Ν. Λυγερός

Όταν εξετάζουμε προσεχτικά τον χάρτη ΕUR N AFR 2 MID EAST 11 MAR 2010, L-15, βλέπουμε ότι υπάρχουν δύο περιοχές, LTP1 KAI LTP2, οι οποίες είναι απαγορευμένες. Η πρώτη περιοχή είναι δομημένη με τον εξής τρόπο. Έχει ένα σημείο αναφοράς πάνω στην τουρκική ακτή, από το οποίο μία γωνία εξέρχεται έως την κοινή τομή με τα όρια του FIR. Αυτή η περιοχή εμπεριέχει την Ίμβρο και την Τένεδο, αλλά και το άνοιγμα των Στενών.

Η δεύτερη περιοχή έχει μια δομή πιο κλασική, αφού είναι ένα πολύγωνο. Αυτή η περιοχή ελέγχει τον πιο κοντινό κόλπο των Στενών. Γεωστρατηγικά, αυτές οι δύο απαγορευμένες περιοχές είναι τοποθετημένες με τέτοιο τρόπο, ώστε να εξασφαλίζουν τη μη πρόσβαση των Στενών και ταυτόχρονα να μην ενοχλούν την περιοχή της Αλεξανδρούπολης και την περιοχή της Μυτιλήνης, όσον αφορά στο FIR. Με άλλα λόγια, αυτές οι περιοχές βελτιστοποιούν τον έλεγχο της πρόσβασης με το ελάχιστο εμβαδόν.

Αν ενσωματώσουμε αυτά τα δεδομένα στο ιστορικό πλαίσιο των Συνθηκών και των Συμβάσεων, τότε μπορούμε ν’ αντιληφθούμε πιο αποτελεσματικά το σκεπτικό της τουρκικής προσέγγισης. Το όλο πλαίσιο έχει ως αφετηρία το πρόβλημα των Στενών, το οποίο σχετίζεται, βέβαια, όχι μόνο με την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά και της Ανατολικής Θράκης (βλέπε OPUS).

Το νομικό πλαίσιο, αρχικά, αφορά στη Σύμβαση των Στενών, η οποία ενσωματώθηκε στη Συνθήκη της Λωζάνης το 1923. Αυτή Σύμβαση απαγόρευε, μεταξύ άλλων, την πρόσβαση των Στενών. Στη συνέχεια όμως, το 1936, αντικαταστάθηκε από τη Σύμβαση Montreux, η οποία απελευθέρωσε το πέρασμα με όρους. Μετά το 1956 μόνον το άρθρο 1 παρέμεινε και το οποίο εξασφαλίζει την ελεύθερη διέλευση. Κατά συνέπεια, η τουρκική προσέγγιση του θέματος, όσον αφορά στις απαγορευμένες περιοχές LTP1 και LTP2, μοντελοποιεί το πρόβλημα αποκλειστικά μέσω των αρχικών συνθηκών, δίχως να δίνει σημασία στην εξέλιξή τους με τις Συμβάσεις.

Η αποδοχή της τουρκικής προσέγγισης δεν είναι μόνον ένα γεωστρατηγικό λάθος, αλλά στην ουσία ανατρέπει de facto τις Συβάσεις σε ισχύ, οι οποίες αφήνουν εντελώς ελεύθερο το πλαίσιο της διέλευσης, δίχως κανέναν περιορισμό.

ΠΗΓΗ