρέπει να κατανοήσει τους λόγους οι οποίοι οδήγησαν στον διαχωρισμό των δύο λαών και στο αδιέξοδο στο Κυπριακό. Για το αδιέξοδο ευθύνονται οι διεθνείς παράγοντες, οι οποίοι αναγνωρίζουν μόνο την ε/κ πλευρά. Από την άλλη, θα πρέπει να τονιστεί ότι η τροποποίηση των τ/κ θέσεων δεν εξαρτάται από την Τουρκία. Κάτι που δεν γίνεται αποδεκτό από τους Τουρκοκύπριους, δεν πρόκειται να γίνει δεκτό από το τουρκικό έθνος. Οι τουρκικές κυβερνήσεις δεν είναι σε θέση να αγνοήσουν τη βούληση του έθνους τους.

http://www.kathimerini.com.cy