Η «τέχνη» της κατασκοπίας, ο ρόλος και η αποστολή των μυστικών υπηρεσιών συλλογής πληροφοριών

Ακέφαλη εξακολουθεί να παραμένει η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΚΥΠ), αφού ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, παρά τις έντονες φήμες που κυκλοφορούν τις τελευταίες ημέρες ότι έχει καταλήξει στο πρόσωπο που θα διοριστεί επικεφαλής της υπηρεσίας και που δεν είναι άλλος από τον σημερινό διοικητή της προεδρικής φρουράς, τον αστυνόμο Β΄ Ανδρέα Κυριάκου, δεν έχει προχωρήσει ακόμα σε κανένα διορισμό.

Ο σημαντικότατος ρόλος που έχει να επιτελέσει η υπηρεσία αυτή, τόσο στον τομέα της κρατικής ασφάλειας όσο και στον τομέα της προστασίας ζωτικών συμφερόντων της Δημοκρατίας, με τα δεδομένα και τις συνθήκες τις οποίες έχει να αντιμετωπίσει η χώρα μας, τίθεται σε αμφιβολία τους τελευταίους δυο μήνες μετά την παραίτηση του Διευθυντή του Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας Βάσου Γεωργίου, ο οποίος ήταν και ο πολιτικός προϊστάμενος της υπηρεσίας.

Η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών είναι απευθείας υπόλογη στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για θέματα που σχετίζονται με τη συλλογή, την αξιολόγηση και εκμετάλλευση πληροφοριών, που αφορούν την ασφάλεια του κράτους, ενώ για διοικητικά θέματα υπάγεται στο Βοηθό Αρχηγό Αστυνομίας.

Εσωτερική κατασκοπία;
Κατά καιρούς είδαν το φως της δημοσιότητας ισχυρισμοί ότι η ΚΥΠ παρακολουθεί τηλέφωνα πολιτών και υπάρχει διάχυτη εντύπωση στους πολίτες ότι κανείς δεν μπορεί ν’ αποκλείσει ή να επιβεβαιώσει και αυτήν την πιθανότητα.

«Έντονες πληροφορίες και φήμες φέρουν το τμήμα Δ της ΚΥΠ, το οποίο ασχολείται με την παρακολούθηση ατόμων για τα πολιτικά τους φρονήματα, να έχει επανασυσταθεί, και αυτό είναι πολύ ανησυχητικό», δήλωσε στη «Σ» ο αντιπρόεδρος του ΔΗΣΥ Ιωνάς Νικολάου. Ο κ. Νικολάου σημείωσε ακόμα ότι «προτάσσει επιτακτική ανάγκη να θεσμοθετηθεί το συντομότερο η θέση του πολιτικού προϊστάμενου της υπηρεσίας, για το οποία θέμα η κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου καθυστερεί αδικαιολόγητα.

Κάτι που επιτρέπει σε κάποιους να προβαίνουν σε απαράδεκτες ενέργειες, εκτός μάλιστα του πλαισίου για το οποίο κρίνεται αναγκαία η ύπαρξη μυστικών υπηρεσιών ασφάλειας του κράτους». Ο Ιωνάς Νικολάου επισημαίνει ότι «η εκκρεμότητα να διοριστεί προϊστάμενος της ΚΥΠ επιτείνει περισσότερο τις ανησυχίες αυτές, γιατί η επιλογή ενός σωστού ανθρώπου, που να είναι προσηλωμένος στο σκοπό τον οποίο ετάχθη να υπηρετεί η ΚΥΠ, και η οριστική θεσμοθέτηση του τρόπου λειτουργίας της, μπορούν να βάλουν τάξη σε ένα θέμα που τον τελευταίο καιρό επανέρχεται με επικίνδυνες διαστάσεις».

Αξιοποίηση των πληροφοριών
«Ο πολιτικός προϊστάμενος τοποθετείται, για να φαίνεται ότι υπάρχει κάποιος που λογοδοτεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας», δήλωσε στη «Σ» ο αντιπρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος. «Κατά τη δική μου άποψη», είπε ο κ. Σιζόπουλος, «η ΚΥΠ θέλει μιαν αναδιοργάνωση και μιαν αναδιάρθρωση, και κυρίως η βασική της αποστολή να είναι η ασφάλεια του κράτους και η συγκέντρωση πληροφοριών, που έχουν σχέση με εξωτερικούς κινδύνους που ενδεχομένως να απειλούν την Κυπριακή Δημοκρατία. Όμως τα θέματα ασφάλειας του κράτους σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι πρέπει να τίθενται υπό παρακολούθηση είτε πολιτικά κόμματα είτε και άτομα για τις πολιτικές τους απόψεις και τοποθετήσεις.

Εγώ εκτιμώ ότι δουλειά γίνεται. Αυτό που δεν μπορώ να γνωρίζω, είναι πόσο αξιοποιούνται οι πληροφορίες αυτές. Δηλαδή πόσο αυτές οι πληροφορίες που υπάρχουν ή η δουλειά η οποία γίνεται, καταγράφεται, συγκεντρώνεται και στη συνέχεια ποιοι ενημερώνονται και πώς αξιοποιείται.
Το ερώτημα αυτό μόνο οι εκάστοτε κυβερνώντες μπορεί να το απαντήσουν», υπογράμμισε ο κ. Σιζόπουλος.

Ένα ακόμα παράρτημα
Ο γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κόμματος Ρίκκος Ερωτοκρίτου κάνει λόγο για μια ΚΥΠ που δεν εκπληρώνει την αποστολή της. «Η ΚΥΠ παραμένει για πάρα πολλές εβδομάδες ακέφαλη. Τούτο συνεπάγεται κατά αρνητικότατο τρόπο μείωση της απόδοσής της.

Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι ο σκοπός της λειτουργίας της έχει επίσης αλλάξει, αφού έχει πάψει να αφορά τα ζητήματα δημόσιας ασφαλείας σε σχέση με τους Τούρκους, βάσει ρητών οδηγιών από το Προεδρικό για να μη διαταραχθεί το καλό κλίμα των συνομιλιών, καταλαβαίνει κάποιος ότι η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών είναι βασικά ανύπαρκτη.

Το μόνο που κάνει, είναι να παρακολουθεί συστηματικά τα φρονήματα των πολιτών και να τους φακελώνει, χρησιμοποιώντας όλες τις σύγχρονες μεθόδους. Έχει, δηλαδή, αυτή η Κυβέρνηση δημιουργήσει ένα ακόμα παράρτημα της Εζεκία Παπαϊωάννου, που επαγρυπνεί με αυστηρώς κομματικά κριτήρια για την εξυπηρέτηση των κομματικών στόχων του ΑΚΕΛ, ενώ άλλη είναι η αποστολή της».

Υπηρεσίες ασφαλείας άλλων χωρών

Ελλάδα:

Στην Ελλάδα υπάρχει η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (Ε.Υ.Π.), η οποία είναι η κύρια υπηρεσία συγκέντρωσης, επεξεργασίας και διανομής πληροφοριών στα αρμόδια στελέχη της ελληνικής Κυβέρνησης.

Ηνωμένες Πολιτείες:

Η CIA είναι η κύρια κρατική υπηρεσία συγκέντρωσης και ανάλυσης πληροφοριών των Η.Π.Α. Η βασική αποστολή της είναι η συλλογή και ανάλυση πληροφοριών βοηθώντας τον Πρόεδρο και ανώτερα στελέχη της Κυβέρνησης να λάβουν αποφάσεις για την εθνική ασφάλεια της χώρας. Επίσης, η CIA μπορεί ν’ αναλάβει μυστικές αποστολές μόνο με την υπόδειξη του Προέδρου. Η CIA είναι μετεξέλιξη της υπηρεσίας OSS (Office of Strategic Services), που έδρασε κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μεγάλη Βρετανία:

Η Secret Intelligence Service (SIS), γνωστή και ως MI6, είναι η μυστική υπηρεσία της Βρετανίας που δίνει τη δυνατότητα στη βρετανική κυβέρνηση να μπορεί μυστικά να προωθεί και να υπερασπίζεται την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ευρωστία της. Η SIS δραστηριοποιείται διεθνώς στη συγκέντρωση ξένων μυστικών πληροφοριών προς υποστήριξη της πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου.

Γαλλία:

Στη Γαλλία, μια χώρα με δάφνες εκατοντάδων ετών στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών, λειτουργούν πέντε ξεχωριστές υπηρεσίες για την προστασία της εθνικής ασφάλειας της χώρας. Αυτές είναι η Υπηρεσία Παρακολούθησης Συνόρων, η Γενική Υπηρεσία Εξωτερικής Ασφάλειας, η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών, η Υπηρεσία Στρατιωτικών Πληροφοριών και η Υπηρεσία Προστασίας και Ασφάλειας Άμυνας.

Ισραήλ:

Η Ha-Mossad, «Ινστιτούτο Πληροφοριών και Ειδικών Αποστολών», γνωστή ως Μοσάντ, είναι η κύρια οργάνωση συγκέντρωσης και ανάλυσης πληροφοριών του Ισραήλ. Επίσης έχει παραστρατιωτικές (συμπεριλαμβανομένων και πολιτικών δολοφονιών) και αντιτρομοκρατικές αρμοδιότητες.

Στη δεκαετία του 1970 η Μοσάντ μαζί με την τουρκική ΜΙΤ και την περιβόητη Σαβάκ της Περσίας δημιούργησαν κοινή συνεργασία, που είχε ονομασθεί «Τριντέντ» (Τρίαινα), διά της οποίας μέλη της Μοσάντ εισχώρησαν επίσημα στις άλλες δύο χώρες για κοινή συνεργασία και πληρέστερη ανάπτυξη πληροφοριακών δικτύων.

Τουρκία:

Η συλλογή μυστικών πληροφοριών είναι πρωταρχική ευθύνη της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (MIT), που συνδυάζει τις λειτουργίες των εσωτερικών και εξωτερικών μυστικών υπηρεσιών. Η MIT ασχολείται με τη συλλογή πληροφοριών και αντικατασκοπίας. Η MIT υποβάλλει τις σχετικές εκθέσεις της προς τον Πρωθυπουργό, αλλά θεωρείται ότι βρίσκεται κοντά στο στρατό.

Γερμανία:

Στη Γερμανία λειτουργούν τρεις υπηρεσίες ασφαλείας, οι οποίες έχουν αποστολή τη διαφύλαξη των συνόρων, την προστασία του εσωτερικού της χώρας, και τη διαφύλαξη των στρατιωτικών απορρήτων.

Αυτές που δεν υφίστανται πλέον…

ΟΙ ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ που σημειώθηκαν σε διάφορες χώρες έδειξαν την ανάγκη δημιουργίας ή αλλαγής ρόλου στις υπηρεσίες εθνικής τους ασφάλειας. Έτσι υπηρεσίες όπως η KGB και η Γκεστάπο δεν υφίστανται πλέον. Όμως, κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει το ρόλο που διαδραμάτισαν στις χώρες όπου έδρασαν γράφοντας τη δική τους, πολλές φορές, αιματηρότατη ιστορία.

KGB:

Η KGB ήταν η κατ’ εξοχήν υπηρεσία ασφαλείας, μυστική Αστυνομία, και οργανισμός πληροφοριών, από το 1954 έως το 1991. Το 1995, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Μπορίς Γέλτσιν υπέγραψε την πράξη που καταργούσε την KGB, η οποία έκτοτε υποκαταστάθηκε από την FSB.

Σημειώνεται ότι οι περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την KGB παραμένουν ακόμη απόρρητες. Πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι η KGB ήταν παγκοσμίως η πιο αποτελεσματική υπηρεσία πληροφοριών.

Στάζι:

Στάζι είναι το όνομα με το οποίο ήταν γνωστό το «Υπουργείο Κρατικής Ασφαλείας» της Ανατολικής Γερμανίας. Ανέπτυξε σταδιακά ένα τεράστιο δίκτυο επισήμων υπαλλήλων και πληροφοριοδοτών, οι οποίοι κατασκόπευαν και αρχειοθετούσαν κάθε πτυχή της ζωής εκατομμυρίων πολιτών της χώρας.

Εκτός της κατασκοπίας των πολιτών της χώρας, το έργο της Στάζι περιελάμβανε κατασκοπία δυτικών κρατών και ιδίως της Δυτικής Γερμανίας. Το έργο της περιελάμβανε ανακρίσεις και βασανισμούς κρατουμένων.

Abwehr:

Άμπβερ ονομαζόταν η γερμανική Στρατιωτική Υπηρεσία Πληροφοριών από το 1866 μέχρι το 1944, η οποία διαδραμάτισε σπουδαιότατο ρόλο στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους και ιδιαίτερα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οπότε είχε αναδειχθεί σε αυτόνομη Υπηρεσία.

Γκεστάπο:

Γκεστάπο λεγόταν η κρατική μυστική αστυνομία της ναζιστικής Γερμανίας. Η γερμανική αυτή υπηρεσία ιδρύθηκε προ του χιτλερικού καθεστώτος, ως αντίστοιχη των μυστικών υπηρεσιών ειδικής ασφαλείας άλλων ξένων χωρών. Η Γκεστάπο εκτέλεσε σωρεία μεμονωμένων και ομαδικών εγκλημάτων καθώς και την εξόντωση των Εβραίων και άλλων μειονοτήτων όχι μόνον εντός της Γερμανίας αλλά και στις χώρες της Ευρώπης που είχαν περιέλθει υπό γερμανική κατοχή.

Σεκιουριτάτε:

Σεκιουριτάτε ήταν το όνομα με το οποίο ήταν γνωστή η Κρατική Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρουμανίας.

Η Σεκιουριτάτε ιδρύθηκε με σκοπό να υπερασπίζεται τις δημοκρατικές κατακτήσεις και να εγγυάται την ασφάλεια της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ρουμανίας έναντι εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών. Το 1951 ξεκίνησε η συστηματική εξόντωση των πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος.

Η Υπηρεσία επίσης είχε απόλυτο έλεγχο επί της εισόδου και εξόδου από τη χώρα. Η Σεκιουριτάτε καταργήθηκε με την πτώση του καθεστώτος Τσαουσέσκου στα τέλη του 1989.

Οι μεγαλύτεροι κατάσκοποι στην ιστορία

ΜΑΤΑ Χάρι:

Η Μάτα Χάρι είναι μια από τις πρώτες γυναίκες διπλές κατασκόπους. Έδρασε για λογαριασμό της Γερμανίας και της Γαλλίας κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ξέσπασμα του Πολέμου την βρήκε σε κακή οικονομική κατάσταση. Έτσι, όταν την προσέγγισε η γερμανική μυστική υπηρεσία, δεν χρειάστηκε πολύ για ν’ αποφασίσει να συνεργαστεί μαζί της. Ακόμα περισσότερους καρπούς απέδωσε η συνεργασίας της με τις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες. Τον 1915, μετά από μερικούς μήνες διπλής δράσης, συνελήφθη, δικάστηκε για προδοσία και εκτελέστηκε.

ΤΖΟΥΛΙΟΥΣ και Έθελ Ρόζενμπεργκ:

Ο Τζούλιους και η Έθελ Ρόζενμπεργκ ήταν ένα ζευγάρι Αμερικανών κομμουνιστών, που εκτελέστηκαν το 1953 για κατασκοπία κατά των ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια της δράσης τους από το 1942 μέχρι το 1950, παρείχαν στην KGB χιλιάδες πληροφορίες.

ΟΛΝΤΡΙΤΣ Έιμς:

Ο Όλντριτς Έιμς ήταν υπάλληλος της CIA στον τομέα της αντικατασκοπίας. Το 1985 αποφάσισε ν’ αλλάξει στρατόπεδο μπαίνοντας στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης. Οι λόγοι της προδοσίας του Έιμς δεν ήταν ιδεολογικοί αλλά καθαρά οικονομικοί. Το FBI αποκάλυψε τη δράση του Έιμς και τον συνέλαβε. Εκτελέστηκε στην ομοσπονδιακή φυλακή του Άλενγουντ της Πενσιλβάνια.

ΚΛΑΟΥΣ Φουχς:

Ο Κλάους Φουχς τη δεκαετία του 1930 διέφυγε στη Βρετανία, όπου σπούδασε μαθηματικά και φυσική. Για ένα μικρό διάστημα εργάστηκε στο βρετανικό πρόγραμμα για την κατασκευή ατομικής βόμβας παρέχοντας πληροφορίες σε σοβιετικούς κατασκόπους.

Το 1943 μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου και εργάστηκε στο Πρόγραμμα Μανχάταν συμβάλλοντας στη σχεδίαση της πρώτης βόμβας υδρογόνου. Το 1946 καταδικάστηκε σε 14 χρόνια φυλάκισης, εκτίοντας τα 9 προτού επιστρέψει στην Ανατολική Γερμανία.

ΡΙΤΣΑΡΝΤ Σόργκε:

Ο Ρίτσαρντ Σόργκε θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους κατασκόπους των Σοβιετικών στην Ιαπωνία πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το Μάιο του 1933 η Σοβιετική Ένωση τον έστειλε στο Τόκιο για να οργανώσει ένα δίκτυο κατασκόπων, κάτι που έκανε με ιδιαίτερη επιτυχία. Ο Σόργκε συνελήφθη το 1941 στο Τόκιο και, παρά τους βασανισμούς που υπέστη, αρνήθηκε όλους τους δεσμούς του με τη Σοβιετική Ένωση.

//

ΠΗΓΗ