Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά

κάμε να σ’ ανταμώσω κάποτε φάσμα χαμένο του τόπου μου κι εγώ

Ξεχασμένος κι ατίθασος να περπατώ

κρατώντας μια σπίθα τρεμόσβηστη στις υγρές μου παλάμες

Μανώλης Αναγνωστάκης

Τραγική διαπίστωση και επίκεντρη πηγή της νεοελληνικής τραγωδίας, είναι η ολοκληρωτική απουσία παραγωγής πολιτισμού.

Η τέχνη συμπαρασύρθηκε από τον ακόρεστο ατομικισμό των νεοελλήνων στο βάραθρο της απαξίωσης, της διαστροφής και της υποκουλτούρας.

Πράγματι, αν κάποτε γινόταν μια ουσιώδης φαινομενολογική ανάλυση της σημερινής γενικής παρακμής-ηθικής πνευματικής, πολιτικής, κοινωνικής- είναι βέβαιον πως θα κατέληγε στην αφετηρία της ανυπαρξίας πολιτισμού, στην πλέον σκοτεινή περίοδο της νεότερης ιστορίας, την περίοδο της μεταπολίτευσης.

Η αριστερή λαίλαπα του 1974 σάρωσε στο καταστροφικό της διάβα τα πάντα. Τέχνες, γράμματα, θέατρο, βιβλίο, μουσική και παιδεία, για να επιβιώσουν αναγκάστηκαν να ακολουθούσουν την αριστερή παρακμή. Επάγγελμα και ανηθικότητα. Υποκουλτούρα και ανθελληνισμός.

Και όμως αυτό είναι το «αξιακό» σύστημα το οποίο διακατέχει την πνευματική δραστηριότητα της Ελλάδος μέχρι και σήμερα, ειδικά δε στην εποχή της επικοινωνίας, στην οποία η αριστερή προπαγάνδα γιγαντώθηκε μέσω της τηλεόρασης. Κάποτε, όταν ο Λένιν έλεγε πως «η εφημερίδα είναι συλλογικός προπαγανδιστής και συλλογικός οργανωτής», κανείς δεν φανταζόταν πως η φράση αυτή θα έβρισκε τόσο απόλυτη εφαρμογή στην τηλεοπτική δικτατορία.

Έχουμε ξαναγράψει πως υποστατικό ιδίωμα όλου αυτού του εσμού που αυτοαποκαλείται «πνευματικός κόσμος», είναι το μίσος για την Ελλάδα, σε συνδυασμό με το οικονομικό κέρδος.

Συγκοινωνούντα δοχεία, που καταλήγουν στον πνευματική καταστροφή των Ελλήνων και στη γενικότερη εξαχρείωση της κοινωνίας. Ιδεολογήματα όπως ο αντιρατσισμός, ο πολυπολιτισμός, ο «πλουραλισμός», η «διαφορετικότητα», η «ανοιχτή κοινωνία», ο εκσυγχρονισμός, εξέβαλαν από την τέχνη το ήθος, την ελευθερία, την πίστη, την Πατρίδα και την κοινωνικότητα.

Την μετάλλαξαν σε έναν μηχανισμό αποδόμησης του Ελληνισμού, από τα σχολειά μέχρι και το σανίδι του θεάτρου. Ας είμαστε ρεαλιστές. Η παράξενη αυτή κάστα ανθρώπων διακατέχεται από έναν ψυχοπαθολογικό ανθελληνισμό (νεύρωση). Είναι όμως τόσο κυνικά αδιάφοροι (ή απλά απατεώνες) που κατάφεραν να μετατρέψουν την ψύχωσή τους σε επικερδές επάγγελμα και μάλιστα να το επιβάλουν ως απόλυτη αυθεντία στην ελληνική κοινωνία.

Και όμως όλοι αυτοί οι γελοίοι τολμούν και μιλούν για ιδέες. Η έννοια της ιδέας, για εμάς τουλάχιστον, είναι ιερή. Σημαίνει ανιδιοτέλεια, φιλότιμο, πίστη, αυταπάρνηση και προσωπική θυσία.

Ένας τέτοιος ιδεολόγος της Αριστεράς υπήρξε ο μεγάλος ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης. Ένας άνθρωπος βαθυστόχαστος, ασκητικά λιτός, συνειδητός αγωνιστής, που με την πένα και το πνεύμα του αγωνίστηκε και μάτωσε για τις ιδέες του.

Μέσα από τη βαθιά υπαρξιακή ποίησή του, ειδικά εκείνη των πρώτων χρόνων της δεκαετίας του ’70 και μετά, διακρίνει κανείς τον τρόμο του ποιητή για αυτό που βλέπει να έρχεται. Τους «συντρόφους» του να μεταλλάσσονται αρλεκίνους του «εχθρού».

Ο Μανώλης Αναγνωστάκης, μίλησε μέσα από τους στίχους του για πολλά πράγματα, του χτες και του αύριο, μέσα από τη δική του ματιά και ψυχή, με την οποία μπορεί να διαφωνούμε αλλά τη σεβόμαστε ειλικρινά.

Και αυτό γιατί όταν ο Αναγνωστάκης διείδε το μεταπολιτευτικό τέρας να αναδύεται μέσα από τους μεταλλαγμένους του «συντρόφους», τρομαγμένος θα λέγαμε, σιώπησε.

Βυθίστηκε μέσα σε μια σιωπηρή κραυγή, που κάποιες φορές ακούγεται περισσότερο και από τη δυνατότερη φωνή. Ποτέ δεν υπήρξε άνθρωπος της δημοσιότητας, των κοσμικών δεξιώσεων, της χλιδής και του φαίνεσθε.

Πίστευε σε ένα καλύτερο κόσμο, δίκαιο, όπως τον έβλεπε με τα μάτια της ψυχής του.

Αντιστεκόταν πάντα υπερασπιζόμενος όχι το ατομικό του συμφέρον ή κάποια φτηνή ιδιοτέλεια, αλλά τις ιδέες του. Και μέχρι το τέλος της ζωής του αντιστάθηκε, αυτή τη φορά με τη σιωπή του. Μπορεί ποτέ να μη μάθουμε τι πραγματικά ένιωθε, τι ήθελε να πραγματικά να πει και να γράψει, ποιους πραγματικά κατέληξε να θεωρεί «συντρόφους» και ποιους «εχθρούς». Γράφει χαρακτηριστικά: «Δε βρίσκεις καθρέφτες να φωνάξεις τ’ όνομά σου Απλές προθέσεις ζωής διασφαλίζουν μιαν επικαιρότητα Ανία, πόθοι, όνειρα, συναλλαγές, εξαπατήσεις Κι αν σκέφτομαι είναι γιατί η συνήθεια είναι πιο προσιτή από την τύψη. Μα ποιός θα’ ρθει να κρατήσει την ορμή μιάς μπόρας που πέφτει;». Πριν τρεις μήνες συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου αυτού Έλληνα ποιητή. Ιδεολογικός αντίπαλος ναι ήταν, ιδεολόγος ενός αντίθετου με εμάς κόσμου ναι ήταν, αλλά ήταν ιδεολόγος! Γι’ αυτό άλλωστε και τον «ξέχασαν» οι θιασώτες του «πνεύματος» που λυμαίνονται τη νεοελλαδική παρακμή. Πιστέψτε μας πως είναι γι’ αυτούς πολύ ενοχλητικός.

Ευάγγελος Χ. Χανιώτης

ΠΗΓΗ