Των ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΚΑΔΔΑ, ΘΑΝΟΥ ΤΣΙΡΟΥ

Η γενικευμένη αντίδραση για τις επιβαρύνσεις που έφερε το μνημόνιο αλλά και τα σημάδια αναζωπύρωσης της κρίσης στις διεθνείς αγορές οδηγούν την κυβέρνηση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την τρόικα, με στόχο να «διορθωθούν» ή να αναβληθούν τουλάχιστον εννέα σκληρά μέτρα που έχουν συμφωνηθεί με τους δανειστές και να υλοποιηθεί χωρίς προσκόμματα και μεγάλες αντιδράσεις το υπόλοιπο «πακέτο» και οι αριθμητικοί στόχοι που θέτει.

Ο κατάλογος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη νέα αύξηση στο ΦΠΑ, το επίδομα ανεργίας και άλλες κοινωνικές παροχές, τις επικουρικές συντάξεις, τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα αλλά και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, των οποίων η ουσιαστική κατάργηση περιλαμβάνεται στο μνημόνιο.

Οι αγορές

Απώτερος στόχος είναι να δημιουργηθεί το κατάλληλο κλίμα ώστε να περάσουν δεκάδες άλλα μέτρα τα οποία η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να εφαρμόσει (άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων, απελευθέρωση αγοράς ενέργειας, νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο, οικονομική εξυγίανση ΔΕΚΟ και δήμων) αλλά και να επανέλθει η χώρα στις διεθνείς αγορές για δανεισμό το 2011.

Κοινοτικά στελέχη εξηγούν ότι η αλλαγή στάσης της Ε.Ε. (και το γεγονός ότι πλέον συζητά προσαρμογές στο σχέδιο) είναι κάτι παραπάνω από εμφανής. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το άρθρο του αρμόδιου επιτρόπου Ολι Ρεν. Εκανε λόγο για «αναγέννηση» της χώρας υπερασπιζόμενος την επιτυχία του ελληνικού εγχειρήματος και την πεποίθησή του ότι δεν θα χρειαστεί αναδιάρθρωση του χρέους.

Οπως εξηγούν τα ίδια στελέχη, η Επιτροπή εκτιμά ότι ενδεχόμενη αποτυχία του προγράμματος θα «χρεωθεί» στην ίδια την Κομισιόν αλλά και ευρύτερα στην ευρωζώνη. Το μεγαλύτερο σχέδιο διάσωσης θα έχει αποτύχει, η ικανότητά της θα αμφισβητηθεί ανοιχτά και η Ευρώπη θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια νέα κρίση χρέους.

Οι «ξένοι» έχουν θορυβηθεί από την επιδείνωση που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στις διεθνείς αγορές και η οποία αποτυπώνεται με αύξηση των επιτοκίων στα κρατικά ομόλογα των «αδύνατων» κρατών. Στην Ιρλανδία, μετά την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας, το spread (διαφορά απόδοσης) έναντι του γερμανικού ομολόγου αυξήθηκε στις 344 μονάδες βάσης (3,44%).

Στην Πορτογαλία, η έκδοση 6ετών και 10ετών τίτλων έκλεισε με το επιτόκιο να διαμορφώνεται στο 4,37% και 5,31% αντίστοιχα, υψηλότερα έναντι προηγούμενων εκδόσεων. Οι εξελίξεις επηρέασαν και τους ελληνικούς τίτλους, με το spread του 10ετούς ξεπερνά τις 900 μονάδες βάσης.

Μετέχοντες στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται κάθε τρίμηνο εξηγούν ότι ο δημοσιονομικός στόχος παραμένει μεν αδιαπραγμάτευτος (μείωση του ελλείμματος στα 18,5 δισ. ευρώ φέτος ή στο 7,8% του ΑΕΠ), αλλά υπάρχει το περιθώριο για «παρεκκλίσεις» σε επί μέρους θέματα της ατζέντας ώστε να μην υπάρξουν κοινωνικές αντιδράσεις. Αλλωστε αυτό επιβεβαιώνεται και από τη στάση του υπουργού Οικονομικών Γιώργου Παπακωνσταντίνου, ο οποίος τις προηγούμενες ημέρες τοποθετήθηκε κατ’ επανάληψη «κόντρα» στο μνημόνιο: Δήλωσε στην ΓΣΕΕ ότι «στηρίζουμε τις κλαδικές συμβάσεις», μίλησε για ισχυρό κρατικό πυλώνα στις τράπεζες και για σχέδιο αναβολής της μετάταξης προϊόντων στον υψηλότερο συντελεστή ΦΠΑ.

Αλλαγές

Οι παραπάνω δηλώσεις αποδεικνύουν ότι η «αναθεώρηση» του μνημονίου (η οποία πλέον είναι σαφές ότι θα γίνεται ανά τρίμηνο, τουλάχιστον έως τα μέσα του 2013 που λήγει η ισχύς του) μπορεί να είναι… αμφίπλευρη. Ενδέχεται δηλαδή να οδηγήσει σε πιο επώδυνα μέτρα, όπως συνέβη τον Αύγουστο με τη δέσμευση για περικοπή επενδυτικών δαπανών αν υπάρχουν αποκλίσεις στον προϋπολογισμό, μπορεί όμως αναθεώρηση (που θα λάβει χώρα ξανά τον Οκτώβριο) να οδηγήσει και σε «αναπροσαρμογή» κάποιων παρεμβάσεων που θεωρούνται άδικες ή αντικοινωνικές από την κυβέρνηση, πάντα όμως με το «αζημίωτο». Δηλαδή με ανταλλάγματα εκφρασμένα σε άλλες πηγές εσόδων ή σε πρόσθετες μεταρρυθμίσεις.

Μέρα με τη μέρα προστίθενται όλο και περισσότερα μέτρα που μπαίνουν στη διαδικασία διαπραγμάτευσης:

*Η απαίτηση για επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας που θα υπερισχύουν των κλαδικών (δηλαδή πιο ελαστικές εργασιακές σχέσεις).

*Η μετάταξη προϊόντων και υπηρεσιών από τον χαμηλό (11%) στον βασικό συντελεστή ΦΠΑ (23%) για την αναβολή της οποίας, η κυβέρνηση αναζητεί εναγωνίως εναλλακτικά μέτρα.

*Η νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση σε περίπτωση που τα ευρήματα των δύο αναλογιστικών μελετών που διενεργούνται δείξουν ότι στο μέλλον η αύξηση των δαπανών για συντάξεις θα ξεπεράσει το 2,5% του ΑΕΠ. Ο αρμόδιος υφυπουργός Γ. Κουτρουμάνης με δήλωσή του απέρριψε το ενδεχόμενο μείωσης των συντάξεων, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι λύση αναζητείται με την… αναβολή της ολοκλήρωσης της μελέτης.

* Ως «αντάλλαγμα» για τις πρόσθετες επιβαρύνσεις των επιχειρήσεων και το «κόψιμο» των δημόσιων επενδύσεων προωθούνται φορολογικές διευκολύνσεις (π.χ. μείωση του φόρου στα μερίσματα) κυρίως για τις επιχειρήσεις.

*Αναζητούνται εναλλακτικές πηγές εξοικονόμησης δαπανών ώστε να μην περικοπεί το επίδομα ανεργίας και να μην εισαχθούν εισοδηματικά κριτήρια στις υπόλοιπες παροχές (π.χ. προς πολύτεκνους).  πηγη