Το Σεπτέμβριο του 2009 ο Πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε μια σημαντική αναθεώρηση του αμερικανικού προγράμματος για την αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής βαλλιστικής πυραυλικής άμυνας (BMD).

Αντί να συνεχίσει με τα σχέδια της κυβέρνησης Μπους, με την εγκατάσταση ενός συστήματος μεγάλου βεληνεκούς στην Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία, οι ΗΠΑ θα αναπτύξουν μικρότερης κλίμακας συστήματα αναχαίτισης και μια ποικιλία συστημάτων ραντάρ κοντά στο Ιράν.

Επί του παρόντος, η Τουρκία πρέπει να επιλέξει με σύνεση ή κάνοντας στο πρόσωπο της Ουάσιγκτον, Μόσχας ή και Τεχεράνης, έναν ισχυρό εχθρό.

Αναγνωρίζοντας τις ελλείψεις των σχεδίων της κυβέρνησης Μπους, η κτβέρνηση του Ομπάμα έχει ανακατασκευάσει την αρχιτεκοτνική BMD γύρω από ένα στόλο πλοίων Aegis με Standard Missile-3 [SM-3], ο οποίος θα πλέει στα ευρωπαϊκά ύδατα. Στο επόμενο στάδιο βρίσκεται η χερσαία ανάπτυξη και η εγκατάσταση του SM-3, σε στρατηγικές θέσεις κοντά στα σύνορα του Ιράν. Το πιο στρατηγικό μέρος αυτών είναι η Τουρκία, η μόνη χώρα του ΝΑΤΟ που συνορεύει με το Ιράν.

«Η Τουρκία είναι πραγματικά σημαντική για τις ΗΠΑ, επειδή είναι τόσο κοντά στο Ιράν»», λέει ο Richard Weitz, διευθυντής του Hudson Institute. «Η νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική BMD θα μπορούσε να λειτουργήσει χωρίς τη συνεργασία της Τουρκίας – θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στη θάλασσα ή στη Ρουμανία – αλλά αυτό δεν θα είναι αποτελεσματικό».

Μετά την ανακοίνωση του Πρόεδρου Ομπάμα για τη νέα αρχιτεκτονική, η Ρωσία ξεκίνησε μια διαδικασία συνομιλιών γύρω από το θέμα του προγράμματος BMD, το οποίο θεωρεί ως μια απειλή για την ίδια, ζητώντας από τις ΗΠΑ να αναβάλουν τα σχέδια τους. Ωστόσο, με τους Αμερικανούς να είναι απρόθυμοι να περιμένουν μπροστά σε αυτό που θεωρούν ότι αποτελεί άμεσο κίνδυνο από το Ιράν, οι Ρώσοι έχουν μείνει μόνο με μία επιλογή για να επιβραδύνουν τη νέα αρχιτεκτονική του ΝΑΤΟ: η μόχλευση μιας στενής σχέσης με την Τουρκία.

«Οι σχέσεις της Τουρκία και της Ρωσίας έχουν γίνει στενότερες κατά τα τελευταία χρόνια», λέει ο Gareth Jenkins, διευθυντής του Central Asia-Caucus Institute’s Silk Road Studies Program.. «Σύμφωνα με την σημερινή τουρκική κυβέρνηση, οι δύο πλευρές μοιράζονται πολλά κοινά σημεία στον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο – και οι δύο έχουν ισχυρή αυταρχική παράδοση, αυτοκρατορική νοσταλγία και μια δυσπιστία έναντι της Δύσης. Τον Αύγουστο του 2008 η Τουρκία αρνήθηκε να επιτρέψει σε νοσοκομειακό πλοίο των ΗΠΑ την διέλευση μέσω των Στενών, από το φόβο της διατάραξης των σχέσεων με τη Μόσχα. Αυτό δείχνει πόσο κοντά είναι πλέον οι δύο χώρες. »

Ωστόσο, ο Weitz εκτιμά η Ρωσία δεν θα ανησυχήσει ιδιαίτερα εάν η Τουρκία αποφασίσει να αγοράσει αμερικανικά πυραυλικά συστήματα.

«Η σχέση της Τουρκίας με τη Ρωσία είναι καλές και η Μόσχα θα προσπαθήσει να ασήσει πίεση στην τουρκική πλευρά για να αγοράσει ρωσικά αντιπυραυλικά συστήματα», λέει ο ίδιος. «Ωστόσο, εάν η Τουρκία αποφασίσει να αγοράσει από τις ΗΠΑ, οι Ρώσοι δεν θα πρέπει να ανησυχούν πάρα πολύ, επειδή τα συστήματα BMD θα είναι μικρής εμβέλειας.»

Ιρανική επιρροή

Η Τουρκία θέλει για τον εαυτό της τον ρόλο ενός ένα δυνητικού μεσίτη ειρήνης ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, αλλά στην πραγματικότητα η θέση της είναι επικίνδυνη. Η Τουρκία μπορεί να γίνει πολύ εύκολα στόχος των ικρανικών πυραύλων από Shahab-3 , εμβέλειας 1.500 χιλιομέτρων.

«Η σημερινή κυβέρνηση της Τουρκίας, βρίσκεται πολύ κοντά στο Ιράν, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά», λέει ο Jenkins. «Οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές με το Ιράν έχιυν αυξηθεί από το 2002 έως σήμαρα κατά οκτώ φορές, σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, και το Ιράν είναι πλέον ο μεγαλύτερος προμηθευτής της Τουρκίας σε φυσικό αέριο μετά τη Ρωσία. Οι δύο πλευρές συνεργάζονται επίσης στον τομέα της ανταλλαγής πηλροφοριών κατά του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν [PKK] και του Κόμματος για Ελεύθερη Ζωή στο Κουρδιστάν [PJAK]. »

Ο Jenkins συνεχίζει: «Μέχρι σήμερα, το Ιράν παραμένει η μόνη χώρα που έχει εκδώσει μαχητές του PKK στην Τουρκία. Η Τουρκία είναι ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της θέσης του Ιράν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Αντίθετα, αυξάνεται η δυσπιστία έναντι των ΗΠΑ, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του συμβάντος του τουρκικού πλοίου Mavi Parmara και την ψηφοφορία του ΣΑ του ΟΗΕ για το Ιράν, τον Ιούνιο. Η Τουρκία θα ήταν φρόνιμο να βρίσκεται στο πλευρό του Ιράν, αλλά αυτή τη στιγμή η σημερινή κυβέρνηση φαίνεται να βρίσκεται στο πλευρό του Ιράν από ό, τι με τις ΗΠΑ. »

Η ελληνική απειλή;

Μια περαιτέρω επιπλοκή στην επιλογή των προμηθευτών για τα πυραυλικά συστήματα της Τουρκίας, είναι η επιθυμία της Τουρκίας να είναι σε θέση να μετακινήσει τα συστήματα οπουδήποτε εντός της επικράτειά της.

«Η σχέση της Τουρκίας με την Ελλάδα δεν είναι τόσο άσχημες, όπως ήταν κάποτε, αλλά τα πυραυλικά συστήματα τα θέλει η Τουρκία να είναι λειτουργικά σε όλες τις κατευθύνσεις: Ιράν, Ρωσία, Ελλάδα και Συρία», λέει ο Weitz.

«Για να γίνει αυτό, θα χρειαστεί ένα κινητό σύστημα με αερομεταφερόμενη δυνατότητα. »

«Η Ελλάδα θα μπορούσε επίσης να λειτουργήσει ως μία χρήσιμη πολιτική ασπίδα κατά του Ιράν, επειδή η Τουρκία μπορεί να πει ότι τα πυραυλικά τους συστήματα είναι για να υπερασπίσουν την τουρκική επικράτεια από μια πιθανή ελληνική επίθεση, και δεν αποτελούν μέρος της αντι-ιρανικής αρχιτεκτονικής του ΝΑΤΟ. »

Ωστόσο, ο Jenkins δεν πιστεύει σε μια ελληνική απειλή. «Δεν νομίζω ότι οι τούρκοι στρατιωτικοί ανησυχούν για μια πυραυλική επίθεση από την Ελλάδα», λέει. «Θέλουν το δικό τους σύστημα BMD ταπλώς και μόνον επειδή η Τουρκία θα προτιμούσε να είναι αυτάρκης όσον αφορά την άμυνα και όχι να επικαλεστεί την βοήθεια κάποιου άλλου. Η Τουρκία είχε πολλές δυσκολίες προσπαθώντας να πείσει τα μέλη του ΝΑΤΟ να στείλουν συστήματα πυραυλικής άμυνας στην Τουρκία κατά την περίοδο του 2003. όταν ξέσπασε ο πόλεμος με το Ιράκ, όπου υπήρξε η πραγματική ανησυχία ότι ο Σαντάμ θα μπορούσε να στείλει μερικά βλήματα με χημικές ή βιολογικές κεφαλές, με κατεύθυνση την Τουρκία.

«Η απροθυμία κλόνισε πραγματικά την εμπιστοσύνη της Τουρκίας στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. Ως αποτέλεσμα, νομίζω ότι η επιθυμία να έχει το δικό της σύστημα BMD είναι επειδή υπάρχει η πεποίθηση ότι αν μια μέρα εμφανιστεί μια απειλή κατά της Τουρκίας, δεν μπορεί να στηριχθεί στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ.»

Σχετικά θέματα:

Επιθετικά πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς παζαρεύεται η Τουρκία με τις ΗΠΑ

Η Ελλάδα μέρος του αμερικανικού «Star Wars»

ΠΗΓΗ