Σε παιχνίδια στρατηγικής και τακτική αποδύονται οι εμπλεκόμενοι, κατηγορούμενοι και μη, του σκανδάλου των υποβρυχίων Type 214 το οποίο διερευνά η γερμανική και η ελληνική Δικαιοσύνη.

Στο πλαίσιο των καταθέσεων στην προανακριτική Επιτροπή της Βουλής, εντύπωση προκάλεσε η κατάθεση του τέως γενικού γραμματέα Εξοπλισμών, Ιωάννη Σμπώκου, και ιδιαίτερα μια αναφορά για τα υποβρύχια Upholder, διαθέσιμα τότε προς παραχώρηση από το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό.

Ο Ι. Σμπώκος εμφάνισε εαυτόν να προκρίνει τη συγκεκριμένη επιλογή, με σκοπό να δώσει χρόνο στο Πολεμικό Ναυτικό τον απαραίτητο χρόνο να σχεδιάσει χωρίς την πίεση του χρόνου την προμήθεια του νέου του υποβρυχίου, ενδεχομένως μετά την προμήθεια των Type 214 από άλλον εξαγωγικό πελάτη, κάτι που θα είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να αποφύγει τις «παιδικές ασθένειες» τις οποίες αντιμετωπίζει κάθε καινούργιο οπλικό σύστημα.

Με την αναφορά αυτή και αφού είχε προηγηθεί η υποστήριξη των Type 214 ως κορυφαίων συμβατικών υποβρυχίων στον κόσμο, κάτι που είναι ακριβές, δόθηκε η εντύπωση ότι επιδίωξη είναι το να χρεωθεί την επιλογή των Type 214 η τότε ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού. Διότι εάν σε επίπεδο στρατηγικής υπεράσπισης γίνει αποδεκτό ότι το Πολεμικό Ναυτικό είχε τον πρώτο και τελευταίο λόγο στον τύπο του υποβρυχίου που επιλέχτηκε, τότε τα δεδομένα τροποποιούνται σημαντικά και διευκολύνεται η υπερασπιστική γραμμή, ενώ το κατηγορητήριο θα έχει εν μέρει ανατραπεί.

Στο «παιχνίδι» τα Upholder

Επειδή όμως έγινε αναφορά για τα υποβρύχια Upholder τα οποία υποτίθεται ότι θα έδιναν μεγάλο πλεονέκτημα στην ελληνική πλευρά έναντι της τουρκικής στο Αιγαίο, δε μπορεί κάποιος ο οποίος παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα από τόσο κοντά να μην πληροφορήθηκε την τύχη των Upholder (κλάση Victoria) από τη στιγμή που ο Καναδάς αποφάσισε να προβεί στην προμήθειά τους, έναντι όντως χαμηλού σχετικά τιμήματος από τους Βρετανούς (690 εκατ. δολάρια), με σκοπό να αντικαταστήσει τα απαρχαιωμένα υποβρύχια κλάσεως «Oberon» τα οποία αξιοποιούσε επιχειρησιακά και είχαν φθάσει στο όριο της επιχειρησιακής τους ζωής.

Να ενημερώσουμε λοιπόν, ότι η συγκεκριμένη προμήθεια δεν πήγε και πολύ καλά, ενώ οι Καναδοί το έχουν χίλιες φορές μετανιώσει, αφού και τεράστια ποσά έχουν δαπανήσει για να τα αναβαθμίσουν (π.χ. εγκατάσταση του συστήματος ελέγχου πυρός των «Oberon») και να τα καταστήσουν συμβατά με τα συστήματα και τα όπλα που αξιοποιεί το καναδικό Ναυτικό (π.χ. τις τορπίλες Mk 48), και υποβρύχια δεν διαθέτουν! Την ίδια στιγμή, το κόστος τους εκτοξεύθηκε πέρα από κάθε προϋπολογισμό, με αποτέλεσμα τα αρχικώς υπολογιζόμενα ως «χειρότερα σενάρια» να φαντάζουν εκ του αποτελέσματος αισιόδοξες εκτιμήσεις!

Τα προβλήματα ξεκίνησαν από τις 5 Οκτωβρίου 2004 όταν το HMCS Chicoutimi ξεκίνησε από την περιοχή Φάλσεϊν της Σκοτίας για να μεταβεί στον Καναδά. Λίγο αργότερα ξέσπασε πυρκαγιά λόγω της διείσδυσης υδάτων, με αποτέλεσμα το θάνατο ενός ναύτη και τον τραυματισμό άλλων δύο, ενώ τα χειρότερα αποφεύχθηκαν με την παρέμβαση φρεγατών του βρετανικού Ναυτικού. Το σύνολο των υποβρυχίων του τύπου παρέμεινε στις δεξαμενές για ελέγχους και επισκευές μέχρι τον Μάιο του 2005.

Ο Καναδάς λοιπόν προμηθεύτηκε την περίοδο 2000-2004 τέσσερα μεταχειρισμένα ντιζελοκίνητα υποβρύχια του τύπου από το βρετανικό Ναυτικό. Το 2009 ο Καναδάς είχε μόλις ένα υποβρύχιο του τύπου επιχειρησιακό (HMCS Corner Brook [SSK 878]) και μέσα στην απελπισία τους χαιρέτισαν την εξέλιξη ως πρώτο βήμα για να τεθεί σε επιχειρησιακή ετοιμότητα το σύνολο του στόλου των υποβρυχίων του τύπου…

Έχουν όμως ακόμα πολύ δρόμο. Για παράδειγμα, το HMCS Victoria έχει βρεθεί στη θάλασσα σε περιπολία μόλις 100 μέρες από το 2000 που παρελήφθη! Η δε αναβάθμιση του HMCS Windsor ξεκίνησε το 2007 με σκοπό να έχει ολοκληρωθεί το 2009, σήμερα όμως το υποβρύχιο δεν φαίνεται να παραδίδεται νωρίτερα από το 2013, σύμφωνα με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς.

Επίσημα έγγραφα που έχουν διαρρεύσει αναφέρουν ότι τα βρετανικά υποβρύχια αποδείχτηκε ότι είχαν σημαντικότατα προβλήματα, από τις συγκολλήσεις στο σκάφος, μέχρι ρωγμές σους τορπιλοσωλήνες, πηδάλιο προβληματικό και πλάκες στο πλάι του υποβρυχίου τις οποίες κάθε τόσο… τις ψάχνανε (έπεφταν). Επίσης, βαλβίδες προβληματικές, αποθήκευση των υποβρυχίων με… νερό στις δεξαμενές τους κ.λπ.

Αποκορύφωμα είναι ότι το HMCS Windsor φαίνεται πως έκανε… καριέρα ως περιστερώνας! Όντας επί μακρόν στη δεξαμενή των ναυπηγείων του Χάλιφαξ, μετατράπηκε σε καταφύγιο… πτηνών, με αποτέλεσμα το Ναυτικό του Καναδά να πληρώσει κάμποσες χιλιάδες δολάρια για να κατορθώσει να κρατήσει τα περιστέρια μακριά από το υποβρύχιο!

Τι θα είχε γίνει αν…

Οι λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να αναφερθούν για τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν στους Καναδούς με τα Upholder είναι πολύ περισσότερες. Σκοπός όμως του άρθρου είναι να καταδείξει ότι η τότε απόφαση των ναυάρχων για την μη προμήθεια των υποβρυχίων αποδείχτηκε σοφή. Είχε προηγηθεί επίσκεψη ναυτικού κλιμακίου στη Βρετανία η οποία είχε επιθεωρήσει τα υποβρύχια, για να ακολουθήσει αναλυτική έκθεση όπου τεκμηριωνόταν η απορριπτική εισήγηση. Κατά συνέπεια, για να μην αρχίσει καθένας στο πλαίσιο της κοινοβουλευτικής διαδικασίας διερεύνησης του σκανδάλου με τα Type 214 να λέει το ένα ή το άλλο, καλό θα ήταν αν ενδιαφέρει τόσο η υπόθεση, να αναζητηθεί η έκθεση του Ναυτικού για τα Upholder, και ενδεχομένως να κληθούν κάποιοι από τους αξιωματικούς να περιγράψουν την κατάσταση στην οποία τα βρήκαν.

Εάν κανείς προσπαθήσει να φανταστεί τι θα είχε συμβεί εάν η Ελλάδα είχε προχωρήσει στην προμήθεια των Upholder και είχαν συμβεί… τα μισά από αυτά που αντιμετώπισαν οι Καναδοί, τότε η λέξη σκάνδαλο θα ωχριούσε στην προσπάθεια να περιγραφούν τα δημοσιεύματα στον ελληνικό Τύπο. Και δεν θα είχαν και πολύ άδικο. Διότι, όσοι σήμερα ενδεχομένως σκέφτονται (τους δόθηκε κίνητρο για να το πράξουν…) ότι ίσως να υπήρχε υστεροβουλία στην ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού για την απόρριψη των Upholder, αρκεί να αναλογιστούν ότι εκ του αποτελέσματος, ενδεχομένως να μιλούσαμε σήμερα για «ανικανότητα» και για το πώς είναι δυνατόν κανένας να μην πήρε χαμπάρι τα προβλήματα, ενώ θα βρίζαμε τους Βρετανούς που μας πούλησαν τα «σαπάκια»!

Συμπερασματικά, το Πολεμικό Ναυτικό αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων και εκ του αποτελέσματος, ότι έκανε πολύ καλά τη δουλειά του, με το αισθητήριο των στελεχών του και οι γνώσεις να βοηθούν ώστε η χώρα να είχε αποφύγει μια κολοσσιαία γκάφα, η οποία και θα είχε στοιχίσει πολλά χρήματα, και υποβρύχια δεν θα διαθέταμε για την αποτροπή – αντιμετώπιση της Τουρκίας, κι αυτό είναι το σημαντικότερο. Και δεύτερον, η περίοδος που διανύουμε απαιτεί μεγάλη περίσκεψη και προσοχή, αφού τα – σε κάθε περίπτωση θεμιτά – μέσα για την αποτελεσματικότερη υπεράσπιση των κατηγορουμένων, δεν θα πρέπει να μετατραπούν σε λάσπη για το Πολεμικό Ναυτικό.

Εάν ο οποιοσδήποτε διαφωνεί και θεωρεί ότι διαθέτει στοιχεία που εμπλέκουν ανωτάτους αξιωματικούς, αντί να παίζει παιχνίδια τακτικής, καλό θα ήταν να παραδώσει όσα στοιχεία διαθέτει στη Δικαιοσύνη, ώστε να καθαρίσει το τοπίο το συντομότερο, για το καλό της εθνικής άμυνας και της δοκιμαζόμενης χώρας μας γενικότερα.  πηγη