Πρώτη συστηματική απόπειρα, στον ελληνικό χώρο, επιστημονικής καταγραφής και ανάλυσης της γενοκτονίας, που υπέστησαν αρχικά από τους Οθωμανούς και ακολούθως από τους Τούρκους, οι χριστιανικοί πληθυσμοί της Ανατολής, αποτέλεσε το διήμερο διεθνές συνέδριο «Τρεις Γενοκτονίες, μια στρατηγική», οι εργασίες του οποίου ολοκληρώθηκαν την Κυριακή το μεσημέρι, στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής.

Αφορμή για διεκδίκηση συλλογικής μνήμης προς τους σφαγιασθέντες Αρμενίους, Έλληνες του Πόντου, της Μ. Ασίας και τους Ασσυρίους, υπήρξε η απόφαση της Διεθνούς Ένωσης Ακαδημαϊκών για τη μελέτη των Γενοκτονιών το Δεκέμβριο 2007, στο Σεράγεβο, οπότε αναγνωρίστηκε ως «γενοκτονία» το έγκλημα που υπέστησαν οι τρεις λαοί της Ανατολής.

Λίγους μήνες αργότερα, στην Κομοτηνή έγινε η πρώτη απόπειρα ευρείας συζήτησης του θέματος στην Ελλάδα με τη διοργάνωση διεθνούς ημερίδας. Ακολούθησε την άνοιξη του 2010 η αναγνώριση των τριών γενοκτονιών από το Κοινοβούλιο της Σουηδίας, «μιας χώρας», όπως σημείωσε ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου, Αντώνης Παυλίδης, «που υποστηρίζει με θέρμη την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, γεγονός που φέρνει σε αδιέξοδο την τελευταία, μην επιτρέποντάς της να μιλήσει για σκοπιμότητες, όπως συνηθίζει».

«Ζήτημα Δικαίου»

Πρωτεργάτης σε αυτόν τον αγώνα υπήρξε ο Σουηδός βουλευτής, ελληνικής καταγωγής Νίκος Παπαδόπουλος, ο οποίος μίλησε στο συνέδριο καταθέτοντας τις προτάσεις του για περαιτέρω δράση, ώστε να αναγνωριστούν οι γενοκτονίες. Ο κ. Παπαδόπουλος πρότεινε τη δημιουργία Διεθνούς Ελληνικής Επιτροπής για την Αναγνώριση των Τριών Γενοκτονιών, «όχι αποκλειστικά με τη συμμετοχή επιγόνων, αλλά με τη συμμετοχή όλων, ώστε να εκπέμψουμε το μήνυμα ότι το έγκλημα μάς αφορά όλους». Επισήμανε την ανάγκη συγκρότησης ισχυρών λόμπι και τη διάδοση και ανταλλαγή πληροφοριών και επιστημονικών στοιχείων μέσω διαδικτυακής επικοινωνίας με πανεπιστήμια, ινστιτούτα, φόρα, ομάδες. Όπως είπε, «δεν μας διακατέχουν αισθήματα μίσους. Το ζήτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας είναι ζήτημα Δικαίου. Όταν ο Βίλυ Μπραντ έθεσε το μεγάλο ζήτημα του Ολοκαυτώματος, έδωσε νέα διάσταση στις σχέσεις των κρατών».

Ο καθηγήτης Πολιτικών Επιστημών Άνταμ Τζόουνς, που συμμετείχε στο συνέδριο, μέσω διαδικτύου, ανακοίνωσε ότι στη δεύτερη έκδοση του βιβλίου του για τη Γενοκτονία, μια από τις μεγαλύτερες αλλαγές αποτελεί η αντικατάσταση του κεφαλαίου για την Αρμενική Γενοκτονία με κεφάλαιο για τη Γενοκτονία των Χριστιανικών Μειονοτήτων από τους Οθωμανούς, όπου θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις γενοκτονίες των Ελλήνων και Ασσυρίων.

Αίθουσες γενοκτονιών στα μουσεία

Στην ομιλία του ο διευθυντής του Μουσείου του Ολοκαυτώματος στην Ιερουσαλήμ, Ισραέλ Τσάρνι, σημείωσε πως «όπως στην περίπτωση της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων, για την οποία δώσαμε ένα μακρύ και σκληρό αγώνα, που πέτυχε, υπάρχουν αρνητές αυτών που είχαν την ίδια τύχη -των Ασσυρίων, Ελλήνων, Γεζιντίδων και μερικών Κούρδων. Στο Ολοκαύτωμα υπάρχουν οι αρνητές της αντίστοιχης τύχης των Ρόμα, των Σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου, των ομοφυλοφίλων, των μαρτύρων του Ιεχωβά, της τύχης εκατομμυρίων άλλων αμάχων πολιτών στις χώρες που κατελήφθησαν από τους Ναζί».

Είπε ότι μελετητές αναφέρουν συνολικά 2,3 εκατ. ανθρώπους, θύματα γενοκτονίας από τους Τούρκους, μαζί με τους 1-1,5 εκατ. Αρμενίους. Εξίσου σε 14 εκατ. ανέρχονται τα θύματα των Γερμανών, παράλληλα με τα 6 εκατ. θύματα Εβραίους. «Με άλλα λόγια, ό,τι και να σημαίνει αυτό, μπορεί ο αριθμός των θυμάτων από λαούς και ομάδες με ταυτότητα να είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των θυμάτων Αρμενίων στην Αρμενική Γενοκτονία και Εβραίων στο Ολοκαύτωμα», κατέληξε και πρότεινε τη δημιουργία ενός διεθνούς Οργανισμού για το Δικαίωμα στη Ζωή όλων των λαών (Right to Life), στον οποίο θα συμμετέχουν λαοί – θύματα γενοκτονίας και όλοι όσοι μεριμνούν για να εξασφαλίσουν το δικαίωμα στη ζωή.

Επίσης, πρότεινε την ίδρυση και διατήρηση αίθουσας γενοκτονιών στα μουσεία όλου του κόσμου που είναι αφιερωμένα σε επιμέρους γενοκτονίες και τη δημιουργία ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης γενοκτονίας στον κόσμο. Τέλος, πρότεινε μια παγκόσμια εκστρατεία για το δικαίωμα στη ζωή όλων των λαών.

Οι αναφορές

Ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Παρισίων Ιωάννης Αντωνόπουλος κατέγραψε την πορεία προς την εξόντωση του Ελληνισμού από τη Χίο το 1822 μέχρι τη Σαμψούντα (1894-1896).

Ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Ρωσικής Ομοσπονδίας κ. Τζόζεφ Γιάβα παρέθεσε τα ιστορικά στοιχεία που πιστοποιούν τις εκκαθαρίσεις των Ασσυρίων (από 17 εκατ. έχουν απομείνει μόλις 3 εκατ. άνθρωποι) και άλλων χριστιανικών πληθυσμών από τα τέλη του 19ου αι. έως τις αρχές του 20ου αι.

Ο ερευνητής και μέλος της Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Τουρκίας Σαΐτ Τσετίνογλου ανέλυσε την ιδέα του ανεξάρτητου Πόντου και τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.

Η νομικός και εγκληματολόγος Χαρά Γαλανού ανέλυσε τη γενοκτονία των χριστιανικών πληθυσμών της οθωμανικής αυτοκρατορίας, υπό το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου.

Ο συγγραφέας, εκδότης και διεθνώς γνωστός για τη δράση του, επίσης μέλος της Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Τουρκίας Ρατζίπ Ζαράκογλου ξετύλιξε τους τρόπους με τους οποίους το τουρκικό κράτος οικειοποιήθηκε τις περιουσίες των χριστιανών της Ανατολής.

Ο συγγραφέας, νομικός και ιστορικός, Χάρης Τσιρνικίδης τεκμηρίωσε νομικά το έγκλημα της γενοκτονίας κατά των Ελλήνων της Ανατολής.

Ο δρ Κοινωνικών Επιστημών Θεοφάνης Μαλκίδης ανέλυσε τη γενοκτονία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, με βάση τη σύμβαση του ΟΗΕ για την πρόληψη του εγκλήματος της Γενοκτονίας. Σε ό,τι αφορά το σήμερα, ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Μάριος Ευρυβιάδης ανέλυσε την κατασκευή της μεταπολεμικής εικόνας της Τουρκίας.

Ο καθηγητής Νεοκλής Σαρρής ανέλυσε τους μηχανισμούς με τους οποίους «το σύγχρονο τουρκικό κράτος εμμένει στην άρνηση της γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών και έχει πείσει».

Η γνωστή συγγραφέας και ιστορικός Τέα Χάλο ανέλυσε το ρόλο της Γερμανίας στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο και την παντελή αδιαφορία του τότε βασιλιά Κωνσταντίνου, για ό,τι συνέβαινε στους Έλληνες της Ανατολής.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Αρμενίων κ. Χίλντα Τσομπόϊαν κατέγραψε τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο θέμα της αναγνώρισης των γενοκτονιών και τα εμπόδια, που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει στα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ο κ. Μιχάλης Χαραλαμπίδης μίλησε για τη ζωή μεταξύ «Σκύλλας και Χάρυβδης» των λαών της Ανατολής και τόνισε ότι το «νέο Ανατολικό Ζήτημα είναι το τουρκικό πρόβλημα».

Ο καθηγητής Ασούρ Γκιβαργκίς, τέλος, ξετύλιξε το κουβάρι των εκκαθαρίσεων Ασσυρίων από τη λήξη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι το σημερινό βόρειο Ιράκ, όπου «οι εναπομείναντες Ασσύριοι υφίστανται μια νέα γενοκτονία, λόγω του θρησκεύματός τους».

ΠΗΓΗ