Γυναίκες θρηνούν πάνω στα μνήματα συγγενών τους που εκτελέστηκαν από τους γερμανούς κατακτητές
ΒΕΡΟΛΙΝΟ Στη Γερμανία είναι σχεδόν άγνωστος. Ο Ομιλος Εργασίας Δίστομο, με έδρα το Αμβούργο, βρίσκει μικρή απήχηση στα μέσα ενημέρωσης. «Οι δημοσιογράφοι μας συμβουλεύονται κατά καιρούς,αναφέρονται όμως σπάνια σε αυτόν» λέει ο ηλεκτρολόγος-μηχανικός Λαρς Ράισμαν, ο οποίος ανήκει στα ιδρυτικά μέλη του. «Το ενδιαφέρον τους,όπως είναι φυσικό,εστιάζεται στη δικαστική διαμάχη για το Δίστομοκαι όχι σε εμάς». Χωρίς τους πρωτεργάτες του Ομίλου, ωστόσο, όπως οι δικηγόροι Μάρτιν Κλίνγκνερ και Γκαμπριέλε Χάινεκε, η δικαίωση της μαρτυρικής κωμόπολης δεν θα είχε κάνει ούτε βήμα τα τελευταία χρόνια στη Γερμανία. Αυτοί είναι που εκπροσωπούν τα θύματα στα γερμανικά δικαστήρια. Αυτοί είναι επίσης που έχουν καταρτίσει έναν πλήρη φάκελο για το θέμα, με το οποίο ενημερώνουν συστηματικά τους πολιτικούς και τα μέσα ενημέρωσης. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν οι πολυάριθμες διαλέξεις και κινητοποιήσεις που διοργανώνουν κάθε χρόνο σε όλη τη χώρα. «Είμαστε μια κλασική ομάδα πίεσης» λέει ο κ. Ράισμαν. «Η πολιτική μας επιρροή είναι πολύ μεγαλύτερη από εκείνη που αποτυπώνεται στη δημοσιότητα».

Μια ματιά στην ιστοσελίδα του Ομίλου (nadir. org/nadir/initiativ/akdistomo) αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

Η μεγάλη στιγμή για τον Ομιλο ωστόσο θα έρθει ίσως εφέτος, σε συνάρτηση με το Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη. Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να παρέμβει εκεί, έστω και την τελευταία στιγμή, στη διαμάχη για το Δίστομο αναπτερώνει τις ελπίδες των μελών τους για δικαίωση της δράσης τους. Η δίκη, ως γνωστόν, γίνεται ύστερα από προσφυγή του Βερολίνου, που αποσκοπεί στην ακύρωση μιας απόφασης του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ιταλίας με την οποία αναγνωρίζεται ως εκτελεστή η απόφαση του ελληνικού Αρείου Πάγου από το 2000 για καταβολή αποζημιώσεων. «Ξέρουμεότι η γερμανική κυβέρνηση πιέζει τη Χάγη να στρεψοδικήσει» λέει η κυρία Χάινεκε. «Αν ωστόσο το Διεθνές Δικαστήριο αντέξει στην πίεση και αποφανθεί υπέρ των θυμάτων, αυτό θα σήμαινε θρίαμβο της Δικαιοσύνης».

Ο θρίαμβος αυτός θα εξαργυρωθεί σε μετρητά: μόνο οι κάτοικοι του Διστόμου δικαιούνται να εισπράξουν γύρω στα 50 εκατ. ευρώ. «Αν το παράδειγμά τους το ακολουθήσουν και οι χιλιάδες άλλοι δικαιούχοι στην Ελλάδα και στις άλλες από τους ναζιστές κατεχόμενες χώρες, τότε το ποσό θα ανέλθει σε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ» λέει η κυρία Χάινεκε. «Η Γερμανία θα πρέπει τότε να πληρώσει,επειδή θα έχει χάσει και το τελευταίο νομικό πάτημαγια να μην το κάνει».

Ανατροπή στη Γερμανία

Η ιστοσελίδα του Ομίλου Εργασίας Δίστομο με έδρα το Αμβούργο

Μια τέτοια απόφαση θα ανέτρεπε επίσης και μία από τις βάσεις της γερμανικής μεταπολεμικής πολιτικής, που συνίσταται στην άρνηση των συνεπειών για τα εγκλήματα που διέπραξαν οι ναζιστές- παρ΄ ότι η σημερινή Ομοσπονδιακή Γερμανία, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αποτελεί συνέχεια του Γερμανικού Ράιχ. «Οι γερμανοί πολιτικοί χύνουν κροκοδείλια δάκρυαόταν μιλούν για τα θύματα» λέει ο κ. Ράισμαν. «Οταν ακούν όμως για αποζημιώσεις,δηλώνουνότι, δυστυχώς, λυπούνται πολύ,αλλά δεν υπάρχει νομική βάση για αυτές».

Η υποκρισία αυτή, προσθέτει, αποτελεί δοκιμασμένη τακτική της γερμανικής διπλωματίας. Χαρακτηριστική είναι μια φράση του πρώην στρατιωτικού ακολούθου της γερμανικής πρεσβείας στην Αθήνα Κλάους Πέτερ Χορνμπόγκεν, ο οποίος σε εκδήλωση το 2004 στο Δίστομο αποκάλυψε- από αφέλεια μάλλον – σε παρισταμένους ότι είχε εντολή να παρουσιαστεί σε πολλές αντιστασιακές εκδηλώσεις, την ίδια εποχή όπου οι προϊστάμενοί του απέρριπταν ασυζητητί το αίτημα του τότε υπουργού Εξωτερικών κ. Κ. Παπούλια για επιστροφή του κατοχικού δανείου.

Δίπλα στους κατοίκους

Στα 11 χρόνια ύπαρξής του ο Ομιλος, ο οποίος πρόσκειται πολιτικά στην Αριστερά, ανέπτυξε στενές σχέσεις με τους κατοίκους του Διστόμου, καθώς και με πολλές οργανώσεις της Αντίστασης. Μικρότερη ήταν η επαφή του με τις ελληνικές Αρχές, από τις οποίες άλλωστε δεν περίμενε και πολλά. Γι΄ αυτό και η αναγγελία της Αθήνας ότι θα παρέμβει στη Χάγη αποτέλεσε θετική έκπληξη. «Εχουμε πλήρη κατανόηση» για την παρέμβαση, αναφέρεται σε ανακοίνωση του Ομίλου, η οποία αντέκρουε, παραφράζοντάς την, σχετική δήλωση του γερμανού υπουργού Εξωτερικών Γκίντο Βεστερβέλε , που άρχιζε με τη φράση «δεν έχω καμία κατανόηση» για το ελληνικό διάβημα. Η «κατανόηση» μιας άλλης Γερμανίας, η οποία όμως είναι αμφίβολο αν θα καταγραφεί θετικά στην επίσημη Αθήνα.

ΓΚΑΜΠΡΙΕΛΕ ΧΑΪΝΕΚΕ

«Τα εγκλήματα πολέμου δεν παραγράφονται»

Εύγλωττη, δυναμική και πάντα στο πλευρό των «αδύναμων και αδικημένων», η 57χρονη Γκαμπριέλε Χάινεκε , η οποία δηλώνει «αντιφασίστρια», είναι από τις γνωστότερες δικηγόρους της Γερμανίας. Αλλά και από τις πιο αμφιλεγόμενες. Οι παραστάσεις της στα δικαστήρια αποτελούν συχνά αντικείμενο κριτικής, ακόμη και εξ αριστερών. Πρόσφατο παράδειγμα η ρήση της (σε δίκη σομαλών πειρατών στο Αμβούργο) ότι για της «γης τους κολασμένους» η πειρατεία αποτελεί «κανονικό επάγγελμα» . Η κυρία Χάινεκε εκπροσώπησε, κατά γενική ομολογία, με τον καλύτερο τρόπο τα θύματα του Διστόμου στα γερμανικά δικαστήρια.

– Οι υλικές ζημιές που η χιτλερική Γερμανία προκάλεσε στις 53 χώρες όπου εισέβαλε είναι τεράστιες, τα θύματά της ανέρχονται σε δεκάδες εκατομμύρια. Μπορεί να αντέξει η σημερινή Γερμανία το βάρος των αποζημιώσεων για όλα αυτά;

«Μπορεί και πρέπει. Μια χώρα που κάνει έναν άδικο πόλεμο πρέπει να πληρώνει και τις συνέπειες. Αυτό ισχύει και για κάθε άτομο που διαπράττει ένα έγκλημα. Και η πληρωμή πρέπει να γίνει σε ρευστό, σε χρήμα. Ολα τα άλλα είναι υπεκφυγές».

– Ισχύει το δικαίωμα αποζημίωσης εξ ολοκλήρου και για τους απογόνους των θυμάτων;

«Απολύτως. Τα εγκλήματα πολέμου, όπως η δολοφονία αμάχων, δεν παραγράφονται ποτέ».

– Ούτε και έπειτα από 200-300 χρόνια;

«Ούτε. Για τις επόμενες δεκαετίες, πάντως, η παραγραφή είναι αδιανόητη. Η Γερμανία πρέπει να πληρώσει».

– Η ίδια αντιστέκεται όμως ως τώρα επιτυχώς…

«Το Βερολίνο στηρίζει την άρνησή του στην αρχή της “ετεροδικίας των κρατών”, η οποία απαγορεύει στους πολίτες μιας χώρας να προσφύγουν δικαστικά εναντίον της κυβέρνησης ενός ξένου κράτους. Η αρχή αυτή, όμως, όπως διαπίστωσε πρόσφατα το ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Ιταλίας, δεν μπορεί να ισχύει για εγκλήματα πολέμου. Το δικαστήριο αυτό έδωσε έτσι το πράσινο φως για την αποζημίωση τόσο των θυμάτων του Διστόμου όσο και μερικών ιταλικών κοινοτήτων. Η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι απέτρεψε βέβαια την καταβολή τους, επιβάλλοντας ξαφνικά νέο νόμο ο οποίος, σύμφωνα με την ομολογία κυβερνητικών βουλευτών, ψηφίστηκε ύστερα από πίεση της κυβέρνησης Μέρκελ. Ωστόσο την τελευταία λέξη γι΄ αυτό την έχει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, οπότε αναμένουμε».

– Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο υποστηρίζει επίσηςότι τότε ίσχυε ένα άλλο νομικό καθεστώςκαι ως εκ τούτου τα εγκλήματα πολέμου θα έπρεπε να κριθούν στην τότε βάση.

«Ούτε και αυτό έχει πραγματική ισχύ. Στις δίκες της Νυρεμβέργης είχε ξεκαθαριστεί ότι η νομική βάση για τέτοια εγκλήματα δεν μπορεί να είναι ποτέ εκείνη του ναζιστικού καθεστώτος, αλλά αυτή του δημοκρατικού κράτους δικαίου. Καμία άλλη».

πηγη