Η μυστική συνάντηση στο Bandoneón.

Σ’ εκείνο το μαγαζί μπορούσες ν’ ακούσεις τον Carlos Gardel να τραγουδά Adiós muchachoscompañeros de mi vida δίχως να σε ξαφνιάσει.  Ένας άλλος κόσμος μέσα στον κόσμο.  Ένας κόσμος με άλλους κανόνες, διαφορετικός και άγνωστος σε πολλούς.  Δεν ήταν παράξενος, απλώς πλάγιος σε σχέση με την πραγματικότητα, η οποία ήταν μόνο οριζόντια ή κάθετη.  Ο χώρος είχε διαμορφωθεί ανάλογα.

Σ’ ένα τραπέζι μια ξανθιά γυναίκα έπινε porto.  Δεν ήταν έλλειψη σεβασμού προς το tango.  Εξάλλου αγαπούσε ο ίδιος και το fado, αποφάσισε λοιπόν ότι ήταν απροσεξία και δεν έδωσε περισσότερη σημασία.  Κάθισε στο τραπέζι της.  Η καθυστέρηση ήταν μικρή, αλλά δικαιολογήθηκε.

Η ευγένεια δεν έβλαπτε.  Του πρότεινε μία ψεύτικη σαμπάνια.  Ήταν μηλίτης και δέχτηκε.

Το θέμα της συζήτησης ήταν άγνωστο, τουλάχιστον φαινομενικά.

– Recuerdos de otros tiempos…
– Δεν είναι ωραία εδώ ;
– Όντως!
– Έχει και χορό…
– Tango φαντάζομαι.
– Αποκλειστικά.
– Καλώς.
* Αλλά παρακλάδι.
– Ήθελα να μιλήσουμε.
– Για το μέλλον του τόπου;
– Κατά κάποιο τρόπο… Εξετάζω ιδέες.
– Ελεύθερες;
– Το ελπίζω.
– Μην το ελπίζεις.
– Να το αφήσω;
– Κράτα τις ιδέες.

Η συμβουλή ήταν ανθρώπινη. Δεν είχε υπονοούμενα. Η έκπληξη δεν ήταν μικρότερη. Δεν είχε συνηθίσει ακόμα το ύφος τέτοιων ανθρώπινων επαφών. Ήταν σπάνιες στο χώρο της. Μόνο που στο θέατρο μπορείς να ζήσεις πολλές ζωές. Υπάρχει ένα ελάττωμα όμως ˙  μπορείς να ξεχάσεις τη δική σου τη ζωή μέσα στην κοινωνία του θεάματος.

Την κοίταξε προσεκτικά. Δεν είχε ξεχάσει τη ζωή της. Ήθελε ακόμα να προσφέρει. Μπορεί να μην ήξερε τον ακριβή τρόπο, αλλά ήταν σίγουρο πως ήθελε να το κάνει.
Είχε το ύφος του tango.

– Χορεύεις ;
– Όχι.

Παρόλο που απάντησε χαμογελώντας, ένιωσε ότι ακούστηκε σαν βρισιά σε αυτόν το χώρο.  Ήταν όμως η αλήθεια. Ο χώρος του ήταν ο χρόνος. Αποκλειστικά.

Η φιλική εταιρεία δεν είχε πολλούς ανθρώπους. Ένα ζευγάρι για χορό που δεν χόρευε. Τι παράξενη ήταν η πραγματικότητα!

– Πρέπει να μιλήσουμε…
– Έχεις δίκιο.

Το θέμα τους ήταν η πατρίδα του χρόνου.

* Φωτισμός της Ακρόπολης.
* Είναι η ώρα.
– Τι να προτείνουμε;

Το αιώνιο ερώτημα όταν δεν βρίσκεσαι στην εξουσία. Το δικό του θέμα δεν ήταν αυτό. Τι ουσιαστικό  μπορεί να γίνει; Αυτή ήταν η ερώτηση που άλλαζε την πραγματικότητα.

* Η μοναξιά της γυναίκας.

Αυτό ήταν το πρόβλημα που ήθελε να λύσουνε. Αλλά πώς να το πει τόσο ωμά, δίχως να παρεξηγηθεί. Εκεί που βρισκόταν δεν φαινόταν η Ακρόπολη. Η σκέψη όμως δεν άλλαζε. Αυτή η γυναίκα ήταν μοναχική κι όχι μοναδική. Την περίμεναν άλλες  πέντε. Μια χούφτα ζωής και μια εγκλωβισμένη. Δεν ήταν αγνοούμενη. Αυτό ήταν το μόνο σίγουρο.

– Τι σκέφτεσαι τώρα;
* Όχι ακόμα…

Η όλη ιδέα δεν ήταν απλή. Ή μάλλον ήταν. Μόνο που δεν ήταν απλοϊκή. Πώς να συγκρίνεις τη μάχη με τον πόλεμο;

* Νέα πολεμολογική προσέγγιση.
– Μπορούμε να πετύχουμε περισσότερα με μία μάχη.
– Τι εννοείς;
* Μήπως έπρεπε να δώσουν ένα όνομα στη γυναίκα.

Ένας ολόκληρος τρωικός πόλεμος είχε γίνει για μία γυναίκα. Πόσες θυσίες, πόσα θύματα;

* Ο άγνωστος στρατιώτης.

Κι αυτή η έννοια ήταν σημαντική. Η επιλογή δεν ήταν τόσο απλή.

– Μα δεν είναι άγνωστη!
– Ποια;
* Όχι ακόμα. Είναι νωρίς, πολύ νωρίς.
– Εκείνη…
– Δηλαδή…

Της μίλησε για μία ακίνητη χορεύτρια.

* Η χορεύτρια του χρόνου.

Εκείνη την στιγμή ακούστηκε ένα άλλο τραγούδι του Carlos Gardel.

– Ακούς;
– Τι πράγμα;
– Το τραγούδι: Soledad.
* Νοητικό σχήμα.
– Μ’ αγγίζει.
– Το ξέρω. Γι’ αυτό είμαστε εδώ.
– Σωστά.

Ήταν στο ίδιο πλαίσιο. Έπρεπε να το μετατρέψουν σε πεδίο  μάχης ή μάλλον σε θέατρο επιχειρήσεων.  Ναι, το τελευταίο θα ήταν πιο εύκολο για εκείνη. Είχαν συμφωνήσει στην ουσία, δίχως να πουν τα λόγια, τις λέξεις.

* Πέντε κινήσεις για μια σιωπή.

Ήξερε κι εκείνη ισπανικά και παρήγγειλε ένα άλλο τραγούδι του ίδιου: Volver.
Αυτό ήταν το σύνθημα λοιπόν. Η φιλική εταιρεία θα είχε το ίδιο στόχο.

* Μετα-στρατηγική οντότητα.

Συγκεκριμένος,  ξεκάθαρος, ο στόχος δεν θα επιδεχόταν κανένα συμβιβασμό. Το πρόβλημα τώρα θα ήταν η στρατηγική που θα ακολουθούσαν. Ήξεραν έναν άνθρωπο.

* Πολιτιστικά θέματα.
* Η τόλμη μέσα στη σιωπή.

Ξαφνικά τού χαμογέλασε κι εκείνη. Είχε καταλάβει ότι το παράδοξο μπορούσε να λύσει το παράλογο.

Η ξύλινη σημαία.

Αυτός ο άνθρωπος ήταν ένας φάρος μέσα στην πόλη. Η συνείδησή του είχε εμβέλεια. Απλός και προσιτός, όταν έπρεπε, ήξερε τι σημαίνει το πρέπον. Αυτό αποδεικνύουν τα γραπτά του. Το γραφείο άνηκε στην πατρίδα του χρόνου. Δεν ήταν μόνο τα βιβλία, μα κι  η ξύλινη σημαία. Κάθε λεπτομέρεια είχε τη σημασία της. Ήταν ανοιχτός εξ αρχής. Λειτουργούσαν στο ίδιο πεδίο δράσης. Δεν είχαν τίποτα να κρύψουν. Μόνο το έργο τούς απασχολούσε.

* Ενεργοποίηση του αξιωματικού.
* Αναγνώριση.

Οι δυο τους είχαν τον ίδιο ρυθμό. Η κλασική μουσική της Κάλλας ήταν ακόμα και στον τοίχο. Κι όμως δεν μίλησαν για το Milano, ούτε για τη Firenze.

* Unicamente Venezia.

Υπήρχαν προβλήματα. Τα είχε εντοπίσει εδώ και χρόνια. Δεν είχε αρκετές δυνάμεις, για ν’ αλλάξει τα πράγματα. Η στρατηγική ήταν αναγκαία κι ήταν συνειδητοποιημένος.

* Σκέψη πάνω στη σκέψη.

Είχε δίκιο, μετά από 500 χρόνια, η δράση ήταν ασήμαντη. Το είχε αντιληφθεί, πριν μερικά χρόνια.  Θυμήθηκε τα άλογα του Βυζαντίου που δεσπόζουν πάνω στην εκκλησία απέναντι στην Piazza San Marco. Η ρωμιοσύνη μέσα στον ενετικό κόσμο. Μ’ αυτά έμοιαζε κι ο φάρος της πόλης.

* Ακίνητη αξιοπρέπεια.
* Ανθρώπινη.

Τον ενημέρωσε διεξοδικά για το θέμα των μαρμάρων. Γνώριζε κάθε λεπτομέρεια περί δράσης κι αδράνειας. Δεν του  έκρυψε τίποτα. Η κρισιμότητα του προβλήματος δεν το επέτρεπε. Είχαν πάψει οι ψευδαισθήσεις από καιρό, αλλά δεν ήταν ευρύτερα γνωστό. Το παρασκήνιο ήταν σάπιο ως το κόκαλο.

* Η ανικανότητα του φαίνεσθαι.
* Ήρθε η ώρα.
* Ναι.

Το Τέρας βρισκόταν στα αρχεία. Μελετούσε μερικά στοιχεία που είχαν ξεχαστεί από όλους. Τα γραφεία δεν ήταν κενά, μόνο νεκρά. Δεν υπήρχε βούληση αλλαγής. Η διαχείριση είχε γίνει κανόνας ζωής που οδηγούσε αναπόφευκτα στο θάνατο και μάλιστα της μνήμης, πριν καν τελειώσει η ζωή. Ο φάρος της πόλης δεν ήταν πια αόρατος. Είχε συναντήσει τον ωκεανό.

* Photonium.

Ήθελε να επικεντρώσει τη συζήτηση σ’ ένα μόνο σημείο, αλλά πώς ν’ αρχίσει; Με το όνομά της.

– Η Καρυάτιδα;
– Αν έχει γίνει κάτι ; Τίποτα.

Φάνηκε ειλικρινά λυπημένος. Αλλά μόνο η αλήθεια είχε πλέον νόημα.

– Και στο μέλλον;
– Οι υπηρεσίες δεν θ’ ασχοληθούν με τέτοια θέματα, δίχως να παρθεί μία πρωτοβουλία από αλλού.
– Κι αν παρθεί η πρωτοβουλία ;
– Θα αρχίσει ο αγώνας.
– Ο αγώνας;
– Ο αγώνας για να δοθεί η μάχη.

Τα πράγματα ήταν όντως δύσκολα.

* Διασταύρωση της εκτίμησης;
* Θετική.

Ένας αγώνας ήταν απαραίτητος για να δοθεί η μάχη. Ήταν σχεδόν αδιανόητο, όχι μόνο αδύνατο.

* Η δύναμη του αδυνάτου.

Ο Αρχιμήδης, ήθελαν, δεν ήθελαν, υπήρξε το ίδιο και το έργο του. Τίποτα άλλο δεν είχε σημασία. Στο κάτω κάτω της γραφής το ανέφικτο δεν ήταν προσωρινό στην ιστορία της ανθρωπότητας.

– Μπλέκονται πολλά.
– Πρόβλημα πολιτικής βούλησης;
– Και αντίδραση…
– Δίχως αντίδραση…
– Πότε!

Τουλάχιστον δεν ήταν χειρότερα τα πράγματα από την tabula rasa, ακόμα κι a posteriori.

– Άλλα εμπόδια;
– Μόνο αν υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα.
– Αυτό αποτελεί μία δυσκολία;
– Όχι, από μόνο του.
– Σε συνδυασμό…

Κατάλαβε τι ήθελε να του πει. Η έλλειψη ολικής στρατηγικής προκαλούσε εσωτερικές τριβές.

– Klausewitz.
* Tempo.

Έπρεπε να βρουν μία ουδέτερη κίνηση, η οποία να είναι αποτελεσματική.

* Paradigme Suisse.

Άλλος ένας σταυρός, άλλη μία σταυροφορία. Πάντα διακριτική. Μερικοί ελιγμοί, δίχως συνδυασμούς και θυσίες, κατάφεραν τα ακατόρθωτο: αναγνώριση γενοκτονιών και ποινικοποίηση. Η ανθρωπιά αντέκρουσε τη βαρβαρότητα. Σταμάτησε τη γενοκτονία της μνήμης. Το ίδιο έπρεπε να γίνει. Η αρπαγή της Καρυάτιδας από το Ερέχθειον ήταν κι αυτή θέμα βαρβαρότητας ενάντια στη μνήμη. Ο φάρος τής πόλης δεν το είχε ξεχάσει.

Η σκακιέρα είχε πλέον και παίκτες.

* Θεωρία παιγνίων.
* Στρατηγικές συμπεριφοράς.
* Στρατηγική μάθησης.
* Χρειαζόμαστε κι άλλα στοιχεία.

Το ερώτημα ήταν απλό και το εξής: ποια ήταν τα δεδομένα όσον αφορά στη διάδοχη κατάσταση; Σ’ εκείνο το γραφείο δεν υπήρχαν παρά μόνο ενδείξεις και δεν επαρκούσαν ούτε για στρατηγικό σχεδιασμό.

* Οι πολλαπλές κινήσεις είναι απαγορευμένες;
* Όχι πάντα… Σκέψου το ροκέ.

Αυτό όμως δεν μπορούσε να γίνει πριν το άνοιγμα. Ήταν ακόμα το πρόβλημα της προετοιμασίας. Υπήρχε ανάγκη από άλλα κομμάτια. Ακόμα και η Καρυάτιδα δεν ήταν μόνη της.

* Δυνατότητα πίεσης;
* Ο μοχλός.
* Το νοητικό σχήμα του Αρχιμήδη.

Όταν η ξύλινη σημαία έγινε μοχλός για την Καρυάτιδα κανείς δεν το πίστεψε, εκτός από τους δύο φίλους.

Ποιο θα ήταν όμως το σημείο αναφοράς.

* Το σταθερό σημείο.
* Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης.

Κανείς δεν μπορούσε ν’ αμφισβητήσει τις προδιαγραφές του. Το νέο Μουσείο άνηκε στον XXI αιώνα. Κι όλος του ο σχεδιασμός ήταν η ανάδειξη της έλλειψης. Είχε διαμορφωθεί εξ αρχής για να υποδεχθεί τα θύματα της βαρβαρότητας. Ο χώρος είχε υπολογίσει τον χρόνο. Δεν ήταν μόνο ένα σύγχρονο έργο τέχνης, αλλά κι ένα εργαλείο στρατηγικής σημασίας. Δίχως το Νέο Μουσείο, ο αγώνας δεν θα είχε αποτελεσματικότητα.

* Τοποθέτηση της σκακιέρας στο Νέο Μουσείο.

Η σιωπή απλώθηκε πάνω στους δύο φίλους και οι πέντε κινήσεις που είχαν γίνει, ερμήνευαν τον κόσμο μ’ ένα νέο τρόπο.

Εδώ κι αιώνες, τα επιχειρήματα δεν είχαν αλλάξει. Ενώ ο XXI αιώνας αποτελούσε μία αλλαγή φάσης. Η Καρυάτιδα θα ήταν η αιχμή του δόρατος για τα μάρμαρα.

* Eugène Delacroix.
* La Liberté conduisant le peuple.

Νέα δεδομένα, νέα προσέγγιση: η επιστροφή ήταν μία απελευθέρωση.

* Η Μεγάλη Έξοδος!

Το Μουσείο του Μέλλοντος.

Ήταν η πρώτη επίσκεψη.

* Το Μουσείο του Μέλλοντος.

Εκείνο ήταν το νοητικό σχήμα που δέχτηκε από το Τέρας, όταν εισήλθε στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Ήταν ριζικά διαφορετικό από όλα τα άλλα. Ο όγκος του ήταν φωτεινός. Κι ο χώρος του είχε τη γεύση τού χρόνου ή για την ακρίβεια του μέλλοντος. Κι όταν περπάτησε πάνω στο αόρατο είδε το παρελθόν.

* Ανοιχτή δομή.

Το νέο μουσείο δεν ήταν ένας κλειστός και απομονωμένος κόσμος, μα ένας χώρος υποδοχής. Ακόμα κι ο επισκέπτης ήταν καλεσμένος και μάρτυρας της ομορφιάς,  της αδικημένης ομορφιάς. Δεν προσπαθούσε να προσποιηθεί. Δεν εξέφραζε την πληρότητα. Έδειχνε σε κάθε άνθρωπο τις πληγές του παρελθόντος, δίχως να τις ξεχάσει.

Ήταν νύχτα. Κανονικά το μουσείο ήταν κλειστό.

Κι όμως εκείνο το βράδυ με το φως της νύχτας μπόρεσαν να δουν τα μάρμαρα, τη φωτεινή πέτρα της ιστορίας του ανθρώπου.

Η ξανθιά γυναίκα είχε παίξει το ρόλο της και είχε σκηνοθετήσει μια νέα παράσταση.

* Οι ακίνητες χορεύτριες περίμεναν.
– Όλες ίδιες κι όλες διαφορετικές.
– Ενωμένες μέσα στη διαφορά τους.
– Λείπει…

Δεν πρόλαβε να τελειώσει τη φράση του. Το Τέρας  είχε ήδη προβάλλει  ένα ολόγραμμα της απούσας.

* Κβαντομηχανική σ’ ένα Μουσείο.

Η απούσα έλαμπε.

– Έτσι θα ήταν.
– Έτσι θα είναι.

Ήξερε ήδη την αποφασιστικότητα αυτού του τόνου. Το έργο δεν ήταν πια μία κυματοσυνάρτηση σ’ αυτόν το χώρο. Υπήρχε μια υλοποίηση, φωτονική  προς το παρόν. Εξάλλου το μάρμαρο δεν ήταν η ύλη του φωτός; Εκείνη τη στιγμή σκέφτηκε ότι αν η Καρυάτιδα είχε ένα όνομα θα έπρεπε  να την έλεγαν Ειρήνη.

* Η επιστροφή της Ειρήνης.

Τι  πιο ωραίο  τέλος για την αρχή ενός αγώνα της δικαιοσύνης. Εξέτασε λεπτομερειακά τις άλλες. Ήθελε να δει και τον τετράγωνο ώμο και το γραμμένο μπούτι. Καθεμιά είχε την ιστορία της, την προσωπικότητά της. Και όλες μαζί είχαν το ίδιο ρόλο.

– Να σηκώσουν ή να αντέξουν το μάρμαρο;
– Ιδού το ερώτημα.
– Ιδού κι η γυναίκα.

Εκείνη τη στιγμή δίχως να καταλάβει το λόγο, μύρισε το άρωμα της γαρδένιας.

* Παρουσία της απουσίας.

Κοίταξε τους τοίχους σαν να έψαχνε πιάτα. Η σκέψη της ήταν μαζί τους.

– Το φως τού μαύρου.
– Δάσκαλε;

Η φωνή ερχόταν από τον κάτω όροφο. Δεν μίλησε. Έκανε απλώς μια κίνηση κι ο μαθητής του ανέβηκε.

* Φωτονική  απενεργοποίηση.

Το ολόγραμμα εξαφανίστηκε.

Ο μαθητής είχε ένα κρίνο στο χέρι.

– Συνάντησα τον…
– Ξέρω.
– Μου είπε να το βάλω…
– Έχει δίκιο.

–          Επιτρέπεται;

–          Όχι, αλλά είναι το πρέπον.

–          Ο αγώνας άρχισε;

–          Τώρα ναι, με τους συμμάχους μας.

Ο μαθητής προσπάθησε να καταλάβει περισσότερα απ’ ό,τι μπορούσε και ξαφνικά είδε το Τέρας. Καθόταν δίπλα στο Δάσκαλο του. Συνειρμικά θυμήθηκε τον Σιωπηλό και τη συμβουλή της ανάγνωσης. Μόνο που δεν ήξερε για τη μυστική αλληλογραφία και δεν μπόρεσε να ακούσει το φως.

– Το βλέπω.
– Το κοιτάς… Είναι το πρώτο βήμα.
– Είναι πάντα μαζί σας;
* Παράξενη ερώτηση!
* Περίεργη απάντηση;
– Εξαρτάται για ποια διακλάδωση  μιλάς.
– Σωστό είναι κι αυτό.

Ξανακοίταξε προς το  Τέρας αλλά μάταια.

– Έφυγε;
– Ζει μόνο μέσα στη σκέψη μας.
– Σωστό κι αυτό. Αφαιρέθηκα.
– Το βλέπω.
– Η ξανθιά κυρία περιμένει κάτω, θέλει…
– Ας κατεβούμε λοιπόν.

Γύρισε μια τελευταία φορά προς την απούσα. Ο ακίνητος χορός δεν είχε τελειώσει.

* Αρχαίο όραμα.

Γύρω της πολλά άτομα κοίταζαν δεξιά κι αριστερά. Δεν ήξεραν ακριβώς γιατί οι πόρτες είχαν ανοίξει το βράδυ. Στεκόταν στο κέντρο της παράστασης. Είχε διπλώσει τα χέρια της σαν να ήταν φτερά.

– Τα είδατε όλα;
– Ναι.
– Δεν χόρεψες;
– Έκανα μια εξαίρεση για μερικά λεπτά.
– Κάποιες είναι πολύ τυχερές.
– Αναγκαίες.
– Κι ο μαθητής σου;
– Έχει ακόμα ένα πρόβλημα συγκέντρωσης.
– Είναι θέμα χρόνου.
– Ο χρόνος είναι μαζί μας.
– Τώρα πλέον το ξέρω κι εγώ.
– Ήθελες;
– Να βρεθούμε όλοι μαζί στο πέταλο.
– Εκατό ελέφαντες πάνω σ’ ένα χόρτο.
– Σου έχω μια έκπληξη.

Πάνω  στο πέταλο κάτω από την Ακρόπολη και το φεγγάρι περίμενε τη γαρδένια. Τελικά είχε αποφασίσει να έρθει μόνη της. Στο πέτο της  είχε καρφώσει έναν  αετό. Είχε αφήσει μια θέση κενή απέναντι της. Ο χαμαιλέοντας προχώρησε συγκινημένος και της άγγιξε τον ώμο. Εκείνη δεν είπε τίποτα. Ήξερε ότι μονάχα αυτός θα τολμούσε να κάνει αυτήν την κίνηση. Κάθισε απέναντι της και παρήγγειλε ένα μύθο για να τον μοιραστούν μαζί. Έτσι και έγινε.

Το φως τού μαύρου κοίταξε πίσω της την Ακρόπολη και σήκωσε το ποτήρι της. Ήταν αποφασισμένη. Θα συμμετείχε κι αυτή στον αγώνα. Το Τέρας χαμογέλασε και στάθηκε δίπλα της ίσα ίσα  για ν’ αγγίξει το λιωμένο ρολόι.  Ο χρόνος είχε αλλάξει ταχύτητα και το έδειχνε  πάνω στους μαχητές της ειρήνης.

Το Νέο Μουσείο  δεν θα περίμενε άδικα τα ερείπια  του μέλλοντος.

Ήταν πλέον  θέμα χρόνου.

Κι  αυτός ήταν μαζί μας έναντι της βαρβαρότητας της λήθης.

Του καθηγητή Νίκου Λυγερού