Η εγκατάλειψη του ευρώ, η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα και η μαζική πραγματική και ονομαστική υποτίμηση είναι η απάντηση αποκατάστασης της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης στην περιφέρεια, σύμφωνα με τον Νούριελ Ρουμπινί.

Σε άρθρο του στους Financial Times, ο γνωστός οικονομολόγος επισημαίνει ως πιθανότερη κατάληξη την διάλυση της ευρωζώνης, καθώς «η σύγχυση για την προσέγγιση της κρίσης στην ευρωζώνη απέτυχε να επιλύσει τα θεμελιώδη προβλήματα της απόκλισης των οικονομιών και της ανταγωνιστικότητας εντός της Ένωσης.

Αν συνεχιστεί αυτό, το ευρώ θα κινηθεί προς μια άτακτη πολιτική σε σχέση με το χρέος, με αποτέλεσμα τη διάλυση της νομισματικής ένωσης, δεδομένου ότι ορισμένα από τα ασθενέστερα μέλη της θα καταρρεύσουν».

 

Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση, τονίζει ο Νούριελ Ρουμπινί, ποτέ δεν πληρούσε πλήρως τις προϋποθέσεις για μια βέλτιστη νομισματική ζώνη.

Αντ ‘αυτού οι ηγέτες της ήλπιζαν ότι η έλλειψη της νομισματικής, δημοσιονομικής και συναλλαγματικής πολιτικής, θα μπορούσε να ισορροπήσει μέσω της επιτάχυνσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, με την ελπίδα να επιτευχθεί σύγκλιση ανάμεσα στην παραγωγικότητα και στην ανάπτυξη.

Η πραγματικότητα όμως αποδείχθηκε διαφορετική. Παραδόξως η επίδραση της πρόωρης σύγκλισης των επιτοκίων επέτρεψε τη μεγαλύτερη απόκλιση των δημοσιονομικών πολιτικών.

Η απερίσκεπτη έλλειψη πειθαρχίας σε χώρες, όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία συγκρίνεται μόνο με τη συσσώρευση φούσκας σε χώρες, όπως στην Ισπανία και την Ιρλανδία.

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις καθυστέρησαν, ενώ η αύξηση των μισθών απέκλινε σε σχέση με την αύξηση της παραγωγικότητας. Το αποτέλεσμα ήταν η απώλεια της ανταγωνιστικότητας στην περιφέρεια.

Είναι γεγονός, αναφέρει το άρθρο, ότι όλες οι επιτυχημένες νομισματικές ενώσεις έχουν συσχετιστεί με μια πολιτική και δημοσιονομική ένωση.

Όμως, οι ευρωπαϊκές κινήσεις προς την κατεύθυνση της πολιτικής ένωσης παρουσιάζουν στασιμότητα, ενώ οι κινήσεις προς μια δημοσιονομική ένωση θα απαιτήσουν σημαντικά έσοδα από την κεντρική ομοσπονδία, καθώς και εκτεταμένη έκδοση ευρωομολόγων – όπου οι φόροι των Γερμανών φορολογουμένων θα χρησιμοποιούνται όχι μόνο για το χρέος της χώρας τους, αλλά και για το χρέος των μελών της περιφέρειας, το οποίο οι φορολογούμενοι στον πυρήνα της Ευρώπης είναι απίθανο να το αποδεχθούν.

Η μείωση του χρέους στην ευρωζώνη ή «reprofiling», θα βοηθήσει να επιλυθεί το θέμα της υπερχρέωσης, σε ορισμένες αφερέγγυες οικονομίες .

Αλλά δεν θα συνεισφέρει στην αποκατάσταση της οικονομικής σύγκλισης, η οποία απαιτεί την αποκατάσταση της σύγκλισης της ανταγωνιστικότητας.

Χωρίς αυτή η περιφέρεια απλώς θα μείνει στάσιμη.

Στη Financial Times υπογραμμίζεται ότι οι επιλογές είναι περιορισμένες.

Για παράδειγμα, το ευρώ μπορεί να μειωθεί απότομα σε σχέση με το δολάριο, με σκοπό την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας στην περιφέρεια.

Αλλά μια απότομη πτώση του ευρώ θεωρείται απίθανη δεδομένου της εμπορικής δύναμης της Γερμανίας και της επιθετικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Επιπλέον, ο γνωστός οικονομολόγος εξηγεί ότι η γερμανική πρόταση- μεταρρυθμίσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας και περικοπές των μισθών – δεν θα λειτουργήσει καθώς βραχυπρόθεσμα έχουν την τάση να μειώνουν την ανάπτυξη.

«Περισσότερο από μια δεκαετία η Γερμανία χρειάστηκε για να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητά της, ένας ορίζοντας μακρύς για τις οικονομίες της περιφέρειας οι οποίες χρειάζονται ανάπτυξη σύντομα».

Ο αποπληθωρισμός αποτελεί την τρίτη επιλογή, αλλά αυτό συνδέεται επίσης με την επίμονη ύφεση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αργεντινή που προσπάθησε να ακολουθήσει αυτή τη διαδρομή, αλλά μετά από τρία χρόνια η ύφεση έγινε πιο βαθιά, αποφασίζοντας να προχωρήσει σε στάση πληρωμών και να οδηγηθεί σε έξοδο από τη ισοτιμία του νομίσματός της με το δολάριο.

Ακόμη και αν ο αποπληθωρισμός επιτευχθεί, το αποτέλεσμα του ισολογισμού θα αυξήσει την πραγματική επιβάρυνση του ιδιωτικού και του δημόσιου χρέους.

Όλα οι υποσχέσεις από την ΕΚΤ και την Ευρωπαϊκή Ένωση για εσωτερική υποτίμηση είναι λανθασμένες, ενώ η αναγκαία δημοσιονομική λιτότητα εξακολουθεί να έχει – βραχυπρόθεσμα – αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη.

Συμπερασματικά, καταλήγει ο Νούριελ Ρουμπινί κρίνοντας ότι οι τρεις επιλογές δεν είναι πιθανές, «υπάρχει πραγματικά μόνο ένας άλλος τρόπος για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης στην περιφέρεια που είναι η έξοδος από το ευρώ, η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα και μια μαζική ονομαστική και πραγματική υποτίμηση.

«Άλλωστε, σε όλες αυτές τις αναδυόμενες αγορές χρηματοπιστωτικών κρίσεων, που αποκαταστάθηκε η ανάπτυξη, η ευελιξία του συναλλαγματικού μηχανισμού ήταν αναγκαία και αναπόφευκτη, ανεξάρτητα από τις ενέσεις ρευστότητας, λιτότητας και τις μεταρρυθμίσεις και, σε ορισμένες περιπτώσεις, την αναδιάρθρωση και μείωση του χρέους».

Φυσικά σήμερα η ιδέα της εξόδου από το ευρώ θεωρείται αδιανόητη, ακόμα και για την Αθήνα και τη Λισσαβόνα.

Γιατί η έξοδος θα επιβάλει μεγάλες απώλειες στις συναλλαγές στην υπόλοιπη ευρωζώνη, μέσω των μεγάλων πραγματικών υποτιμήσεων ενώ θα προκαλέσει ζημίες κεφαλαίου στους πιστωτές στον πυρήνα, με τον ίδιο σχεδόν τρόπο που συνέβη στην Αργεντινή.

Ωστόσο, υπογραμμίζει ο Νούριελ Ρουμπινί ότι τα σενάρια, που αντιμετωπίζονται ως αδιανόητα σήμερα, μπορεί να μην είναι τόσο εξεζητημένα πέντε χρόνια από τώρα, ιδιαίτερα αν κάποιες από τις οικονομίες της περιφέρειας παραμείνουν στάσιμες.

«Η ευρωζώνη με τη σύγκλιση των χαμηλών επιτοκίων για τη διατήρηση της ανάπτυξης, ήλπιζε ότι οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να διατηρήσουν τη σύγκλιση και την προοπτική της ενδεχόμενης δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης.

Αλλά η σύγκλιση ως ενδεχόμενο έχει απομακρυνθεί, η μεταρρυθμίσεις είναι στάσιμες, ενώ η δημοσιονομική και πολιτική ένωση είναι ένα μακρινό όνειρο».

Η αναδιάρθρωση του χρέους υπογραμμίζει, με βεβαιότητα, θα συμβεί. «Το ερώτημα είναι πότε (αργά ή γρήγορα) και πώς (τακτική ή άτακτη).

Αλλά ακόμη και η μείωση του χρέους δεν θα είναι επαρκής για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης.

Ωστόσο, αν αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί, η επιλογή της εξόδου από την νομισματική ένωση θα γίνει κυρίαρχη: τα πλεονεκτήματα παραμονής στην Ένωση θα είναι λιγότερα από τα οφέλη της εξόδου, όσο θορυβώδης ή άτακτη μπορεί να καταλήξει να είναι αυτή η έξοδος».

Αναστασία Καζαντζάκη

newscode.gr