Στον δρόμο που χάραξε ο Τζορτζ Μπους φαίνεται αποφασισμένος να βαδίσει ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, έναν χρόνο μετά την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του, εγκαταλείποντας οριστικά και διά παντός το φιλειρηνικό προσωπείο που ενδύθηκε κατά την προεκλογική εκστρατεία.

Η εξωτερική πολιτική του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, προσφέρεται να αξιολογηθεί σε δύο μέρη: Πρώτον, με βάση τους στόχους και το σύστημα λήψης αποφάσεων. Δεύτερον, με τις πολιτικές του και την εφαρμογή τους», υποστήριζε ο Ζμπίγκνιεβ Μπρζεζίνσκι, σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ από το 1977 ως το 1981 και από τους στενότερους συμβούλους των Δημοκρατικών προέδρων για θέματα εξωτερικής πολιτικής, στο τελευταίο τεύχος του αμερικανικού περιοδικού «Foreign Affairs».

Και συνέχιζε, σχολιάζοντας την εξωτερική πολιτική του πρώτου Αφροαμερικανού προέδρου στην ιστορία των ΗΠΑ: «Αν για το πρώτο μπορεί κάποιος να μιλήσει με κάποια σιγουριά, το δεύτερο αποτελεί ένα ακόμη ανοιχτό πεδίο».

Η παραπάνω διαπίστωση θα μπορούσε να ισχύει μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, προτού δηλαδή οι ΗΠΑ λάβουν τρεις αποφάσεις ξεχωριστής σημασίας, καθώς στη σύνθεσή τους συνιστούν ένα διαφορετικό, πολύ πιο επιθετικό και μονομερές –βασισμένο στην προβολή ισχύος– πρότυπο άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Ειδικότερα, την πώληση όπλων στην Ταϊβάν, την προμήθεια σύγχρονων πυραυλικών συστημάτων στις χώρες του Κόλπου και τέλος την εγκατάσταση ανάλογων συστημάτων στη Ρουμανία.

Η απόφαση των ΗΠΑ να εγκαταστήσουν συστοιχίες πυραύλων στη Ρουμανία από το 2015 συνέλαβε εξαπίνης την Μόσχα που πίστευε ότι οι παραχωρήσεις της στο θέμα του Ιράν και του Αφγανιστάν προς την Ουάσινγκτον είχαν εξασφαλίσει ένα πλαίσιο συμβίωσης των δύο πάλαι ποτέ υπερδυνάμεων χωρίς τους ανταγωνισμούς και τους κινδύνους της εποχής Μπους, που είχαν βρει την πιο ακραία τους εκδοχή στην αντιπυραυλική ασπίδα. Το υψηλό σημείο στη λίστα των απειλών όπου τοποθετεί το Κρεμλίνο την αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα φάνηκε από το νέο του στρατιωτικό δόγμα, που εγκρίθηκε την Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου από τον πρόεδρο Ντμίτρι Μεντβέντεβ. Εκεί αναφέρεται σαφώς ότι η αντιπυραυλική ασπίδα αποτελεί μείζονα απειλή για τη ρωσική ασφάλεια καθώς «υπονομεύει την παγκόσμια σταθερότητα και παραβιάζει την υφιστάμενη ισορροπία πυρηνικών δυνάμεων». Κατά συνέπεια η πρόσφατη απόφαση του Ομπάμα μετατρέπει σε παρένθεση την πρόσφατη βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών που εγκαινιάστηκε με την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στη Μόσχα και σηματοδοτήθηκε από τον όρο «επανεκκίνηση», τον οποίο χρησιμοποίησε ο ίδιος από τη ρωσική πρωτεύουσα.

Εμπρηστική επίσης ήταν κι η απόφαση των Αμερικανών να προμηθεύσουν με σύγχρονα αντιπυραυλικά συστήματα τις χώρες του Περσικού Κόλπου που βρίσκονται κοντά στο Ιράν, όπως το Μπαχρέιν, το Κουβέιτ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κατά την Ουάσινγκτον, η προμήθεια των χωρών του Κόλπου με συστοιχίες αντιβαλλιστικών πυραύλων Πάτριοτ θωρακίζει την άμυνά τους έναντι ενδεχόμενης επίθεσης από το Ιράν. Κατά μία άλλη ερμηνεία όμως, περισσότερο ρεαλιστική, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην περιοχή θωρακίζονται περισσότερο αποτελεσματικά από τυχόν αντίποινα του Ιράν στην περίπτωση που το Ισραήλ επιτεθεί εναντίον της Ισλαμικής Δημοκρατίας, με επιλεκτικούς, χειρουργικούς βομβαρδισμούς στις πυρηνικές της εγκαταστάσεις, ανάλογους των βομβαρδισμών που πραγματοποίησε στη Συρία τον Σεπτέμβριο του 2007 και παλαιότερα, το 1981, στο Ιράκ. Η κίνηση επομένως των ΗΠΑ, πέρα από το να φέρνει νέους πελάτες στην αμερικανική πολεμική βιομηχανία, δεν οδηγεί στην αποκλιμάκωση της έντασης στον Περσικό αλλά αντίθετα λειτουργεί υποστηρικτικά στα πιο τυχοδιωκτικά και επικίνδυνα σενάρια για όλη την περιοχή του Περσικού και της Ανατολικής Μεσογείου που εξυφαίνει το Ισραήλ –η μοναδική χώρα που αποδεδειγμένα διαθέτει πυρηνικά όπλα στη Μέση Ανατολή.

Το τρίτο περιστατικό που δείχνει ότι οι ΗΠΑ υιοθετούν μια πολιτική έντασης στο εξής αφορά την πώληση εξελιγμένων οπλικών συστημάτων στην Ταϊβάν, περιλαμβανομένων πυραύλων Πάτριοτ, ελικοπτέρων Μπλακ Χόουκ και ναρκαλιευτικών σαφών, συνολικής αξίας 6 δισ. δολ. Η κίνηση των ΗΠΑ εξόργισε το Πεκίνο όχι μόνο για τους γενικά γνωστούς λόγους που σχετίζονται με την ιστορική αντιπαλότητα των δύο χωρών (αποτέλεσμα της οποίας είναι η Ταϊβάν να μην αποτελεί ανεξάρτητο κράτος κατά τον ΟΗΕ) αλλά επίσης γιατί αυτήν ακριβώς την περίοδο λόγω της νέας πολιτικής ηγεσίας που έχει αναλάβει στην Ταϊβάν οι προοπτικές επανένωσης των δύο χωρών προβάλλονται πιο βάσιμα από ποτέ άλλοτε, όπως φαίνεται από τις συνομιλίες που είναι σε εξέλιξη. Η πώληση όπλων επομένως από τον Ομπάμα δυναμιτίζει αυτή τη διαδικασία, αντί να την ενθαρρύνει. Ευθεία πρόκληση θεώρησε επίσης το Πεκίνο και την απόφαση του Ομπάμα να συναντηθεί με τον Δαλάι Λάμα, στον οποίο η κινέζικη ηγεσία καταλογίζει ότι εργάζεται για την ανεξαρτητοποίηση του Θιβέτ και τον επομένως διαμελισμό της Κίνας.

Αν στα παραπάνω συμπεριλάβουμε και την απόφαση των ΗΠΑ να εντάξουν στον στρατιωτικό τους σχεδιασμό τις στρατιωτικές βάσεις της Κολομβίας όπως και την αποστολή χιλιάδων πεζοναυτών στην Αϊτή, με αφορμή τον καταστρεπτικό σεισμό, κινήσεις που προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις σε όλη τη Λατινική Αμερική, τότε είναι εμφανές ότι κάτι αλλάζει. Ότι η απόφαση της νορβηγικής Ακαδημίας να δώσει το Νομπέλ Ειρήνης στον Ομπάμα μόνο καγχασμούς και ειρωνικά σχόλια θα προκαλεί πολύ σύντομα.

Όλα τα παραπάνω αυτό που βεβαιώνουν είναι ότι οι ΗΠΑ αντιμέτωπες με την αναπόδραστη συρρίκνωση της πολιτικής και οικονομικής τους επιρροής καταφεύγουν στην επίδειξη στρατιωτικής ισχύος –το μοναδικό πεδίο διεθνούς ανταγωνισμού όπου η υπεροχή τους είναι αδιαμφισβήτητη– για να διαφυλάξουν τα συμφέροντά τους από τον Ειρηνικό και τον Περσικό μέχρι τα Βαλκάνια. Μόνο που έτσι η αλλαγή την οποία υποσχόταν ο Ομπάμα αποδεικνύεται πουκάμισο αδειανό… πηγη