Το φορτηγό πλοίο «Monchegorsk»

Λευκωσία: 

Η φονική έκρηξη τη Δευτέρα νωρίς το πρωί στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Ζύγι, έφερε στη επιφάνεια το θέμα του φορτίου του φορτηγού πλοίου «Monchegorsk» που φυλασσόταν στη Ναυτική Βάση εδώ και σχεδόν 2 ½ χρόνια.

Επρόκειτο για 98 συνολικά εμπορευματοκιβώτια στα οποία, όπως έγινε γνωστό, υπήρχαν φορτία με πυρίτιδα, κάλυκες όλμων και άλλο συμβατό στρατιωτικό υλικό.
Ερωτήματα ωστόσο, προκαλούν οι συνθήκες φύλαξης του υλικού, το οποίο είχε προορισμό τη Συρία και είχε κατασχεθεί από το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό.

Διπλωματικό θρίλερ

Τον Ιανουάριο του 2009 πλοίο του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού της Task Force 151 παρακολουθεί τις κινήσεις του ρωσικών συμφερόντων υπό κυπριακή σημαία πλοίου «Monchegorsk», ανοικτά του κόλπου του Άντεν, καθώς υπάρχουν υποψίες ότι μεταφέρει οπλισμό από το Ιράν με τελικό παραλήπτη ή την οργάνωση Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, ή την οργάνωση Χεζμπολάχ στο Λίβανο, ή την Συρία ή ακόμα και στους τρεις.

Αφού πέρασε τη διώρυγα του Σουέζ και παρακολουθούμενο και από αιγυπτιακά πολεμικά πλοία, το «Monchegorsk» πέρασε ανοιχτά της Λωρίδας της Γαζας κατευθυνόμενο προς βορρά.

Τη Δευτέρα, 19 Ιανουαρίου 2009, κομάντος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού λαμβάνει άδεια από τον καπετάνιο Σμιρνόφ να επιβιβαστεί στο «Monchegorsk» για μία επιθεώρηση, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Από τα έγγραφα αποδεικνύεται ότι το ρωσικών συμφερόντων πλοίο είχε ναυλωθεί από την ΙRΙSL, τις κρατικές ναυτιλιακές γραμμές του Ιράν, για τη μεταφορά φορτίου από το ιρανικό λιμάνι του Μπαντάρ Αμπάς στην Ταρτούς της Συρίας. Άμεσα οι επιθεωρητές ενημερώνουν την Ουάσινγκτον για τα ευρήματα των ελέγχων σε μερικά από τα 98 κοντέινερ που μετέφερε το πλοίο.

Σύμφωνα με απόρρητο τηλεγράφημα 09State5968 που στάλθηκε από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην αμερικανική πρεσβεία στη Λευκωσία και είχε υπογραφή Κλίντον, στο φορτίο υπήρχαν «ισχυρά εκρηκτικά 120, 122, 125 και 160 χιλιοστών που έχουν προορισμό τη Συρία.

Η επιθεώρηση αποκάλυψε επίσης κελύφη 7,62 χιλιοστών, πεπιεσμένη πυρίτιδα, ασημένιες σφαίρες σε μέγεθος δολαρίου, γομώσεις απλές και γομώσεις μαγνησίου».

Στις 27 Ιανουαρίου οι Αμερικανοί στη Λευκωσία θέτουν σε απόρρητο διπλωματικό έγγραφο προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το ερώτημα αν η Κύπρος «νίπτει τας χείρας της» για την υπόθεση του πλοίου, όπως αποκάλυψε πρόσφατα το WikiLeaks.

Ανάμεσα σε άλλα στο τηλεγράφημα περιγράφεται ο φόβος των Κυπρίων για αντίποινα από τη Δαμασκό και υπενθυμίζεται η περίπτωση ενός άλλου φορτηγού, του «Γκρεγκόριο», που μετέφερε ραντάρ από τη Βόρειο Κορέα στους Σύρους.

Όπως αναφέρεται, το συγκεκριμένο συμβάν στάθηκε αφορμή για να ανοίξει η γραμμή μεταξύ της Λαττάκειας στη Συρία και της Αμμοχώστου στα κατεχόμενα. Λίγη ώρα πριν σταλεί το εν λόγω διπλωματικό έγγραφο ο Λεωνίδας Παντελίδης, διευθυντής του διπλωματικού γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια, ενημέρωσε τον Αμερικανό πρεσβευτή πως ζήτησαν με τον ασύρματο στον καπετάνιο του «Monchegorsk» να κατευθυνθεί στη Λεμεσό, όμως δεν έλαβαν κάποια απάντηση.

«Κάνουμε ό,τι μπορούμε», φέρεται να είπε ο Παντελίδης, σύμφωνα με το τηλεγράφημα 09Νicosia58.

Ωστόσο, η αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (ΝSΑ) πληροφόρησε την πρεσβεία ότι το πλοίο «δεν είχε λάβει ή μεταδώσει μηνύματα μέσω ασυρμάτου προσφάτως». Επιπλέον, το αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό ενημέρωσε ότι αν το «Monchegorsk» διατηρούσε την κατεύθυνσή του και την ταχύτητα των 11 κόμβων θα έφτανε στη Συρία το ίδιο βράδυ.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι Αμερικανοί πίεζαν με τηλεφωνήματα τους Κύπριους αξιωματούχους το τελευταίο κρίσιμο 24ωρο, ενώ είχαν ήδη προχωρήσει σε απευθείας διάβημα προς τον πρόεδρο Χριστόφια για τον περιορισμό του πλοίου σε κυπριακό λιμάνι.

«Ο πρεσβευτής υπογράμμισε τις υποχρεώσεις της Κύπρου ως κράτος σημαίας του πλοίου και σημείωσε ότι το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για το συγκεκριμένο θέμα ήταν το υψηλότερο δυνατόν… Ρώτησε αν η Κύπρος χρειαζόταν τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών για να έρθει σε απευθείας επαφή με το πλοίο και να γνωστοποιήσει τις εντολές στον καπετάνιο, ή για κάποια επιπλέον βοήθεια.

Ο διευθυντής του διπλωματικού γραφείου της κυπριακής προεδρίας απέρριψε και τα δύο, ξεκαθαρίζοντας ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν θέλει την ανάμειξη των ΗΠΑ», αναφέρεται στο τηλεγράφημα.

Την επόμενη μέρα, όπως προκύπτει από το απόρρητο διπλωματικό έγγραφο 09Νicosia73, το «Monchegorsk» σταμάτησε μεσοπέλαγα 60 μίλια νοτιοανατολικά της Λευκωσίας, περιμένοντας περαιτέρω εντολές από την κυπριακή κυβέρνηση.

Και στις 29 Ιανουαρίου, άλλο απόρρητο τηλεγράφημα από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ (09State7877) με την υπογραφή της Χίλαρι Κλίντον έδινε στα στελέχη της αμερικανικής πρεσβείας στη Λευκωσία την εντολή να μεταφέρουν στους Κύπριους αξιωματούχους ότι «η αμερικανική κυβέρνηση πιστεύει πως η μεταφορά τού εν λόγω φορτίου πιθανώς αποτελεί παραβίαση της απόφασης 1747 του Συμβουλίου Ασφαλείας».

Ακόμα, να ασκήσουν πιέσεις στην Κύπρο ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο κατηγορηματική στο αίτημά της να προσέλθει το πλοίο σε κυπριακό λιμάνι.
Η αντίδραση της Λευκωσίας δεν άργησε:

Μία ημέρα μετά η πρεσβεία με απόρρητο τηλεγράφημα (09Νicosia75) γνωστοποιεί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ την είσοδο του «Monchegorsk» σε κυπριακά ύδατα και την έλευσή του στο λιμάνι της Λεμεσού, όπου και αγκυροβόλησε.

Μετά από ένα διάστημα έντονων διπλωματικών διεργασιών, η κυβέρνηση με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στις 12 Φεβρουαρίου αποφάσισε την εκφόρτωση των εμπορευματοκιβωτίων από το «Monchegorsk» στην Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης».

Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση η Κυπριακή Δημοκρατία ενημέρωσε για την απόφασή της να εκφορτωθεί και να φυλαχτεί στην Κύπρο το φορτίο του πλοίου, τον Πρόεδρο της Επιτροπής Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Στις 13 Φεβρουαρίου άρχισε η διαδικασία μεταφοράς του φορτίου κάτω από δρακόντεια μέτρα ασφαλείας.

«Κανένας κίνδυνος» έλεγε τότε ο Κ.Παπακώστας

Στις 13 Φεβρουαρίου του 2009 και κατά τη διάρκεια της μεταφοράς των εμπορευματοκιβωτίων με το στρατιωτικό υλικό από το πλοίο «Monchegorsk» στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης», ο παραιτηθείς σήμερα υπουργός Άμυνας, Κώστας Παπακώστας διαβεβαίωνε τότε ότι το συγκεκριμένο υλικό ήταν απολύτως ασφαλές, δεν υπήρχε κανένας κίνδυνος, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε να τοποθετηθεί και σε κατοικημένες περιοχές χωρίς να υπάρχει οποιοσδήποτε κίνδυνος.

Ανέφερε ακόμα ότι το υλικό βρίσκεται σε περισσότερα από 90 εμπορευματοκιβώτια και σημείωσε πως το υλικό αυτό είναι πρώτη ύλη και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή πυρομαχικών.

Σε ερώτηση μέχρι πότε θα φυλάγεται το υλικό, ο Κ.Παπακώστας απάντησε πως «αυτό είναι άγνωστο.

Δεν γνωρίζουμε πότε και κάτω από ποιες συνθήκες και περιστάσεις θα υπάρξει οποιαδήποτε αλλαγή» του όλου σκεπτικού.

Ερωτηθείς τι είναι τελικά αυτό το υλικό, ο υπουργός Άμυνας δήλωσε πως αυτό που μπορεί να πει είναι πως «το υλικό είναι ασφαλές και δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος». Ανέφερε, επίσης, ότι δεν μπορεί να πει «ακριβώς τι υλικό είναι.

Το υλικό αυτό θα μπορούσε κανονικά να χρησιμοποιηθεί όταν θα υπήρχε για παράδειγμα εργοστάσιο ώστε από την πρώτη ύλη ας την πούμε, είναι πρώτη ύλη, να χρησιμοποιηθεί για να γίνουν πυρομαχικά».

Απαντώντας σε άλλες ερωτήσεις, ο κ. Παπακώστας είπε πως «δεν υπάρχουν όπλα, απλά υπάρχει υλικό το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή πυρομαχικών».

Ερωτηθείς εάν το υλικό θα επιθεωρηθεί από ξένους ειδικούς, ο υπουργός απάντησε «μπορεί ναι μπορεί όχι. Αυτό θα το δούμε στην πορεία». Πρόσθεσε ακόμα ότι το υλικό «έχει κατασχεθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία και είναι στα χέρια της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Φιλελεύθερος