«Εγκλήματα πολέμου είναι οι παραβιάσεις των κανόνων διεξαγωγής του πολέμου. Οι κανόνες αυτοί οι οποίοι αποτελούν Διεθνές Δίκαιο, καθορίζουν τον τόπο και την έκταση της επιτρεπτής καρά τον πόλεμο βίας, βασίζονται αφ’ ενός μεν σε γραπτές συνθήκες (νόμους), αφ΄ετέρου σε άγραφα έθιμα»

(ορισμός εγκλήματος πολέμου, Συνθήκη της Γενεύης)

Του Μανώλη Κυπραίου

Σημαντικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της εισβολής των ορδών του Αττίλα στην Κύπρο, δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας, Τα γεγονότα αυτά, ερμητικά κλεισμένα σε φακέλους και μνήμες με τον χαρακτηρισμό «Ακρως Απόρρητο/Ειδικού Χειρισμού», συνθέτουν την καλυμμένη με μυστήριο ιστορία της Κυπριακής τραγωδίας.

Θα χρειαζόμασταν εγκυκλοπαιδικό τόμο για να αναφέρουμε απλώς τα εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις κατά αμάχων και τακτικών στρατευμάτων που υπεράσπισαν το κυπριακό έδαφος.

Σκοπός μας τώρα όμως δεν είναι αυτός.

Το άρθρο αυτό θα ασχοληθεί-ως μικρός φόρος τιμής-στη σφαγή μιας μονάδας μας, με τρόπο «μπαμπέσικο» από τις δυνάμεις των Τούρκων τον Ιούλιο του 1974, κατά τη διάρκεια της πρώτης εκεχειρίας, ανάμεσα στον Αττίλα Ι και Αττίλα ΙΙ, που συνιστά κατάφορες παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και φυσικά του δικαίου του πολέμου.

Η ιστορία αυτή είναι μια από τις πολλές που περιλαμβάνονται στον «φάκελο της Κύπρου».

Όπως καταλαβαίνετε (και) για αυτό το έγκλημα δεν υπήρξε ούτε προσφυγή στα διεθνή δικαστήρια ούτε και καταγγελία…

Αυτή είναι η ιστορία της 181ης Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού

Πολύ πριν τα σύννεφα του πολέμου καλύψουν τον ουρανό της μεγαλονήσου, η 181 ΜΠΒ, είχε αποκτήσει τη φήμη μιας από τις πιο αξιόμαχες μονάδες της Εθνικής Φρουράς. Η οργάνωσή της σε όλα τα επίπεδα, η στελέχωσή της με ………..

ικανούς και έμπειρους βαθμοφόρους, η άρτια εκπαίδευση των ανδρών της μοίρας, καθως και η πρωτοκαθεδρία της στα αποτελέσματα των ασκήσεων που συμμετείχε, είναι μόνο μερικά αλλά αρκετά για να συνειδητοποιήσουμε ποια ήταν η συνεισφορά της στην άμυνα της Κύπρου.

Κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος, η μοίρα διατάχθηκε να κινηθεί από το μέρος που στρατοπέδευε στο Τρίκωμο, προς την Λευκωσία, με σκοπό την ενίσχυση των πραξικοπηματιών. Τα γεγονότα όμως πρόλαβαν την 181 ΜΠΒ πριν αυτή εμπλακεί στις αδελφοκτόνες συγκρούσεις μιας και οι πραξικοπηματίες κατάφεραν να έχουν τον έλεγχο της Λευκωσίας πριν πάρει θέσεις μάχης η μοίρα. Ετσι διατάχθηκε στα μισά της διαδρομής να επιστρέψει στο στρατόπεδό της.

Στο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στο πραξικόπημα και και την εισβολή, η 181 ΜΠΒ είχε προχωρήσει σε προπαρασκευαστικές ενέργειες, μιας και ο διοικητής της Αντισυνταγματάρχης Στυλιανός Καλμπουρτζής, ΑΝΕΜΕΝΕ ΕΙΣΒΟΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ (!), έτσι ώστε η μονάδα να βρισκόταν στους χώρους διασποράς σε μικρότερο χρόνο από τον προβλεπόμενο.

Όπως προαναφέραμε όλες αυτές οι ενέργειες οφείλονταν σε προσωπική απόφαση του διοικητή της 181 ΜΠΒ, ο οποίος πέρα από τη διαίσθησή του, είχε και πληροφορίες πως ήταν θέμα χρόνου πλέον η εισβολή των Τούρκων.

Οι φόβοι του αυτοί δεν άργησαν να επαληθευτούν, παρά μερικά 24ώρα αργότερα. Το ξημέρωμα της 20ης Ιουνίου 1974, βρήκε τη μοίρα πανέτοιμη. Με τη θέα των τουρκικών μαχητικών και τα μαύρα σύννεφα καπνού που υψώνονταν προς τον ουρανό κατάλαβαν πως η εισβολή είχε αρχίσει. Αμέσως ο της Αντισυνταγματάρχης Καλμπουρτζής δίνει διαταγή η μοίρα να αναπτυχθεί στους χώρους διασποράς και μέσα σε μισή ώρα τα πυροβόλα της 181 βρίσκονταν σε θέση μάχης. Αξίζει να σημειώσουμε εδώ πως η διαταγή για ανάπτυξη από το Γενικό Επιτελείο της Εθνικής Φρουράς (ΓΓΕΦ) ήρθε μετά από 4 ώρες και ενώ η μοίρα έβαλε με τα πυροβόλα της!

Ετσι, η 181 ΜΠΒ παίρνοντας το στίγμα του εχθρού από τις εθνικές δυνάμεις που μάχοντας στην πρώτη γραμμή, άρχισε με τα πυροβόλα της να «ξερνά» καυτό ατσάλι στην πλευρά των Τούρκων από την περιοχή του Συγχαρί όπου ήταν ο χώρος διασποράς της. Τα πυρά ανασχέσεως ήταν τόσο καίρια και συντριπτικά που μέσα σε λιγότερο από 20 λεπτά, οι τουρκικές δυνάμεις εισβολής άρχισαν να υποχωρούν άτακτα, αφήνοντας πίσω τους δεκάδες νεκρούς και κατεστραμμένα άρματα μάχης.

Όπως μάλιστα χαρακτηριστικά αναφέρεται στον «Φάκελο της Κύπρου» από κατάθεση ελληνοκυπρίου αξιωματικού: «Οι βολές τους ήταν λες και τις έστελνε ο Θεός κατευθείαν επάνω στους Τούρκους. Γύρισα και είπα στο διοικητή μου: Καλά, το πυροβολικό θέλει να κερδίσει μόνο του τον πόλεμο;»

Δεύτερη ημέρα της σύρραξης. Η δράση της 181 ΜΠΒ συνεχίζεται αμείωτη και καταιγιστική. Πληροφορούμενος τα αποτελέσματα της δράσης της, ο διοικητής των τουρκικών δυνάμεων αποβάσεως στρατηγός Ντεμιρέλ, δίνει διαταγή στην τουρκική αεροπορία να την καταστρέψει τάχιστα. Αδικα όμως. Τα αποτελέσματα αυτών των επιδρομών ήταν πενιχρά. Το «κυνήγι» της τουρκικής αεροπορίας στοίχισε στην 181 ΜΠΒ μόλις 2 νεκρούς.

Την τρίτη ημέρα, συνεχίστηκαν οι συγκρούσεις από το χάραμα μέχρι το μεσημέρι, οπότε έφθασε σήμα από το ΓΕΕΦ που ειδοποιούσε τις μονάδες πως από τις 22:00 της ίδιας ημέρας έμπαινε επίσημα σε εφαρμογή η κατάπαυση του πυρός. Οι διοικητές των μονάδων που βρίσκονταν στην περιοχή δέχθηκαν με ανακούφιση αλλά και με σκεπτικισμό την απόφαση, γνωρίζοντας ποιος είναι ο αντίπαλός τους. Το βράδυ πέρασε σχετικά ήσυχα χωρίς να προκληθούν επεισόδια μεταξύ των εθνικών δυνάμεων και των Τούρκων.

Και ξημερώνει η αποφράδα ημέρα. Το ημερολόγιο έδειχνε 23η Ιουλίου 1974…

Νωρίς το πρωί και ενώ υπήρχε εκεχειρία, τούρκοι καταδρομείς είχαν προσπαθήσει να διεισδύσουν στις ελληνικές γραμμές με σκοπό τη δολιοφθορά ενάντια στην 181 ΜΠΒ. Εγιναν όμως αμέσως αντιληπτοί από τους σκοπούς και ξέσπασε μια λυσσαλέα μάχη μεταξύ των ανδρών της μοίρας πυροβολικού και των τούρκων καταδρομέων. Τα αποτελέσματα για την ελίτ των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων ήταν ολέθρια. Αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν άρον-άρον, αφήνοντας πίσω τους 40 νεκρούς και 60 τραυματίες ενώ η ελληνική πλευρά μετρούσε 1 νεκρό και 3 τραυματίες. Μετά από 3 ώρες οι τούρκοι καταδρομείς προσπάθησαν να διεισδύσουν από άλλο σημείο. Πάλι γίνονται αντιληπτοί και υποχωρούν αμέσως χωρίς να εμπλακούν.

Αυτές οι ενέργειες των Τούρκων είχαν ανβησυχήσει σοβαρά τους διοικητές των μονάδων στην περιοχή και άρχισαν να στέλνουν σήματα προς το ΓΕΕΦ ζητώντας είτε αποδέσμευση βαρέων όπλων, είτε απαγκίστρωση από τη ζώνη ανάπτυξης. Στάλθηκαν δύο σήματα όπως αναφέρεται στον «φάκελο της Κύπρου». Και στα δύο η απάντηση ήταν αρνητική!

Όπως αναφέρεται στο σχετικό φάκελο, στον «φάκελο της Κύπρου» για το συμβάν, «παρά το γεγονός πως τα τουρκικά UH-1 του τουρκικού στρατού,καταγέγραφαν τας θέσεις των εληνικών δυνάμεων, ο υπεύθυνος συνταγματάρχης στο ΓΕΕΦ αρνήτο να δώσει τας απαραίτητας εντολάς απαγκιστρώσεως λέγοντας εις τους εκεί αξιωματικούς πως ήτο ελικόπετρα του ΟΗΕ και να μην ανησυχούν περί των κινήσεών τους»!

Λίγη ώρα μετά, ετοπίζονται τουρκικά ελικόπτερα μέσης μεταφοράς UH-1 Huey να πλησιάζουν τις θέσεις των μονάδων και να καταγράφουν τις θέσεις τους. Οι προθέσεις των Τούρκων ήταν πια ξεκάθαρες.

Στέλνονται άλλα τρία σήματα με αίτημα απαγκίστρωσης. Μετά από αρκετή ώρα το ΓΕΕΦ δίνει στις 14:00 το «πράσινο φως» για την απαγκίστρωση.

Με τη γνωστοποίηση της διαταγής άρχισαν αμέσως οι απαραίτητες ενέργειες για την απαγκίστρωση. Όμως λόγω του όγκου, των υλικών και των πυρομαχικών που διέθετε η 181 ΜΠΒ, και κυρίως λόγω της απαραίτητης προετοιμασίας μεταφοράς των πυροβόλων που ήταν χρονοβόρα, καθυστέρησε αρκετά να ανασυνταχθεί. Πέραν όμως των προβλημάτων του περιορισμένου χρόνου που αντιμετώπιζε η μονάδα για την απαγκίστρωσή της, όπως αναφέρουν τα σχετικά έγγραφα, η 181 ΜΠΒ είχε λάβει και ειδική διαταγή να ακολουθηθεί άλλος δρόμος και όχι ο κεντρικό που συνέδεε την περιοχή του Συγχαρί, όπου βρισκόταν, με τη Λευκωσία.

Προσπαθώντας να διαφύγουν από εναλλακτικό δρόμο, ο διοικητής της Αντισυνταγματάρχης Καλμπουρτζής αποφασίζει να ελέγξει αυτή την οδό. Παίρνοντας ένα τζιπ και τον οδηγό, με κίνδυνο της ζωής τους αρχίζουν να ανιχνεύουν πότε με τα πόδια πότε με το όχημα. Όμως ο δρόμος ήταν αδιάβατος σε πολλά σημεία και υπήρχε κίνδυνος εγκλωβισμού της φάλαγγας. Εφόσον δεν υπήρχε άλλη λύση, αποφασίζεται να ακολουθηθεί η κεντρική οδική αρτηρία που οδηγούσε στη Λευκωσία.

Τα τουρκικά ελικόπτερα παρατήρησαν τις κινήσεις της πυροβολαρχίας και μεταδίδουν τα ευρήματά τους προς το επιτελείο των τουρκικών δυνάμεων εισβολής. Αμέσως δίνεται η διαταγή σε τούρκους καταδρομείς να μετακινηθούν αθόρυβα στους πρόποδες του βουνού από τα οποία θα μπορούσαν να ελέγξουν δια πυρός την οδό.

Η φάλαγγα της 181 ΜΠΒ ξεκινάει και μπαίνει σιγά-σιγά στο δρόμο, με πρώτο το τζιπ του Ελλαδίτη διοικητή. Από πίσω ακολουθούν τα φορτηγά με τους στρατιώτες, τα πυρομαχικά και τα πυροβόλα.

Η φάλαγγα δεν είχε προχωρήσει 300 μέτρα, όταν άρχισε να δέχεται μπαράζ βλημάτων όλμων μετατρέποντας το μέρος σε κόλαση.

Το π΄ρωτο φορτηγό είχε ήδη πληγεί. Οι στρατιώτες μας άρχισαν να πηδάνε έξω από τα φορτηγά και να παίρνουν θέσεις μάχης, πίσω από πέτρες, κάτω και δίπλα από τα οχήματα και σε οποιοδήποτε μέρος του παρείχε κάλυψη, προσπαθώντας να εντοπίσουν τον εχθρό που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν αόρατος.

Μετά τα πυρά των όλμων άρχισαν οι τακτικές ανταλλαγές πυρών. Τα πολυβόλα των Τούρκων άρχισαν να εξαπολύουν το θανατηφόρο φορτίο τους γαζώνοντας όσους από τους στρατιώτες μας δεν είχαν προλάβει να καλυφθούν.

Με την υποστήριξη των πολυβόλων, οι Τούρκοι άρχισαν να κατεβαίνουν όλο και περισσότερο προς τις θέσεις των ανδρών της 181 ΜΠΒ. Οι Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριοι στρατιώτες ανταπέδωσαν τα πυρά ανακάμπτοντας την επέλαση των τούρκων στρατιωτών οι οποίοι καλύφθηκαν επίσης πίσω από από πέτρες και δέντρα ξεκινώντας μια μάχη εκ του συστάδην.

Ο σημαντικά υπέρτερος όμως αριθμός των τούρκων, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Το δεύτερο κύμα της επίθεσης δεν κατέστει δυνατό να αναχαιτισθεί. Ετσι οι Ελληνες έβαλαν στα όπλα τους ξιφολόγχες δίνοντας μάχη σώμα με σώμα με τους τούρκους καταδρομείς, θυμίζοντας τον Λεωνίδα και τους 300 με τους Πέρσες. Μετά από δυόμιση ώρες σκληρής μάχης, οι Τούρκοι κατάφεραν να λυγίσουν την αντίσταση των ανδρών της 181 ΜΠΒ, πληρώνοντας όμως βαρύ τίμημα.

Όπως αναφέρει στην κατάθεσή του ο έφεδρος αξιωματικός της 181 ΜΠΒ Γ.Λ.: «Όταν τελείωσε η μάχη, ήρθαν σαν τα κτήνη και ξεκοίλιασαν τους τραυματίες μας και μετά γέλαγαν και μας έβριζαν. Ζητήσαμε να τους θάψουμε και αυτοί μας είπαν: «να τους φάνε τα σκυλιά«. Οσοι παραδοθήκαμε και μπορούσαμε να κινηθούμε, μας πήγαν σε φορτηγά και μας βάραγαν με τους υποκόπανους των όπλων. Μας πήγαν σε ένα στατόπεδο με πολύ κόσμο. Στρατιώτες και πολίτες. Ολοι αιχμάλωτοι. Ημουν μαζί με τον διοικητή μου, μέχρι που μας χώρισαν. Εμένα με πήγαν στην Αττάλεια και με τις ανταλλαγές αιχμαλώτων επέστρεψα. Τον διοικητή μου δεν τον ξαναείδα. Και όπως ξέρω θεωρείται αγνοούμενος».

Για τους Τούρκος «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Ετσι ο αντικειμενικός στόχος τους είχε εκπληρωθεί με τον πιο άνομο τρόπο. Η αποδυνάμωση του ελληνικού πυροβολικού.

Από εκείνη τη στιγμή, άλλη μια σελίδα δόξας είχε προστεθεί στην ελληνική ιστορία, με τίτλο: 181 ΜΠΒ.

Πέρα όμως από τις ηθικές συνιστώσες αυτού του εγκλήματος, υπάρχει και η νομική πλευρά των παραβιάσεων που έκαναν οι Τούρκοι, πριν, κατά και μετά την ιταμή τους επίθεση και οι οποίες είναι:

1. Παραβίαση του άρθρου 48 του ΟΗΕ, διότι η Τουρκία δεν σεβάστηκε ως μέλος του τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, υπ΄ αριθμόν 353 και 354 περί κατάπαυσης του πυρός.

2. Χρήση βίας και παραβίαση γραμμής ανακωχής.

3. Κατάφορη παραβίαση της Οικουμενικής Διακήρυξης των δικαιωμάτων των Ανθρώπων και του Δικαίου του Πολέμου.

4. Εγκλημα πολέμου και αδικαιολόγητη χρήση βίας εναντίον στρατιωτών αντίπαλης παράταξης, χωρίς αυτοί να αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια του επιτιθέμενου, βάσει του δικαίου του πολέμου.

5. Αρνηση του κράτους του οποίου οι στρατιωτικοί διέπραξαν έγκλημα πολέμου, να τους εκδώσει για να δικαστούν από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή να τους ασκήσει ποινική δίωξη με τους ίδιους όρους βάσει του ποινικού κώδικα της Τουρκίας περί μαζικών εγκλημάτων κατά συρροή εκ προθέσεως.

6. Αρνηση να δοθεί κατάλογος των στραιτωτικών που θεωρούνται αιχμάλωτοι πολέμου και των οποίων αγνοείται η τύχη,

7. Αρνηση να δοθεί κατάλογος αιχμαλώτων που απεβίωσαν κατά την αιχμαλωσία τους, με όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για τις συνθήκες του θανάτου τους, για εξακρίβωση από ανεξάρτητο διεθνή οργανισμό.

8. Αρνηση να δοθούν πληροφορίες για τον αριθμό και τον τόπο των τάφων που ενταφιάστηκαν οι πεσόντες στρατιώτες του αντιπάλου, χωρίς προηγουμένως να έχει εξακριβωθεί η ταυτότητά τους.

9. Μη σεβασμός προς τα ήθη, έθιμα και τη θρησκεία του πολιτισμού ενός κράτους, αφού αμφισβητείται από τους Τούρκους η σημασία που έχει για την ελληνική κοινωνία από αρχαιοτάτους χρόνους μέχρι σήμερα ο τρόπος ταφής των νεκρών.

10. Χρησιμοποίηση όπλων και πυρομαχικών του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ για επιθετικούς σκοπούς, ενώ αυτά παραχωρούνται σε μια χώρα-μέλος μόνο για την άμυνά της, σύμφωνα τόσο με το καταστατικό της βορειοατλαντικής συμμαχίας, όσο και βάσει των κανόνων FMS (Foreign Military Sales) των ΗΠΑ.

Και σε αυτή την περίπτωση, οι Τούρκοι για μια ακόμη φορά έβγαλαν τις μάσκες του «ειρηνοποιού», σφαγιάζοντας σε περίοδο εκεχειρίας, μια στρατιωτική μονάδα, χωρίς να τιμωρηθούν ποτέ.

Οι ηρωϊκοί στρατιώτες μας στην Ελλάδα και την Κύπρο, αυτοί που επέζησαν, οι νεκροί, οι δολοφονημένοι, οι αγνοούμενοι της 181 ΜΠΒ, μαζί με άλλους χιλιάδες απαιτούν την τιμωρία αυτών των ανθρωπόμορφων τεράτων, των βάρβαρων συγγενών του Τσέγκινς Χαν.

Το συγκεκριμένο έγκλημα των Τούρκων είναι αποδεδειγμένο. Δεν υπάρχει οδός διαφυγής για αυτούς. Μάλιστα είχαν και το θράσσος μέχρι και στα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα να δώσουν εικόνες από τη σφαγή της 181 ΜΠΒ, για να δείξουν δήθεν το θρίαμβό τους έναντι των Ελλήνων, κάτι για το οποίο είμαστε σίγουροι πως το γνωρίζουν οι διπλωματικές υπηρεσίες της χώρας μας.

Το ποτήρι έχει ξεχειλίσει τόσα χρόνια. Καιρός η ελληνική διπλωματία από το ρόλο του αμυνόμενου να βρεθεί στη θέση του επιτιθέμενου και με κοινές κινήσεις με την Κυπριακή Δημοκρατία να κάνει την καθοριστική κίνηση ματ και να σύρει την Τουρκία στα διεθνή φόρα και δικαστήρια, ενώ παράλληλα να της στείλει ποικιλοτρόπως το μήνυμα: «Ως εδώ!»

Και όχι να περιμένει πως, πότε και αν «ελεήσει ο Αλλάχ» οι Τούρκοι δώσουν στοιχεία.

Γιατί χθες ήταν η Κύπρος, αργότερα τι;

«Τα βουνά βλέπουν τον Μαραθώνα. Και ο Μαραθώνας βλέπει τη θάλασσα: Και ρεμβάζοντας εκεί μόνος για μια ώρα, ονειρεύτηκα ότι η Ελλάδα, θα μπορούσε ακόμη να είναι ελέυθερη»

Λόρδος Βύρων  

πηγη