Ο πρόεδρος της Συρίας Bashar Assad κινδυνεύει.

Η βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων καθόλου δεν έχει μειώσει τις φωνές διαμαρτυρίας.

Παρά τους ελεύθερους σκοπευτές, και τη δολοφονία αόπλων διαδηλωτών, η εξέγερση συνεχίζεται.

Μάλιστα, κάπου 200 μέλη του κόμματος Μπάαθ, έχουν ήδη παραιτηθεί σε ένδειξη διαμαρτυρίας.

Τα προβλήματα όμως του Assad, διαχέονται και στη γειτονική Τουρκία, ο πρωθυπουργός της οποίας έχει αγκαλιάσει το συριακό καθεστώς.

Με πρωτοβουλία του Erdogan, οι δυο χώρες έχουν έρθει πολύ κοντά τα τελευταία χρόνια.

Οι τουρκικές εξαγωγές προς τη Συρία ανθίζουν.

Όλα έχουν να κάνουν με το νέο δόγμα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες.

Η αραβική άνοιξη όμως έπιασε εξ απήνης τη Τουρκία. Οι αυτόκλητοι υπερασπιστές της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Τούρκοι πολιτικοί, δεν έχουν καταγγείλει τις υπερβολές του Καντάφι στη Λιβύη, αλλά ούτε και του Assad στη Συρία.

Αβέβαιη για το αν ο Καντάφι θα επιβιώσει, η Τουρκία προτιμά να παίζει σε διπλό ταμπλό.

Στη φαντασία του Erdogan, η Συρία παίζει σημαντικό ρόλο. Τρέφει μεγάλη εκτίμηση προς τον Assad, και έχει κάνει τη χώρα του  στενή φίλη, άσχετα αν τα δυο κράτη κινδύνεψαν να πολεμήσουν μεταξύ τους το 1998.

Η τυχόν ανατροπή του συριακού καθεστώτος θα αναστρέψει όλα αυτά τα κέρδη.

Η Συρία είναι ένα θρησκευτικά διαιρεμένο κράτος, όπου μια μικρή μειοψηφία (Αλαβίτες) ελέγχει όλες τις εκφάνσεις της  εξουσίας, το κυβερνών κόμμα (Μπάαθ), αλλά και την οικονομία. Υπάρχουν λοιπόν ανοιχτοί λογαριασμοί, σε περίπτωση αλλαγής καθεστώτος.

Και μάλιστα, επειδή εδώ και κάποιο διάστημα δεν απαιτείται βίζα για να ταξιδέψει κάποιος μεταξύ των δυο χωρών, δεκάδες χιλιάδες Σύριοι αναμένεται να εισέλθουν στη Τουρκία, αν χαθεί ο έλεγχος από πλευράς καθεστώτος. Όλα αυτά καθιστούν το ρόλο της Τουρκίας ιδιαίτερα δύσκολο.

Η δημοτικότητα της Τουρκίας στην ευρύτερη εποχή οφείλεται στη σκληρή στάση που κρατά απέναντι στο Ισραήλ.

Η σιωπή της όμως όσον αφορά στις συγκρούσεις στη Λιβύη και στις σφαγές στη Συρία, την έχουν απομυθοποιήσει, με αρκετούς Άραβες να πιστεύουν ότι η  όλη στάση της είναι καθαρά καιροσκοπική. Παράλληλα, δεν είναι λίγοι και οι Τούρκοι που εξεπλάγησαν αρνητικά μαθαίνοντας ότι τα πλήθη στη Βεγγάζη μαζεύτηκαν έξω από το τουρκικό προξενείο, καίγοντας τη τουρκική σημαία, και κατηγορώντας την Άγκυρα ότι συμπράττει με τον Καντάφι.

Στη Δύση, η στάση που τηρεί η Τουρκία δεν δημιουργεί φιλίες. Στο ζήτημα της Λιβύης, υπήρξαν δημόσιες αντεγκλήσεις μεταξύ Τουρκίας και Γαλλίας.

Στις ΗΠΑ, όπου ήδη υπάρχει μεγάλος προβληματισμός για την εν γένει τουρκική εξωτερική πολιτική, η συνεχιζόμενη σιωπή του Erdogan υπογραμμίζει για τη Ουάσιγκτον τη μονομέρεια αλλά και την ανειλικρίνεια της κυβέρνησής του.

Παρά τις ατέλειές της, η δημοκρατική Τουρκία αντιπροσωπεύει το αντίθετο της Συρίας, και άρα η Άγκυρα θα μπορούσε πολύ εύκολα να τηρήσει μια στάση αρχών.

Όπως είπε ο Erdogan, ήδη ζήτησε από τον Assad να χαμηλώσει τους τόνους και να δώσει περισσότερες ελευθερίες στο λαό του. Έστειλε μάλιστα κάποιους συνεργάτες του στη Δαμασκό, αλλά αυτό δεν αρκεί, και ούτε έφερε κάποιο αποτέλεσμα.

Μπορεί ο Erdogan να στενοχωρηθεί με τυχόν ανατροπή του φίλου του, αλλά θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ο κύβος ερρίφθη όταν τα συριακά άρματα μάχης βγήκαν στους δρόμους της χώρας.

Τώρα, το συμφέρον της Τουρκίας (και των ΗΠΑ) απαιτεί να υπάρξει μια ομαλή μετάβαση σε μια μετά- Assad εποχή. Η Αμερική έδειξε να ανησυχεί, πως αν πέσει το καθεστώς, μπορεί να ακολουθήσει λουτρό αίματος.

Εδώ είναι το σημείο όπου η Τουρκία μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο. Μπορεί να συνεργαστεί με τη Δύση, και ειδικά με την Αμερική. Δεν είναι τυχαίο που η πρώτη προσωπική κριτική του Erdogan εναντίον του Assad, έγινε μετά από τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον πρόεδρο Ομπάμα.

Το συριακό καθεστώς δεν θέλει μια επανάληψη όσων συνέβησαν στην Αίγυπτο. Αυτό που θέλει είναι ένα σχέδιο αξιοπρεπούς διαφυγής, που θα εξασφαλίζει την προσωπική ασφάλεια του προέδρου, της οικογένειάς του, και των Αλαβιτών μελών της ηγεσίας.

Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί πολύ λεπτούς χειρισμούς από πλευράς της Δύσης και της Άγκυρας, αφού αν μαθεύονταν υπάρχει περίπτωση οι σκληροπυρηνικοί της Συρίας να στραφούν εναντίον του ίδιου του Assad.

Η Τουρκία διαθέτει ένα ακόμη διαπραγματευτικό ατού σε σχέση με τον Assad. Αν ο Erdogan αποφασίσει να καταφερθεί εναντίον του συριακού καθεστώτος, τότε η τύχη του Assad θα ήταν προδιαγεγραμμένη και σκοτεινή. Η συμμαχία της χώρας του με την Άγκυρα, του έδωσε μια εναλλακτική λύση πέρα από την παραδοσιακή του εξάρτηση στο Ιράν.

Έτσι, η Τουρκία έχει το όπλο, αρκεί να έχει και τη θέληση να το χρησιμοποιήσει προς όφελος του γενικότερου καλού.

S.A.-Los Angeles Times