Του Μάριου Δημητρίου

Η σοβαρή προειδοποίηση ότι διαμορφώνονται οι συνθήκες για τη δημιουργία μιας μουσουλμανικής μειονότητας στη Λάρνακα, σημαδεύει την κοινή μελέτη που έκαναν για το ζήτημα της νόμιμης και παράνομης μετανάστευσης στην Κύπρο, ο Γεωγράφος Γιώργος Κάρουλλας και ο Οικονομολόγος Μιχάλης Χαϊλής.

Στη μελέτη, που παρουσιάστηκε προψές στην ημερίδα του Κέντρου Μελετών Λάρνακας στο Intercollege, η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στο γεγονός ότι το μεγαλύτερο κύμα αλλοδαπών που φθάνει στην Κύπρο προέρχεται από μουσουλμανικές χώρες και στο ότι η Λάρνακα φιλοξενεί αυτή τη στιγμή τους περισσότερους πολιτικούς πρόσφυγες, κυρίως Παλαιστινίους από το Ιράκ.

 

«Δεν έχουμε την πολυτέλεια να εφησυχάζουμε»

Αναφερόμενοι στις πληθυσμιακές και δημογραφικές διαστάσεις και ανησυχίες του φαινομένου, οι δύο νέοι επιστήμονες (38 και 36 χρονών αντίστοιχα), υπογραμμίζουν ότι «στην Κύπρο, ένεκα της κατοχής, οι πληθυσμιακές – κοινοτικές ισορροπίες είναι λεπτές και δεν έχουμε την πολυτέλεια να εφησυχάζουμε».

Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, «η Κύπρος δεν είναι μια χώρα χωρίς προβλήματα, η Κύπρος δεν είναι Φινλανδία, δεν είναι Ισπανία, δεν είναι Λετονία.

Η Κύπρος τελεί υπό βάρβαρη στρατιωτική κατοχή».

Η μελέτη των κ. Χαϊλή και Κάρουλλα αναφέρεται σε πρόσφατη έρευνα του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, που «απέδειξε πως οι Κύπριοι έχουν τρομοκρατηθεί από το φόβο ανατροπής των πληθυσμιακών δεδομένων και την ανεξέλεγκτη εισροή λαθρομεταναστών στον κοινωνικό ιστό. («Φιλελεύθερος» και «Σημερινή» 25.6.2010»).

«Θολή εικόνα, διάχυτη καχυποψία»

Οι δύο μελετητές επισημαίνουν ότι «η Κύπρος αριθμεί 2,500% περισσότερους αιτητές ασύλου- λαθρομετανάστες απ’ ό,τι της αναλογεί ο πληθυσμός της» και ότι «με βάση στοιχεία του 2009, στην Κύπρο αναλογούν 3345 αιτήσεις ανά ένα εκατομμύριο κατοίκους και είμαστε η δεύτερη χώρα μετά τη Μάλτα».

Και προσθέτουν τα εξής: «Αυτή τη στιγμή, επικρατεί μια θολή εικόνα για τη μεταναστευτική πολιτική που ακολουθεί η Κύπρος.

Ως αποτέλεσμα, υπάρχει μια διάχυτη καχυποψία στον πληθυσμό αναφορικά με διάφορα ζητήματα όπως π.χ. τα επιδόματα που λαμβάνουν οι μετανάστες από το κράτος». Εκτιμούν ως εκ τούτου, ότι «καθόσον αφορά την περιοχή της Λάρνακας, από τη μέχρι σήμερα διαχείριση του ζητήματος, δεν μπορεί να υπάρξουν θετικά στοιχεία».

Βοηθήματα σε αιτητές ασύλου

Για τις πολιτικές και οικονομικές διαστάσεις του ζητήματος των αιτητών πολιτικού ασούλου (σε σχέση με την παροχή δημόσιου βοηθήματος), οι συγγραφείς της μελέτης υπενθυμίζουν ότι σύμφωνα με τη νομοθεσία, όσων αιτητών εγκριθεί η αίτηση, εντάσσονται στο καθεστώς του πολιτικού πρόσφυγα.

«Αυτό σημαίνει», αναφέρουν, «ότι σε διάστημα τριών ετών, οι εν λόγω αλλοδαποί μπορούν να αποκτήσουν όλα τα δικαιώματα που κατέχουν οι Κύπριοι πολίτες, εκτός από το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Το εκλογικό δικαίωμα παραχωρείται μετά την παρέλευση εφτά ετών και εφόσον τους παραχωρηθεί η κυπριακή υπηκοότητα».

Γράφουν αναλυτικότερα ότι για το 2009 έχουν δοθεί δημόσια βοηθήματα σε πολιτικούς πρόσφυγες ύψους 18 εκ. ευρώ, από το σύνολο των 220 εκ. ευρώ των δημόσιων βοηθημάτων» και προσθέτουν:

«Δεν υπάρχει διάκριση για το ύψος των δημόσιων βοηθημάτων μεταξύ Κυπρίων ή πολιτικών προσφύγων, φθάνει όλοι να πληρούν συγκεκριμένα κριτήρια που καθορίζονται στη νομοθεσία.

Εδώ εστιάζονται οι ανησυχίες των συμπολιτών μας, αφού από το σύνολο των 219 εκ. ευρώ που δαπανήθηκαν το 2009 για δημόσια βοηθήματα, τα 15,6 εκ. αφορούσαν βοηθήματα σε αιτητές ασύλου, δικαιούχους συμπληρωματικής προστασίας και πολιτικούς πρόσφυγες».

Προστίθεται ότι για τα βοηθήματα του 2010, το 16% των επιταγών εκδόθηκαν σε αιτητές ασύλου.

«Γκέτο» οι μεταναστευτικές γειτονιές

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την κατάσταση στη Λάρνακα, που φιλοξενεί τους περισσότερους πολιτικούς πρόσφυγες, οι δύο επιστήμονες επισημαίνουν ότι «η μόνη πολιτική που εφαρμόζεται είναι αυτή στα σχολεία».

Σημειώνουν ότι στο Γραφείο Εργασίας Λάρνακας είναι εγγεγραμμένα ως αιτητές ασύλου 1080 άτομα, Παλαιστινιακής κυρίως καταγωγής, που διαμένουν στη Λάρνακα με τις οικογένειές τους, όπως ανέφερε και η Υπουργός Εργασίας τον Αύγουστο 2010 και προειδοποιούν με τα ακόλουθα:

«Οι υποβαθμισμένες σήμερα μεταναστευτικές γειτονιές μπορούν να μετατραπούν σε γκέτο (απομόνωση) με γοργούς ρυθμούς με όλες τις αρνητικές συνέπειες για την πόλη μας. Αυτό συντελεί στον περιορισμό της τουριστικής ανάπτυξης της πόλης και, μελλοντικά, δύναται να υπονομεύσει την πραγματοποίηση μεγάλων έργων υποδομής, ειδικά στον τομέα του τουρισμού».

«Παγκόσμια πρωτοτυπία» στο κέντρο της πόλης

Η μελέτη αποκαλύπτει ότι, «ο μεγαλύτερος αριθμός μεταναστών βρίσκεται συγκεντρωμένος στο ιστορικό, εμπορικό κέντρο της πόλης και, ειδικότερα, στην ευρύτερη περιοχή των οδών Ερμού, Ζήνωνος Κιτιέως και Καλογερά.

Το γεγονός αυτό αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοτυπία, αφού, ενώ οι υπόλοιπες πόλεις μετατρέπουν το ιστορικό τους κέντρο στο κύριο αξιοθέατό τους, στην πόλη μας η περιοχή αυτή μετατρέπεται σταδιακά σε άντρο μεταναστών.

Στη διάσταση αυτή, θα πρέπει να προστεθεί το γεγονός ότι, η ενδεχόμενη ουσιαστική μεταφορά της αγοράς της πόλης από το ιστορικό κέντρο σε άλλες περιοχές (π.χ. με την άκριτη δημιουργία πολυκαταστήματος στο χώρο του παλιού αεροδρομίου), θα οδηγήσει σε σταδιακό κλείσιμο μικροεπιχειρήσεων που λειτουργούν στην περιοχή, με αποτέλεσμα την όξυνση του προβλήματος».

Ολιστική, ορθολογική διαχείριση

Οι συγγραφείς της μελέτης εισηγούνται για λύση του προβλήματος, «συλλογική προσπάθεια για ολιστική, διεπιστημονική και διατμηματική προσπάθεια με στόχο την ολοκληρωμένη θεώρηση και ορθολογική διαχείριση του ζητήματος». Θεωρούν ότι είναι απαραίτητη «η γνώση του ζητήματος μέσα από ποσοτική και ποιοτική αποτύπωση, η αναγνώριση των διαφόρων πτυχών και του πολυδιάστατου χαρακτήρα και η άμεση εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης μεταναστευτικής πολιτικής «χθες».

Ζητούν περαιτέρω, «πολιτικές που να οδηγούν στην ορθολογική ένταξη» και αναφέρουν ότι «η ένταξη, στον πολιτικό δημόσιο λόγο, εμφανίζεται ως το τελικό στάδιο της οικονομικής και πολιτιστικής ανέλιξης ενός μετανάστη στην κοινωνία υποδοχής».

Προσθέτουν ότι η ένταξη «λειτουργεί σαν μία ένδειξη πως ο μετανάστης, από την μια, έχει δεχτεί τους κανόνες παιχνιδιού της κοινωνίας υποδοχής και, από την άλλη, ότι η κοινωνία υποδοχής τον έχει αποδεχτεί επί ίσοις όροις. Από αυτήν την άποψη η ένταξη εμφανίζεται ως μία δυναμική, αμφίδρομη διαδικασία, αμοιβαίου συμβιβασμού μεταξύ όλων των μεταναστών και υπηκόων των κρατών-μελών».

Πιο «ειδικά», εισηγούνται «φρούρηση της γραμμής αντιπαράταξης με όποια επιβάρυνση, αφού η φρούρηση θα έχει ανασταλτική ψυχολογική επίδραση στους επίδοξους λαθρομετανάστες».

Επίσης, εισηγούνται «εφαρμογή νέας ορθολογικής πολιτικής για τα δημόσια βοηθήματα στους αιτητές ασύλου, εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών για την ορθολογική τακτική υποδοχής των αιτητών, εφαρμογή ολοκληρωμένου σχεδίου κοινωνικής ένταξης, απασχόλησής τους και γενικά ενσωμάτωσής τους και άμεση εκπόνηση και εφαρμογή κινήτρων για την αναζωογόνηση υποβαθμισμένων περιοχών με αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο».

Η θετική πλευρά της μετανάστευσης

Στη μελέτη των κ. Χαϊλή και Κάρουλλα υπογραμμίζεται ότι «το επιστημονικό υπόβαθρο αναφορικά με το θέμα της μετανάστευσης, περιλαμβάνει τα ακόλουθα θετικά στοιχεία για τη φιλοξενούσα χώρα, όταν η είσοδος μεταναστών γίνεται υπό αυστηρώς ελεγχόμενη κλίμακα και βάσει σαφώς ορισθέντων κριτηρίων:

(α) η μετανάστευση μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της εθνικής οικονομίας, αφού οι μετανάστες μπορούν να αξιοποιηθούν εποικοδομητικά σε τομείς που η τοπική οικονομία αντιμετωπίζει πρόβλημα στελέχωσης,

(β) οι μετανάστες μπορεί να έχουν αναπτυξιακή συνεισφορά στην κάλυψη των βασικών δημογραφικών και οικογενειακών αναγκών της φιλοξενούσας χώρας».

Εκπόνηση συνολικής στρατηγικής

Οι μελετητές τονίζουν ότι α) «χρειάζεται μαζική, οργανωμένη και, κυρίως, τεκμηριωμένη αντίδραση, με κύρια εστίαση στα κέντρα λήψης αποφάσεων, με σκοπό, αφενός, την αλλαγή της νοοτροπίας ότι η Λάρνακα μπορεί να αποδέχεται αγόγγυστα τις κύριες μάζες των μεταναστών, και, αφετέρου, την εκπόνηση μιας συνολικής στρατηγικής για το θέμα, με κύρια επικέντρωση στη Λάρνακα. Κινήσεις όπως η δημιουργία ειδικού χώρου στην τουριστική περιοχή Ορόκλινης-Πύλας δεν αποτελεί λύση του προβλήματος.

Αντίθετα, θα προκαλέσει περαιτέρω υποβάθμιση της τουριστικής κίνησης στην περιοχή». (Οι κ. Χαϊλής και Κάρουλλας αναφέρονται στην πρόσφατη κατακύρωση από την κυβέρνηση, προσφοράς μίσθωσης διαμερισμάτων για αιτητές ασύλου στο δρόμο Λάρνακας-Δεκέλειας, που ακυρώθηκε στην Αναθεωρητική Αρχή.

Στο θέμα αυτό αναφέρθηκε στη διάρκεια της συζήτησης στο Intercollege και ο αντιπρόεδρος του ΚΕΒΕ Ανδρέας Λουρουτζιάτης που ανέφερε ότι «ο μη περιορισμός των αιτητών πολιτικού ασύλου σε κέντρα υποδοχής όπως γίνεται σε άλλες χώρες και η εξεύρεση στέγης οπουδήποτε, είναι πρακτική που δημιουργεί γκετοποίηση»).

β) Επίσπευση των μεγάλων έργων και την υλοποίηση νέων επενδύσεων, προκειμένου το επιστημονικό δυναμικό της επαρχίας να παραμείνει και να προσφέρει στον τόπο του»..

Συμπερασματικά η μελέτη θεωρεί αναγκαία «την εκπόνηση όχι μόνο μιας κρατικής μεταναστευτικής πολιτικής με επικέντρωση στη Λάρνακα, αλλά και μιας περιφερειακής-τοπικής στρατηγικής από τους αρμόδιους φορείς της πόλης προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το ζήτημα.

Η στρατηγική αυτή θα πρέπει να στηρίζεται σε επαρκή επιστημονική τεκμηρίωση, η οποία θα λαμβάνει υπόψη πολλά επιστημονικά πεδία».

Όχι στην ποινικοποίηση των μεταναστών

Η Πλατφόρμα για τη Διεθνή Συνεργασία για τους Παράτυπους Μετανάστες (PICUM) και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ενάντια στο Ρατσισμό (ENAR) αναφέρονται σε κοινή τους ανακοίνωση στα επεισόδια της 5ης Νοεμβρίου στις Φοινικούδες και καλούν τις κυπριακές αρχές «να διεξάγουν ανεξάρτητη έρευνα για τα συμβάντα και να πάρουν ξεκάθαρη θέση ενάντια στην ποινικοποίηση των μεταναστών, παράτυπων και μη, και των υπερασπιστών τους».

Στην ανακοίνωση αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι «η Κίνηση για Ισότητα, Στήριξη και Αντιρατσισμό (ΚΙΣΑ), μέλος των πανευρωπαϊκών δικτύων PICUM και ENAR, οργάνωσε το 13ο Φεστιβάλ «Ουράνιο Τόξο».

Και συνεχίζει: «Για να επισημάνει τη θέση του ενάντια στα ρατσιστικά αισθήματα προς τους μετανάστες στην Κύπρο, το Φεστιβάλ διοργανώθηκε στον ίδιο χώρο και τόπο με μια ακροδεξιά διαδήλωση όπου διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για την παράτυπη μετανάστευση.

Και οι δυο εκδηλώσεις έλαβαν επίσημη αδειοδότηση από την Κυπριακή Αστυνομία, η οποία δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα για να προστατέψει το φεστιβάλ, αλλά παραχώρησε δίοδο στους νεοναζί να παρελάσουν μέσα από αυτό».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, «όταν οι ρατσιστές διαδηλωτές άρχισαν να πετούν καρέκλες στους συμμετέχοντες στο Φεστιβάλ «Ουράνιο Τόξο», η Αστυνομία δεν επενέβη.

Η κατάσταση αυτή διευκόλυνε τους νεοναζί διαδηλωτές να απειλήσουν και να επιτεθούν στους συμμετέχοντες στο φεστιβάλ.

Συνολικά 13 άτομα διακομίσθηκαν στο νοσοκομείο. Λίγο πιο μακριά, Τουρκοκύπριοι μουσικοί που συμμετείχαν νωρίτερα στο φεστιβάλ, χτυπήθηκαν με μπαστούνια του μπέιζμπολ και ένας μαχαιρώθηκε στο στήθος».

πηγη