Γράφει ο Υπτγος(ε.α.) Ιωάννης Μπαλτζώης

Οι εξελίξεις στην Μέση Ανατολή τρέχουν με ταχύτατους ρυθμούς και τα αποτελέσματα (επιτυχή ή όχι ) ίσως δεν θα αργήσουν να φανούν. Στο παιγνίδι εκτός των παραδοσιακών παικτών αρχίζουν να συμμετέχουν ή έστω προσπαθούν να λάβουν μέρος και άλλοι παίκτες όπως η Γαλλία και η Ελλάδα(!!).

Την Δευτέρα 20/9 στα πλαίσια της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ, ο πρωθυπουργός της Ελλάδος συναντήθηκε με τον Ιρανό πρόεδρο Μαχμούτ Αχμαντιμετζάν, συνάντηση που πολλοί επέκριναν και ότι δεν άρεσε στην Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ, αλλά έτσι είναι? Αυτό είναι ένα μόνο κομμάτι από το πάζλ, που σχηματίζεται στον απίθανο κόσμο της Μ. Ανατολής. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά:

Την Τρίτη 14/9 άρχισαν στο Αιγυπτιακό θέρετρο Σαρμ Ελ Σέιχ, στο Σινά, οι απευθείας συνομιλίες Ισραηλινών και Παλαιστινίων (Νετανιάχου και Μαχμούτ Αμπάς), υπό την υψηλή εποπτεία και επίβλεψη της ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Χίλαρυ Κλίντον.

Την Πέμπτη 16/9 ο διαπραγματευτής για την Μέση Ανατολή Τζόρτζ Μίτσελ πραγματοποίησε μια αιφνίδια επίσκεψη στην Δαμασκό για την επίτευξη μιας σημαντικής διπλωματικής επιτυχίας: Την έναρξη των Σύρο –Ισραηλινών συνομιλιών ειρήνης (ακόμη το Ισραήλ ευρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση με την Συρία).

Μαζί του μετέφερε έναν λεπτομερή χάρτη, με τις επίσημες Ισραηλινές προτάσεις απόσυρσης από τα υψώματα του Γκολάν, το οποίο ενεχείρησε στον Σύρο Πρόεδρο Μπασάρ Άσσαντ. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός στις συνομιλίες του στο Σαρμ Ελ Σέιχ με τον Παλαιστίνιο Πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς αρνήθηκε να μπει σε θέματα καθορισμού συνόρων για τα δύο κράτη, το Ισραήλ και το μελλοντικό Παλαιστινιακό κράτος κατά τις συνομιλίες του. Ήθελε να επιλυθούν αρχικά άλλα θέματα, όπως πχ. Θέματα ασφαλείας.

Με την Συρία η τακτική του είναι διαφορετική. Πριν τρεις μήνες ο Νετανιάχου είχε παρουσιάσει στον Πρόεδρο Ομπάμα λεπτομερή χάρτη, όπου παρουσίαζε τις προχωρημένες (για πολλούς Ισραηλινούς) θέσεις του Ισραήλ, ώστε να δελεάσει τον Σύρο Πρόεδρο, για την επίλυση του θέματος και την υπογραφή ειρήνης μεταξύ των δύο κρατών.

Εδώ να υπομνησθεί ότι η πρακτική αυτή εφαρμόστηκε το 1977, με τον τότε Πρόεδρο της Αιγύπτου Ανουάρ Σαντάτ, που αφού δέχτηκε να επισκεφτεί την Ιερουσαλήμ, αποδέχτηκε τελικά τις Ισραηλινές προτάσεις για την επιστροφή της χερσονήσου Σινά στην Αίγυπτο και την υπογραφή ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών.

Την ίδια τακτική εφαρμόζει και τώρα το Ισραήλ, προκειμένου να επιτύχει έναρξη συνομιλιών με τελικό σκοπό την υπογραφή συμφωνίας ειρήνης. Εδώ να διευκρινίσουμε ότι τα υψώματα του Γκολάν ανήκουν στην Συρία και είχαν καταληφθεί από τα Ισραηλινά στρατεύματα κατά τον πόλεμο των 6 ημερών, το 1967.

Υπάρχει όμως μια ιδιαίτερη κατάσταση για την Συρία, η οποία ενοχλεί την Ιερουσαλήμ και την Ουάσιγκτον. Η Δαμασκός έχει ιδιαίτερες σχέσεις φιλίας και στρατιωτικούς – στρατηγικούς δεσμούς με το Ιράν και ακόμη βρίσκεται πίσω υποστηρίζει και φιλοξενεί στο έδαφός της (τις ηγετικές τους ομάδες), οργανώσεις όπως οι Χεζμπολλάχ, η Χαμάς, ο Ισλαμικός Τζιχάντ και μερικές άλλες λιγότερο γνωστές Παλαιστινιακές οργανώσεις, που θεωρούνται από ΗΠΑ, Ισραήλ και Δύση ως τρομοκρατικές. Παρόλα αυτά ο Νετανιάχου κατά την επίσκεψή του στις ΗΠΑ, στις 6 Ιουλίου, όταν παρουσίασε τον χάρτη και το σχέδιό του ζήτησε την στήριξη των ΗΠΑ. Ο Ομπάμα, η Χίλαρυ Κλίντον και ο Τζόρτζ Μίτσελ αποδέχτηκαν το Ισραηλινό σχέδιο και θεώρησαν μάλιστα ότι είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να πιέσουν διπλωματικά τον Πρόεδρο Άσαντ για την επίτευξη ειρήνης, καθόσον επιστρέφονται πίσω τα υψώματα του Γκολάν, η αιτία έχθρας και μίσους και παράλληλα η επιδίωξη και ο τελικός ΑΝΣΚ των Σύρων, μια προσφορά που δεν θα μπορούσε να μην δεχτεί η Συρία.

Έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι όταν ο Νικολά Σαρκοζί είδε τον χάρτη του Νετανιάχου ανέλαβε αμέσως πρωτοβουλία. Όρισε τον διπλωμάτη Ζαν Κλώντ Κουσεράν ως ειδικό διαπραγματευτή για την προώθηση των Σύρο-Ισραηλινών συνομιλιών ειρήνης. Ο Κουσεράν ανάλαβε δουλειά και μετέβη στην Δαμασκό την Δευτέρα 13/9 και είχε μυστικές και πολύ προσωπικές συνομιλίες με τον Πρόεδρο Άσσαντ. Μετά από αυτές τις συνομιλίες ο Πρόεδρος Σαρκοζί ενημέρωσε τον Πρόεδρο και την ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, ότι η πόρτα ήταν πλέον ανοικτή για τον διαπραγματευτή Τζόρτζ Μίτσελ, να παρουσιάσει στον Σύρο Πρόεδρο τον χάρτη και τις προτάσεις του Ισραήλ, όπερ και εγένετο μετά από τρεις ημέρες.

Το ενδιαφέρον είναι ότι ενώ ο Νετανιάχου ενημέρωσε τους Ομπάμα και Σαρκοζί για τον χάρτη και τις προτάσεις του για ειρήνευση με την Συρία, κανείς άλλος στην Ισραηλινή κυβέρνηση, εκτός του ΥΠΑΜ Εχούντ Μπαράκ δεν γνώριζε το παραμικρό.

Τα υψίπεδα του Γκολάν είναι μια περιοχή, ένα πλατό, ένα οροπέδιο 1800 τετρ. ΚΜ, βορείως της λίμνης της Γαλιλαίας, εκ των οποίων η Συρία κατέχει τα 600 τετρ. ΚΜ και το Ισραήλ τα 1200 τετρ. ΚΜ. Το Ισραήλ κατέλαβε και κατέχει από το 1967 την περιοχή αυτή, που από άγονη περιοχή την μετέτρεψε σε θερμοκήπιο παραγωγής όλων των γεωργικών προιόντων. Από το όροος Χερμόν που κατέχει στα Βόρεια του Γκολάν κατοπτεύει και απειλεί την Δαμασκό που απέχει 40 ΚΜ. Έτσι το Ισραήλ προτείνει την αποχώρηση των Ισραηλινών δυνάμεων, μέχρι την λεγόμενη γραμμή Ridge (Ridge Line), παραχωρώντας στην Συρία, σχεδόν όλο το Γκολάν, μαζί με όλες τις υφιστάμενες κατοικημένες περιοχές. Οι προτάσεις Νετανιάχου, δηλαδή για αποχώρηση μέχρι την γραμμή Ridge, όπως βλέπουμε και στον χάρτη, περιλαμβάνει και την ανατολική όχθη του Ιορδάνη ποταμού και μάλιστα σε απόσταση 2,5 ΚΜ από αυτή στα τελευταία υψώματα του Γκολάν πριν την κοιλάδα του Ιορδάνη ποταμού, την κοιλάδα Χούλα και την Θάλασσα (λίμνη) της Γαλιλαίας. Παρατηρώντας την γραμμή Ridge διαπιστώνουμε ότι παρέχει τουλάχιστον δύο στρατηγικά πλεονεκτήματα για το Ισραήλ, συγκρίνοντας την με την ολική αποχώρηση από το Γκολάν μέχρι τον Ιορδάνη ποταμό, που ήταν τα σύνορα το 1967 :

Α. Το Ισραήλ διατηρώντας τον έλεγχο της δυτικής και ανατολικής όχθης του Ιορδάνη ποταμού, διατηρεί τον έλεγχο των υδατίνων πόρων του ποταμού, που είναι η κύρια υδάτινη πηγή τροφοδοσίας για το Ισραήλ. Ακόμη η στρατιωτική παρουσία του Ισραήλ και στις δύο όχθες του παρέχει την δυνατότητα να μεταφέρει την στρατιωτική του ισχύ εύκολα και γρήγορα ξανά πίσω στο υψίπεδο του Γκολάν, σε περίπτωση πολέμου.

Β. Η γραμμή Ridge αποτελεί ένα φυσικό εμπόδιο για την είσοδο και έξοδο από το Γκολάν. Παρέχει δε στις κατοικημένες περιοχές των κοιλάδων Χούλα και Γαλιλαίας, κάτω από το Γκολάν ένα στρατιωτικό «τοίχο ασφαλείας» (military firewall), από στρατιωτικές ενέργειες, όπως συνέβαινε πριν από το 1967 και ακόμη αποτελεί ένα ουσιαστικό εμπόδιο σε ενδεχόμενη προέλαση των Συριακών αρμάτων μάχης, σε περίπτωση επιχειρήσεων, στην κατεύθυνση από το Γκολάν προς τις χαμηλότερες ΒΑ περιοχές του Ισραήλ.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ο Νετανιάχου προσπαθούσε επί τρίμηνο να πείσει τον Ομπάμα να προωθήσει το σχέδιο ειρήνευσης με την Συρία, το οποίο θεωρούσε ότι είχε μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας, εν αντιθέσει με τις διαπραγματεύσεις για το Παλαιστινιακό, για τις οποίες θεωρούσε ότι δεν είχαν ελπίδα, στην παρούσα φάση. Ακόμη ο Νετανιάχου θεωρεί ότι οι προτάσεις του, το σχέδιό του είναι παρεμφερές με το σχέδιο του Φρέντερικ Χόφ, του ειδικού σε θέματα Συρίας, μέλους της ομάδος του Μίτσελ, ο οποίος πρότεινε την αποχώρηση των Ισραηλινών σε δύο στάδια και μέχρι την γραμμή Ridge. Έτσι κατά το πρώτο στάδιο ο Χόφ προτείνει την απόσυρση των Ισραηλινών μέχρι το κεντρικό Γκολάν, ενώ το Ισραήλ θα διατηρεί σταθμούς εγκαίρου προειδοποίησης και προχωρημένα φυλάκια επί του όρους Χερμόν στα Βόρεια του Γκολάν, 40 ΚΜ από την Δαμασκό. Ακόμη δε το Ισραήλ θα κατέχει και τις δύο όχθες του Ιορδάνη ποταμού.

Κατά το δεύτερο στάδιο το Ισραήλ θα κατέχει τις Νότιες και ΝΔ υπώρειες του Γκολάν μέχρι τους ποταμούς Ιορδάνη και Γιαρμούκ, που είναι αδιάβατες σε άρματα και ΤΘ, αποτελώντας ακόμη ένα φυσικό εμπόδιο και παράλληλα μια φυσική προστασία από στρατιωτικές ενέργειες της άλλης πλευράς. Το Ισραήλ θα μπορούσε να αποσυρθεί Δυτικά του Ιορδάνη ποταμού μετά από χρόνια, όταν η ειρήνη θα έχει εμπεδωθεί και οι σχέσεις εμπιστοσύνης με την Συρία θα έχουν αποκατασταθεί πλήρως. Όπως βλέπουμε τα δύο σχέδια είναι παρεμφερή και για αυτό τον λόγο ο Νετανιάχου είναι έτοιμος να πραγματοποιήσει τροποποιήσεις στο σχέδιό του, υιοθετώντας διάφορες προτάσεις από το σχέδιο Χοφ. Φυσικά ο Χοφ έχει ενημερώσει τον Πρόεδρο Άσσαντ της Συρίας, ότι για την έναρξη και την πρόοδο των διεργασιών θα πρέπει να λάβει αποστάσεις από Οργανώσεις που οι Αμερικανοί (και οι Ισραηλινοί και η Δύση) θεωρούν τρομοκρατικές, όπως η Χεζμπολλάχ, η Χαμάς, Ισλαμικός Τζιχάντ κλπ.

Τα γεγονότα στην Μέση Ανατολή είναι πολύ ενδιαφέροντα και οι εξελίξεις αναμένονται ραγδαίες και καθοριστικές.

Και φυσικά δεν αφορούν μόνο την περιοχή αυτή, αλλά επηρεάζουν και όλη την Ανατολική Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας περιοχής, ασχέτως αν εμείς ζώντας στον μικρόκοσμό μας, μεγενθύνοντας μόνο τα καθημερινά μας προβλήματα αδιαφορούμε για τα μεγάλα και καθοριστικά που γίνονται γύρω μας και τα οποία θα τα αντιληφθούμε όταν μας επηρεάσουν καθοριστικά.

Η Ελλάδα θα πρέπει να έχει λόγο για τα τεκταινόμενα στην περιοχή μας και όσο μπορούμε να συμμετέχουμε. Εκτιμούμε ότι η συνάντηση Παπανδρέου- Αχμαντιμετζάν, αν και επικρίθηκε από πολλούς και φάνηκε ότι δυσαρεστεί τους φίλους Αμερικανούς και (τώρα) Ισραηλινούς, είχε τελικά την έγκριση και των Αμερικανών και των Ισραηλινών.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, αξιοποιώντας σωστά την καλή σχέση της χώρας μας με τον Αραβικό κόσμο (οι Ιρανοί δεν είναι Άραβες αλλά Πέρσες, μεγάλη η διαφορά τους για τους γνωρίζοντες) πήρε επαφή με το στοχευμένο (από Αμερικανούς και Ισραηλινούς) Ιράν και το μαύρο πρόβατο τον Πρόεδρο Αχμαντιμετζάν, μεταφέροντας μηνύματα εκατέρωθεν.

Λεπτομέρειες δεν γνωρίζουμε (έτσι είναι στην μυστική διπλωματία), αλλά σίγουρα είχε διερευνητικό χαρακτήρα και είχε την έγκριση των Αμερικανών, οι οποίοι αναζητούν διαύλους επικοινωνίας με τους εχθρούς των, μέσω άλλων.

Σε ότι δε αφορά τα τεκταινόμενα και τις μυστικές διαβουλεύσεις για την έναρξη διεργασιών ειρήνευσης μεταξύ Ισραήλ και Συρίας και φυσικά επιστροφής των υψωμάτων του Γκολάν στην Συρία, όπου και ανήκουν, εκτιμούμε ότι ενδεχομένως να είναι η έκπληξη από την Μ. Ανατολή, το ανεπάντεχο γεγονός που δεν περιμέναμε.

Για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ήταν ένα θέμα που σαν πολύ βραδύκαυστο φυτίλι σιγόκαιε από καιρό και φαίνεται ότι πλέον ωρίμασε ή μάλλον είναι έτοιμο να εκραγεί για τα καλά και για το καλό της περιοχής.

Οι Ισραηλινοί σαν έτοιμοι από καιρό θέλουν στα σοβαρά να επιλύσουν αυτό το θέμα, παραχωρώντας το Γκολάν, εξασφαλίζοντας όμως θέματα εθνικής ασφαλείας και αποτροπής εχθρικών ενεργειών. Παράλληλα το Ισραήλ θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο των υδάτινων πόρων του Ιορδάνη ποταμού, καθόσον το νερό είναι το υπό έλλειψη αγαθό του Ισραήλ.

Ο Σύριος Πρόεδρος σύρεται αναγκαστικά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και δεν μπορεί να αρνηθεί. Του προσφέρεται αυτό που έχασε η Συρία στον πόλεμο του 1967, αυτό που της ανήκει, αυτό που είναι το όνειρο για τον Συριακό λαό, αυτό που δεν μπόρεσε να πάρει με τον πόλεμο της εξιλέωσης το 1973, αυτό που είναι το θέμα παρατεταμένης έχθρας και μίσους κατά του Ισραήλ, τα υψώματα του Γκολάν.

Πως μπορεί να αρνηθεί τις διαπραγματεύσεις και τι θα πει στον λαό του ο Σύρος Πρόεδρος?

Ότι δεν διαπραγματεύεται με τους Σιωνιστές, όπως έλεγαν μέχρι τώρα. Εδώ σου παραχωρούνται ΧΩΡΙΣ ΠΟΛΕΜΟ, χωρίς αίμα, τα δικά σου εδάφη, που τα έχεις απολέσει προ 43 ετών και εσύ μπορείς να αρνηθείς?

Δεν μπορείς να αγνοήσεις τις διαπραγματεύσεις, έστω και αν δεν ικανοποιείσαι στο 100%. Βέβαια το τίμημα για τη Συρία θα είναι πολύ μεγάλο και θα αφορά τη διακοπή των σχέσεων και της μισθοτροφοδοσίας των εξτρεμιστικών οργανώσεων, που προαναφέραμε, καθώς και το να απαρνηθείς σχέσεις φιλίας και στρατιωτικής συνεργασίας με το Ιράν.

Ο Σύρος Πρόεδρος θα πρέπει να αποφασίσει με γνώμονα το καλό του λαού του. Το ερώτημα είναι γιατί το κάνει το Ισραήλ, γιατί παραχωρεί μια περιοχή, που από άγονο υψίπεδο, το έχει μετατρέψει σε γη της επαγγελίας στην κυριολεξία, ένα κήπο της Εδέμ, με εξαίρετα προϊόντα όπως τα περίφημα κρασιά του? Μα είναι φανερό.

Επιλύει έτσι οριστικά τα περισσότερα προβλήματά του. Παραχωρώντας το Γκολάν εξασφαλίζει τα Βόρεια σύνορα του και ταυτόχρονα αποδυναμώνει και αποστερεί από τους κυρίους εχθρούς και αντιπάλους του (Ιράν, Χεζμπολλάχ, Χαμάς, Ισλαμικός Τζιχάντ κλπ) από φιλία, υποστήριξη, πόρους, φιλοξενία ηγετικών ομάδων και πολλών άλλων πλεονεκτημάτων.

Αν εξασφαλίσει ειρήνη με την Συρία τότε θα πρέπει να θεωρούμε βέβαιο ότι θα στραφεί εναντίον των εχθρών του μεθοδικά για να τους εξοντώσει.

Και σε ένα μελλοντικό πόλεμο κατά της Χεζμπολλάχ (αν και αναβαθμισμένη και ενισχυμένη η οργάνωση) και της Χαμάς, το Ισραήλ θα είναι αμείλικτο και δεν θα επαναλάβει τα λάθη των παρελθόντων πολέμων.

Εξάλλου αυτό δείχνει η επιλογή του νέου Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου, ο οποίος αναλαμβάνει ενωρίτερα του προβλεπομένου. Όσο αφορά το Ιράν, το έχουμε γράψει και το λέμε ξανά.

Αν το Ισραήλ θεωρήσει ότι το Ιράν είναι στο προτελευταίο στάδιο κατασκευής ατομικής βόμβας, τότε θα κτυπήσει σίγουρα, αδιαφορώντας για τους πάντες και τα πάντα και φυσικά πιο άνετα αν έχει εξουδετερώσει τους παραδοσιακούς εχθρούς του, με ειρηνικό τρόπο την Συρία, με στρατιωτικές επιχειρήσεις τις ενοχλητικούς, εξτρεμιστικές οργανώσεις Χεζμπολλάχ και Χαμάς. Αναμένουμε πλέον την φανερή διπλωματία να μας ενημερώσει για τα μελλοντικά γεγονότα και εξελίξεις.

ΠΗΓΗ