Του Αθανασιου Eλλις

H κρίση μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ, που λαμβάνει διαστάσεις βαθιάς, διαχρονικής ρήξης, έχει διαταράξει τη μέχρι πρότινος στενή συνεργασία της Αγκυρας με το πανίσχυρο εβραϊκό λόμπι στην Ουάσιγκτον, εξέλιξη που εμφανίζεται αποφασισμένη να αξιοποιήσει η ελληνοαμερικανική κοινότητα, η οποία τα τελευταία χρόνια διατηρεί διαύλους επικοινωνίας με εβραϊκές οργανώσεις, ενώ χρήσιμη γέφυρα αποτελεί πάντα η εβραϊκή κοινότητα της Ελλάδας.

Η πρώτη επαφή πραγματοποιήθηκε την περασμένη Πέμπτη στη Νέα Υόρκη. Διήρκεσε μιάμιση ώρα και αποφασίστηκαν περαιτέρω κινήσεις. Ταυτόχρονα, ηγετικά στελέχη της ελληνοαμερικανικής κοινότητας θα προχωρήσουν σε καταχωρίσεις σε εφημερίδες επιρροής, όπως οι «Τάιμς» της Νέας Υόρκης, στις οποίες θα αναδεικνύουν την υποκρισία της Τουρκίας η οποία εμφανίζεται να υποστηρίζει τους Παλαιστινίους στη Γάζα τη στιγμή που έχει εισβάλει και συνεχίζει να κατέχει τμήμα της Κύπρου.

Πριν από τρεις εβδομάδες, στο πλαίσιο ελληνοαμερικανικού συνεδρίου στην Ουάσιγκτον, σημαντικοί γερουσιαστές και βουλευτές εμφανίστηκαν αγανακτισμένοι με τον Ταγίπ Ερντογάν, και αυτό πριν από την κρίση στα ανοιχτά της Γάζας. Εξέφρασαν την άποψη πως «η Τουρκία εργάζεται ενάντια στην πολιτική των ΗΠΑ για λύση του Κυπριακού και αντιμετώπιση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν», μίλησαν για συνεργασία σε «θέματα κοινού ενδιαφέροντος» και αναρωτήθηκαν «πώς τολμάει μια χώρα που ευθύνεται για τη γενοκτονία των Αρμενίων και την εισβολή και συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου, να κατηγορεί άλλες χώρες για παραβίαση του διεθνούς δικαίου;».

«Θα αστειεύεστε βέβαια»

Η Αγκυρα δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει στη στήριξη του εβραϊκού λόμπι στον χειρισμό θεμάτων όπως είναι η Κύπρος, το Αιγαίο ή η γενοκτονία των Αρμενίων. Ενδεικτικό της μεταστροφής του κλίματος είναι πρόσφατο άρθρο της φιλικής προς το Ισραήλ «Ουάσιγκτον Τάιμς» με τίτλο «Η αμερικανοεβραϊκή κοινότητα θέτει τέλος στην υποστήριξη των τουρκικών συμφερόντων στο Κογκρέσο». Αφού αναφέρεται στις πολλές περιπτώσεις στήριξης της Τουρκίας από το εβραϊκό λόμπι, αποκαλύπτει ότι με τις παρεμβάσεις του διευκόλυνε τις πωλήσεις αμερικανικών όπλων προς την Τουρκία, τις οποίες προσπαθούσε να περιορίσει το ελληνικό λόμπι, ενώ πέτυχε να μην περάσει ο πετρελαιαγωγός Μπακού – Τσεϊχάν από την Αρμενία. Οπως δηλώνει στην εφημερίδα ο πρώην υφυπουργός Αμυνας, Ντάγκλας Φιθ, το εβραϊκό λόμπι «κατέστησε περισσότερο ορατή και κατανοητή» τη στρατηγική αξία της Τουρκίας για τις ΗΠΑ και εξασφάλισε τη στήριξή της από διαδοχικές κυβερνήσεις και πολλά μέλη του Κογκρέσου.

Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο αυξανόμενος ισλαμικός προσανατολισμός του κ. Ερντογάν, η επιλογή του να προσεγγίσει το Ιράν και οι επανειλημμένες επιθέσεις του κατά του Ισραήλ έχουν δημιουργήσει κλίμα απαξίωσης για τον ίδιο και τη χώρα του στις εβραϊκές οργανώσεις της Αμερικής. Ο πρώην εκτελεστικός διευθυντής της ισχυρότερης εξ αυτών, του σκληροπυρηνικού ΑΙPAC, Μορίς Αμιτάι, ο οποίος στο παρελθόν είχε εκπροσωπήσει και τουρκικά συμφέροντα στην Ουάσιγκτον, δήλωσε ευθέως πως αν σήμερα κάποιος του ζητούσε να προστατεύσει την Τουρκία στο Κογκρέσο, θα απαντούσε: «Θα αστειεύεστε βέβαια».

Ελλάδα – Ισραήλ.

Την ελληνοεβραϊκή προσέγγιση στην Ουάσιγκτον διευκολύνει η εμβάθυνση της συνεργασίας Ελλάδας και Κύπρου με το Ισραήλ, όπως έδειξε και η μετρημένη αντίδραση της Αθήνας στην επίθεση των Ισραηλινών κατά της νηοπομπής που μετέφερε βοήθεια στη Γάζα. Η ελληνική κυβέρνηση ανέβαλε προγραμματισμένη επίσκεψη του αρχηγού των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων στην Αθήνα και διέκοψε κοινές αεροπορικές ασκήσεις που βρίσκονταν σε εξέλιξη στο Αιγαίο. Ομως, μετά τις πρώτες τακτικές κινήσεις, έπονται οι ουσιαστικές στρατηγικές επιλογές, και τη στιγμή που η Τουρκία απομακρύνεται από το Ισραήλ, η Ελλάδα συνεχίζει την καλή σχέση που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια με το εβραϊκό κράτος, χωρίς να διαταράσσονται οι παραδοσιακοί δεσμοί φιλίας με τον αραβικό κόσμο, εξέλιξη που ίσως της επιτρέψει να διαδραματίσει ρόλο αξιόπιστου συνομιλητή στη Μέση Ανατολή.

ΠΗΓΗ