Σοβαρό ζήτημα έχει προκύψει από την απαγόρευση άδειας πραγματοποίησης ερευνών στο ερευνητικό σκάφος «Φιλία» του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών  (ΕΛΚΕΘΕ) όταν το σκάφος βρισκόταν δυτικά του Αη Στράτη στη Λήμνο και μισή ώρα αφότου είχαν ξεκινήσει οι έρευνες. Το defencenet.gr με επικοινωνία με το ΥΠΕΞ αλλά και το ΓΕΕΘΑ ενημερώθηκε πως το σκάφος του ΕΛΚΕΘΕ δεν είχε ζητήσει άδεια για την πραγματοποίηση ερευνών κάτι που όμως διαψεύδεται από το ερευνητικό κέντρο. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Πατρίς» που εκδίδεται στο Ηράκλειο της Κρήτης, μισή, μόλις, ώρα μετά την έναρξη της ερευνητικής αποστολής τους στο ΒΑ Αιγαίο, επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ πήραν την εντολή να διακόψουν την έρευνά τους!

Σύμφωνα με ανεπίσημες αλλά διασταυρωμένες πληροφορίες, η εντολή ήρθε από το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο δεν επέτρεψε στο ερευνητικό αλιευτικό πλοίο «ΦIΛIA» να πλεύσει στα διεθνή ύδατα, σε απόσταση, δηλαδή, μεγαλύτερη των 6 ναυτικών μιλίων από την Τουρκία, σε χώρο, όπου επιτρέπονται επιστημονικές αποστολές.Μέχρι σήμερα, ένα μήνα μετά, οι ερευνητές του ινστιτούτου θαλάσσιων βιολογικών πόρων, δεν έχουν λάβει καμία επίσημη και γραπτή απάντηση για το λόγο που η αποστολή τους διεκόπη, τη στιγμή που επανειλημμένως και με γραπτό αίτημα έχουν ζητήσει εξηγήσεις.Να σημειωθεί πως είναι πρώτη φορά που σε «ομαλή περίοδο» για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, διακόπτεται ερευνητική αλιευτική αποστολή στα διεθνή ύδατα και το θέμα έχει προκαλέσει εκνευρισμό και απορία στην κοινότητα του ερευνητικού κέντρου. Η αποστολή διοργανώθηκε στο πλαίσιο ενός ευρωπαϊκού προγράμματος με αντικείμενο τη μελέτη των μικρών πελαγικών του Θρακικού Πελάγους, δηλαδή του γαύρου και της σαρδέλας. Η έρευνα στην περιοχή του ΒΑ Αιγαίου έπρεπε να γίνει εντός του Σεπτεμβρίου, περίοδος που τα ψάρια γεννούν.

Οι ερευνητές, όλοι ελληνικής καταγωγής, ξεκίνησαν μαζί με το πλήρωμα του «ΦΙΛΙΑ» στις 5 Σεπτεμβρίου από το Ηράκλειο με σκοπό να πραγματοποιήσουν κάθετες πορείες προς τις ακτές για να καταγράψουν τον αριθμό των ψαριών, των αβγών, των προνυμφών κ.α. Όταν βρίσκονταν δυτικά του Άη Στράτη, στη Λήμνο, και μισή ώρα αφού είχαν ξεκινήσει για τη δειγματοληψία τους, έλαβαν εντολή από τη ναυτική υπηρεσία του ΕΛΚΕΘΕ να σταματήσουν. Στη συνέχεια, πήγαν στην Αλεξανδρούπολη, όπου και περίμεναν να λάβουν την άδεια για να συνεχίσουν την έρευνά τους, η οποία έπρεπε να διεξαχθεί εντός των επόμενων ημερών. Τελικά, αφού δεν είχαν κάποια απάντηση ούτε για το λόγο της απαγόρευσης, ούτε για να συνεχίσουν, εγκατέλειψαν την αποστολή. Η αποστολή επρόκειτο να ερευνήσει την περιοχή ανάμεσα στη Σαμοθράκη και τη Θάσο, σε διεθνή χωρικά ύδατα, όπου επιτρέπονται οι επιστημονικές αποστολές.

Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας, η εντολή ήρθε από το υπουργείο Εξωτερικών που δεν ήθελε να προκαλέσει επεισόδιο με τη γείτονα χώρα. Το γεγονός, όμως, αυτό γεννά πολλά ερωτηματικά αφού, κατ’ αρχάς, η αποστολή θα γινόταν σε διεθνή ύδατα, όπου στο παρελθόν έχουν γίνει αμέτρητες ανάλογες αποστολές, και, δεύτερον, είναι η πρώτη φορά που στο συγκεκριμένο σκάφος απαγορεύεται να ερευνήσει διεθνή ύδατα.

Ωστόσο, δεν έχει δοθεί καμία επίσημη απάντηση, παρά το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες στην αποστολή έχουν θέσει γραπτώς το αίτημά τους να μάθουν για ποιο λόγο ακυρώθηκε η δειγματοληψία. Σημειώνεται πως το ινστιτούτο βρίσκεται εκτεθειμένο και απέναντι στους συνεργάτες του, αφού, όπως προαναφέρθηκε, επρόκειτο για αποστολή στο πλαίσιο ευρωπαϊκού προγράμματος που προέβλεπε ταυτόχρονες δειγματοληψίες από ερευνητές διαφόρων χωρών, κάτι που η Ελλάδα δεν κατάφερε να υλοποιήσει. Ο διευθυντής του ινστιτούτου, κ. Κώστας Παπακωνσταντίνου, αναφέρει στην «Π» ότι σε περίοδο εντάσεων έχει ξαναπαρουσιαστεί ανάλογο φαινόμενο, όχι, όμως, για το συγκεκριμένο σκάφος. Ανάλογα, μάλιστα, τις σχέσεις που την εκάστοτε περίοδο διατηρεί η Ελλάδα με την Τουρκία, επιστήμονες λαμβάνουν εντολή να εγκαταλείψουν μια αποστολή ή και ακόμα να σπεύσουν σε συγκεκριμένο σημείο: «είναι ανάλογα με τη γενικότερη πολιτική εκείνης της περιόδου. Ωστόσο, πρέπει να παρέμβουμε ως ΕΛΚΕΘΕ για να μην επαναληφθεί αυτό το φαινόμενο. Πάντως, το σκάφος «ΑΙΓΑΙΟ» πραγματοποιεί κανονικά την αποστολή του», αναφέρει.

Σημειώνεται πως πριν ξεκινήσει μια αποστολή, ενημερώνει και λαμβάνει άδεια από τα αρμόδια υπουργεία, Εξωτερικών, Ναυτιλίας και από τις αρχές. «Βρεθήκαμε για οχτώ ημέρες στο Αιγαίο και δε δουλέψαμε ούτε μια μέρα», λέει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της αποστολής, κύριος ερευνητής, βιολόγος, Στυλιανός Σωμαράκης. Συστάσεις, όπως λέει, έχουν γίνει στο παρελθόν για να μην προχωρήσουν σε μια αποστολή, αλλά η απαγόρευση ήρθε για πρώτη φορά, μέσα στα 20 χρόνια που πραγματοποιεί έρευνες! Ακόμα και οι συστάσεις, όμως, είχαν γίνει σε περιόδους κρίσιμες για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ο Διευθυντής Ερευνών, Βιολόγος – Ιχθυολόγος, κ. Αθανάσιος Μαχιάς, ο οποίος έλαβε μέρος στην αποστολή, αναφέρει πως ενώ έχει ζητήσει και εγγράφως από τη ναυτική υπηρεσία και το Δ.Σ. του ΕΛΚΕΘΕ να ενημερωθεί για το λόγο που διεκόπη η αποστολή, δεν έχει λάβει καμία απάντηση. Προσθέτει, μάλιστα, ότι οι επιστήμονες έχουν συνηθίσει στην εικόνα να ταξιδεύουν και να έχουν από τη μία πλευρά τους ελληνικό σκάφος και από την άλλη το τουρκικό να τους παρακολουθεί!

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr