Επέκταση χωρικών υδάτων στα 8 μίλια θα ‘ταν δώρο στην Τουρκία

Η πυκνότητα των ελληνικών νησιών στο Αιγαίο δεν δημιουργεί προβλήματα στην ελεύθερη ναυσιπλοΐα. Αντιθέτως ο περιορισμός των χωρικών υδάτων αποτελεί παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας

Της ΚΥΡΑΣ ΑΔΑΜ

Ο καθορισμός του εύρους των χωρικών υδάτων αποτελεί το κύριο θέμα των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων. Το δήλωσε προσφάτως ο πρωθυπουργός στη Βουλή, επιμένοντας ότι αποτελεί θέμα των διερευνητικών επαφών.

Λίγο διάστημα πριν, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας σε δήλωση-διαμαρτυρία του, η οποία δεν διαψεύστηκε, επέμεινε ότι «τα ελληνικά μαχητικά πετάνε πάνω από την τουρκική υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ».

Οι διαπραγματεύσεις όμως για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ προϋποθέτουν τον καθορισμό του εύρους των χωρικών υδάτων, τα οποία αποτελούν τη βάση για τυχόν διμερή συμφωνία οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ.

Προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται και η Τουρκία, με τα τουρκικά ΜΜΕ να αναφέρουν στα τέλη Οκτωβρίου ότι στο τουρκικό υπουργικό Συμβούλιο συζητήθηκε το θέμα της υφαλοκρηπίδας, του εναέριου χώρου και την πιθανότητα να επεκτείνει η Ελλάδα τα χωρικά ύδατά της στα 7 ν.μ. για ορισμένα νησιά και στα 8 ν.μ. για κάποια άλλα, αναπτύσσοντας δηλαδή ένα είδος «χτενιού».

Ομως το θέμα δεν είναι καθόλου απλό γιατί, σύμφωνα με το Σύνταγμα αλλά και τη διεθνή νομιμότητα (Δίκαιο της Θάλασσας και ICAO), που αποτελούν νόμους του κράτους, κάθε ειδική διαπραγμάτευση για το εύρος των χωρικών υδάτων αγγίζει κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας.

Δικαίωμα τα 12 μίλια

* Το άρθρο 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας ορίζει ότι «…κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να ορίσει το εύρος των χωρικών υδάτων της μέχρι τα 12 ν.μ.».

Η Σύμβαση ορίζει ότι ο καθορισμός του εύρους των χωρικών υδάτων αποτελεί δικαίωμα κάθε χώρας, χωρίς να απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη κάθε γειτονικής.

Διαπραγματεύσεις απαιτούνται μεταξύ γειτονικών παράκτιων χωρών, μόνον όταν η απόσταση μεταξύ των ακτών τους είναι μικρότερη των 24 ν.μ. (δηλαδή το διπλάσιο των 12 ν.μ.), όπως ακριβώς συμβαίνει με την περίπτωση της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου κ.λπ.

Υποχωρήσεις, πέραν της μέσης γραμμής

Ετσι οι μόνες διαπραγματεύσεις που μπορεί να κάνει η Αθήνα με την Αγκυρα αφορούν συμφωνία για τον καθορισμό της μέσης γραμμής των χωρικών υδάτων μεταξύ των ανατολικών ακτών των ελληνικών νήσων και των δυτικών ακτών της Τουρκίας, όταν η απόσταση είναι μικρότερη των 24 ν.μ.

Κάθε άλλη διαπραγμάτευση επομένως αγγίζει το όριο της παραχώρησης ελληνικής κυριαρχίας, η οποία είναι συνυφασμένη και ταυτίζεται με τα ελληνικά οικονομικά συμφέροντα, διότι τα χωρικά ύδατα αποτελούν τη βάση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ, της ζώνης αλιείας και του εθνικού εναέριου χώρου.

Σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, με τα άρθρα 1 και 2 της Σύμβασης του Σικάγου, τα χωρικά ύδατα και η ξηρά (έδαφος) αποτελούν ενιαία και αδιάσπαστη κυριαρχία κάθε χώρας και επομένως καμία κυβέρνηση δεν εξουσιοδοτείται να τα διαπραγματεύεται, χωρίς να αγγίζει την παραχώρηση κυριαρχίας.

* Το casus belli της Αγκυρας είναι νομικά αβάσιμο διότι παραβιάζει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Επίσης το αιτιολογικό που χρησιμοποιεί σε πολιτικό επίπεδο, ότι με την επέκταση στα 12 ν.μ. των ελληνικών χωρικών υδάτων, το Αιγαίο θα μετατραπεί σε «ελληνική λίμνη» και θα καταστεί αδύνατη η διεθνής ναυσιπλοΐα και αεροπλοΐα, δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα. Με τα 10 ν.μ. δεν υφίσταται κανένας περιορισμός ούτε για τη διεθνή αεροπλοΐα ούτε για τη ναυσιπλοΐα.

Λύνεται η ελεύθερη ναυσιπλοΐα

Με τα 12 ν.μ. παρουσιάζονται ορισμένες περιπτώσεις, που όμως δεν δημιουργούν πρόβλημα, διότι τόσο η Σύμβαση του Σικάγου με τα άρθρα 17 έως 32 και 34-45 και 52-54 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας καθορίζουν διαδικασίες με τις οποίες εξαλείφουν κάθε πρόβλημα και καθιστούν ελεύθερη τη ναυσιπλοΐα και την αεροπλοΐα.

Το casus belli χρησιμοποιείται μόνον ως απειλή για την Ελλάδα και αυτό δίνει την ευκαιρία στην Αθήνα να καταγγείλει την Αγκυρα τόσο για παράβαση της διεθνούς νομιμότητας (Δίκαιο της Θάλασσας) όσο και στο Συμβούλιο Ασφαλείας για χρήση απειλής, που απαγορεύεται από το Καταστατικό του ΟΗΕ.

* Τυχόν διαπραγμάτευση για καθορισμό 7 ν.μ. χωρικά ύδατα σε κάποια νησιά του Αιγαίου και 8 ν.μ. σε κάποια άλλα, συνιστά τριπλή απεμπόληση ελληνικών δικαιωμάτων.

Στην περίπτωση αυτή απεμπολείται το δικαίωμα επέκτασης στα 10 ή στα 12 ν.μ.

Επιπροσθέτως, αν για παράδειγμα στη Σκύρο και στην ηπειρωτική Ελλάδα καθοριστούν τα 8 ν.μ. και σε Αγ. Ευστράτιο, Λήμνο, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Ικαρία, Κάλυμνο, Κω, Ρόδο, Ψαρά κ.λπ. καθοριστούν τα 7 ν.μ., τότε διασπάται η κυριαρχική ακεραιότητα της χώρας.

Με άλλα λόγια, άλλη Ελλάδα θα είναι με τα 8 ν.μ. και άλλη με τα 7 ν.μ. Με μια τέτοια ρύθμιση, εκτός των άλλων παραχωρείται στην Τουρκία επιπλέον υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ που δεν της ανήκουν.

Ομως μια τέτοια «παράδοξη» ρύθμιση διαφορετικού εύρους χωρικών υδάτων, όχι μόνον θα καταγραφεί ως παγκόσμια πρωτοτυπία, αλλά θα δημιουργήσει και σοβαρά προβλήματα στη ναυτιλία και την αεροπλοΐα.

Με τα 7, 8 ή 6 και 9 ν.μ. οι πλοίαρχοι θα βρίσκονται σε διαρκή… ναυτία από τις συνεχείς αλλαγές πορείας των πλοίων, ενώ οι πιλότοι των αεροσκαφών σε μόνιμο… vertigo.

Είναι μάλλον προφανές ότι το αλαλούμ δεν θα αποφευχθεί, με αποτέλεσμα ουδείς να εφαρμόζει τη ρύθμιση αυτή, η οποία με τον καιρό θα τείνει να παγιωθεί στο μικρότερο δυνατό εύρος, που θα αποβεί σε βάρος της Ελλάδας… *

πηγη