Του ΤΑΣΟΥ ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ tsakir@enet.gr

Υποθήκες για την επόμενη μέρα στην περιοχή της Μεσογείου, μέσα από την κρίση στη Λιβύη, επιχειρούν να βάλουν Αθήνα και Αγκυρα, με την πρώτη να προσπαθεί με κάθε τρόπο να διασφαλίσει κάποια από τα «κεκτημένα» σ’ επίπεδο εθνικών θεμάτων και τη δεύτερη να πλασάρεται ως ένας παγκόσμιος παίχτης τόσο σε πολιτικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο.

Ελλάδα και Τουρκία, χωρίς να είναι από τους θερμότερους υποστηρικτές της επέμβασης στη γειτονική χώρα με την οποία τους συνδέουν πολιτικοί και οικονομικοί δεσμοί για δεκαετίες, προσχώρησαν στην εκστρατεία με την κάλυψη των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, χωρίς, ωστόσο, για την πρώτη να είναι ξεκάθαρα τα οφέλη.

Η μέχρι σήμερα πορεία των εξελίξεων αποδεικνύεται σαφώς ετεροβαρής υπέρ της Αγκυρας, η οποία ουσιαστικά έχει επιβάλει τους όρους της τόσο στη Συμμαχία που ξεκίνησε τις επιχειρήσεις όσο και σε επίπεδο ΝΑΤΟ.

Συγκεκριμένα:

– Υστερα από τουρκικές πιέσεις εξαιρέθηκε το νατοϊκό υποστρατηγείο της Λάρισας από τον έλεγχο και τη διοίκηση των αεροπορικών δυνάμεων και η αρμοδιότητα δόθηκε στο αντίστοιχο στρατηγείο του Μιλάνου, το οποίο την ανέθεσε στον αμερικανό διοικητή του στρατηγείου της Σμύρνης.

– Αν και δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη η σύνθεσή της, η Συνδιάσκεψη του Λονδίνου ανέθεσε στην Τουρκία να συνεργαστεί με τη νεοσύστατη Ομάδα Επαφής (υπό την προεδρία του Κατάρ), η οποία θα αναλάβει τον διεθνή πολιτικό συντονισμό όλων των ενεργειών που αφορούν την κρίση στη Λιβύη.

– Οπως ανακοίνωσε ο Ταγίπ Ερντογάν (έπειτα από συμφωνία με τις τοπικές αρχές), η Τουρκία θα αναλάβει τη διαχείριση του αεροδρομίου της Βεγγάζης για το συντονισμό της διανομής της ανθρωπιστικής βοήθειας. Παράλληλα, τουρκικό πλοίο θα μεταφέρει τις επόμενες μέρες περί τους 500 τραυματίες Λίβυους για περίθαλψη στην Τουρκία.

– Η Αγκυρα (έπειτα από απόφαση του Κοινοβουλίου της) θα συνεισφέρει με πέντε πλοία και ένα υποβρύχιο στην επιτήρηση της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Κρήτης και Βεγγάζης (δηλαδή εντός της νοητής ελληνικής ΑΟΖ), ενώ μαχητικά της αεροσκάφη θα συμβάλλουν στην τήρηση της ζώνης απαγόρευσης πτήσεων, πετώντας εντός του ελληνικού FIR, χωρίς να δίνουν αναφορά στην ελληνική πλευρά.

– Ο τούρκος πρωθυπουργός, με συνέντευξή του στην «Guardian», ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αναλάβει αμέσως διαμεσολαβητικό -διαπραγματευτικό ρόλο μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών για κατάπαυση του πυρός.

Ετσι η Αγκυρα όχι μόνο διασφαλίζει τα συμφέροντά της στη Λιβύη, καθώς μόνο τα κατασκευαστικά συμβόλαια ανέρχονται σε 15 δισεκατομμύρια ευρώ και μέχρι πρόσφατα απασχολούνταν και περί τους 30.000 τούρκοι εργαζόμενοι, αλλά εμφανίζεται και ως γέφυρα ανάμεσα στη Δύση και τον μουσουλμανικό κόσμο.

Οσον αφορά την Ελλάδα, η «επικουρική» συμμετοχή της στις επιχειρήσεις καθορίζεται από το Μνημόνιο Συνεργασίας Ελλάδας – ΝΑΤΟ, το οποίο κυρώθηκε από τη Ν.Δ. και τον ΛΑΟΣ τον Σεπτέμβριο του 2009 και εφάρμοσε τώρα η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με αυτό, η Ελλάδα είναι «φιλοξενούσα χώρα» και επιτρέπεται η διέλευση νατοϊκών δυνάμεων για οποιαδήποτε επιχείρηση χωρίς προηγούμενη έγκριση της Βουλής.

Η συμφωνία αυτή συμπληρώνεται και από την ελληνοαμερικανική συμφωνία για τις βάσεις του 2001, την οποία υπέγραψε ο Γ. Παπανδρέου ως υπουργός Εξωτερικών και καλύπτει όχι μόνο το προσωπικό των βάσεων αλλά και τους Αμερικανούς που υπηρετούν στις νατοϊκές εγκαταστάσεις και στρατηγεία στην Ελλάδα.

Στο πλαίσιο αυτό η Αθήνα στην πραγματικότητα δεν είχε και πολλά διαπραγματευτικά χαρτιά για να διεκδικήσει ανταλλάγματα και πρόσφερε «εκούσα άκουσα» τη Σούδα, το Ακτιο, την Ανδραβίδα και τον Αραξο για τις επιχειρήσεις, ενώ, όπως είπε ο Ε. Βενιζέλος, με την ανάπτυξη των επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ θα εξεταστούν και άλλα αιτήματα. Το μηνιαίο κόστος της ελληνικής συμμετοχής, σύμφωνα με το υπουργείο Αμυνας, ανέρχεται προς το παρόν σε 6,5 εκατομμύρια ευρώ, ενώ είναι σίγουρο ότι στο άμεσο μέλλον θα αυξηθεί σημαντικά.

Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών, Δ. Δρούτσας, στο Λονδίνο εξέφρασε την ετοιμότητα της Ελλάδας να προσφέρει τη μεσολάβησή της εάν αυτό της ζητηθεί, αλλά και να συμμετάσχει τόσο στην Ομάδα Επαφής όσο και στην ανθρωπιστική βοήθεια.

enet.gr