Νικόλας Στυλιανού

Εν  έτει 2011, η Κυπριακή Δημοκρατία συνεχίζει  να δίνει τον πολυμέτωπο και δύσκολο  αγώνα για απαλλαγή από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής και για  εξεύρεση μίας δίκαιης, βιώσιμης και λειτουργικής λύσης στο εθνικό μας πρόβλημα.

Σκοπός αυτής της παρέμβασης δεν είναι να υποδείξει τη διαφωνία του γράφοντα με τη στρατηγική που έχει διαχρονικά ακολουθήσει η ελληνική πλευρά για την επίτευξη λύσης στο Κυπριακό πρόβλημα.

Έχω επανειλημμένως (όπως και αρκετοί άλλοι αναλυτές και ειδικοί σε θέματα στρατηγικών σπουδών και ασφάλειας) επιχειρηματολογήσει εναντίον του ενδεχομένου λύσης με βάση το μοντέλο της διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Στόχος λοιπόν αυτού του άρθρου είναι η υπόδειξη ενός τεράστιου κενού που παρατηρείται στον τομέα παραγωγής σκέψης σε θέματα στρατηγικής και στρατιωτικής ανάλυσης, πληροφοριών, όπως επίσης και σε θέματα ενεργειακής πολιτικής.

Δεν είναι δυνατόν ένα σύγχρονο κράτος όπως η Κυπριακή Δημοκρατία να μην είναι σε θέση να δρομολογήσει τη δημιουργία ενός Κυπριακού Ινστιτούτου Αμυντικών και Στρατηγικών Αναλύσεων (Κ.Ι.Α.Σ.Α), του οποίου οι σκοποί λειτουργίας και τα οφέλη θα αναλυθούν στη συνέχεια.

Κατ’  αρχάς πρέπει να σημειωθεί πως  αν και έχει περάσει μισός αιώνας από την ίδρυση του κυπριακού κράτους, εντούτοις δε διαθέτουμε στοιχειώδη υποδομή η οποία θα επιτρέψει την εμβάθυνση σε θέματα έρευνας, ανάλυσης και παραγωγής σκέψης για φλέγοντα ζητήματα που αφορούν κατά πρώτον στο εθνικό μας θέμα και κατά δεύτερον στα περιφερειακά και διεθνή ζητήματα που άπτονται του πεδίου της ασφάλειας, στρατηγικής και ενέργειας.

Είτε το θέλουν κάποιοι είτε όχι, η Κυπριακή Δημοκρατία ανήκει στη δυτική αρχιτεκτονική άμυνας και ασφαλείας, συμμετέχοντας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας και συνεισφέροντας στα στρατιωτικά συγκροτήματα ταχείας ανάπτυξης της ΕΕ.

Οφείλουμε να παρουσιαζόμαστε ενεργοί σαν Κυπριακή Δημοκρατία στα διάφορα διεθνή fora με προτάσεις, ιδέες και αναλύσεις που άπτονται σημαντικών ζητημάτων του διεθνούς γίγνεσθαι.

Σε διαφορετική περίπτωση, θα διατηρηθούμε στην κατηγορία των κρατών με αναιμική συνεισφορά στα διεθνή δρώμενα και ανήμποροι να διαχειριστούμε σωστά το εθνικό μας θέμα στους διεθνείς οργανισμούς όπου ανήκουμε.

Συνεχίζοντας, δεν αποτελεί υπερβολή να ισχυριστούμε πως οι κυπριακές κυβερνήσεις (κυρίως η διπλωματική γραφειοκρατία που περιβάλλει τους επικεφαλής του κράτους) δεν έχουν μελετήσει τη φύση του διεθνούς πολιτικού συστήματος, τις διαχρονικές τουρκικές επιδιώξεις σε σχέση με την Κύπρο-Ελλάδα, όπως επίσης και το νέο περιφερειακό περιβάλλον ασφάλειας που αναδύθηκε την τελευταία εικοσαετία την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής.

Τα δεδομένα αυτά μας καθιστούν αυτόματα παθητικό παίκτη στη διεθνή πολιτική σκακιέρα και αναπόφευκτα μας υποχρεώνουν σε συνεχείς υποχωρήσεις σε ότι αφορά στο εθνικό μας θέμα κάτι το οποίο συνεπάγεται στη διαρκή υποβάθμιση του status μας ως κρατική οντότητα.

Συνεπώς, προτείνεται η δημιουργία (με τη συνεργασία και χρηματοδότηση κρατικών και ιδιωτικών φορέων) του Κυπριακού Ινστιτούτου Αμυντικών και Στρατηγικών Μελετών με στόχους:

– Τη μελέτη της τουρκικής κοινωνικο-πολιτικής και στρατιωτικής κουλτούρας με σκοπό την χάραξη νέας στρατηγικής αντιμετώπισης της διαχρονικής τουρκικής επιθετικότητας

– Εκπόνηση μελετών και αναλύσεων σχετικά με θέματα ασύμμετρων απειλών (τρομοκρατία, λαθρομετανάστευση, κυβερνοπόλεμος, λαθρεμπόριο όπλων) με γεωγραφικό προσανατολισμό στις περιοχές της Αν. Μεσογείου, Μέσης Ανατολής και Β. Αφρικής,

– Ερευνητικές δραστηριότητες που περιλαμβάνουν στην ατζέντα τους θέματα περιφερειακής αλλά και διεθνούς ασφάλειας,

– Διοργάνωση διεθνών συμποσίων και σεμιναρίων με στόχο τη δυναμική προβολή των θέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα και δεξαμενές σκέψης,

– Ερευνητικά προγράμματα αμυντικής και στρατιωτικής ανάλυσης σε συνεργασία με το Υπουργείο Άμυνας και το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς,

– Μελέτη της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας, τον παγκόσμιο ρόλο της Ένωσης ως μηχανισμός μαλακής ισχύος και την Ευρωατλαντική συνεργασία,

– Το ρόλο της Κυπριακής Δημοκρατίας σε ένα ολοένα και περισσότερο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον ως παράγοντας σταθερότητας και ασφάλειας,

– Μελέτη και ανάλυση του ενεργειακού χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής και

– Εμπέδωση συνεργασίας των αρμόδιων κρατικών (Υπουργείο Εξωτερικών, Άμυνας, Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης) και ιδιωτικών φορέων.

Είναι λοιπόν επιεικώς απαράδεκτο το κενό που  παρατηρείται σε ότι αφορά στην παραγωγή σκέψης για ζητήματα που άπτονται τόσο του εθνικού μας ζητήματος όσο και της περιφερειακής και διεθνούς ασφάλειας.

Δε θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κάποιος ότι απέχουμε δεκαετίες ακόμα από το πρότυπο ενός στοιχειωδώς σοβαρού κράτους λόγω της απουσίας στρατηγικής σημασίας υποδομών και θεσμών όπως έχει αναλυθεί και σε προηγούμενή μου τοποθέτηση.

Η νέα εποχή χαρακτηρίζεται από νέα δυναμική και εντελώς καινούριο περιβάλλον ασφάλειας.

Σ’ αυτή τη νέα εποχή, η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να φανεί αντάξια των περιστάσεων, προβαίνοντας σε γενναίες πρωτοβουλίες και κινήσεις, με γνώμονα το συμφέρον της Κυπριακής Δημοκρατίας και του κυπριακού Ελληνισμού.