Αυξάνουν οι ενδείξεις ότι η υπόθεση των Ελληνικών Ναυπηγείων ΑΕ (ΕΝΑΕ) θα καταλήξει σε τραγωδία με κύριο αποτέλεσμα την απώλεια θέσεων εργασίας αλλά και την αποβιομηχάνιση της χώρας.

Η απόφαση της 9ης Αυγούστου 2011 (δημοσιεύθηκε στο http://diavgeia.gov.gr) του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας να αποκλείσει τα ΕΝΑΕ από τον «ανοικτό διαγωνισμό για την εργολαβία εκτέλεσης εργασιών γενικής επισκευής Πλωτών Δεξαμενών Νο. 2 (Π.Δ. Νο. 2) του Ν.Σ (Ναυστάθμου Σαλαμίνας) και Νο. 1 (Π.Δ. Νο. 1) του Ν.Κ. (Ναυστάθμου Κρήτης), συνολικού προϋπολογιζόμενου κόστους 10 εκατ. ευρώ», αποτελεί το πιο πρόσφατο επεισόδιο στο σίριαλ που άρχισε τον Σεπτέμβριο του 2009.

Σύμφωνα με τα γραφόμενα στη σχετική ανακοίνωση, ο αποκλεισμός της προσφοράς των ΕΝΑΕ από το συγκεκριμένο πρόγραμμα προέκυψε μετά από σχετική ένσταση που κατέθεσε η «Ναυπηγικές και Βιομηχανικές Επιχειρήσεις Σύρου Ανώνυμη Εταιρία», και η οποία έγινε αποδεκτή από τα αρμόδια όργανα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Μάλιστα το σκεπτικό της απόφασης αναφέρει ότι η ένσταση γίνεται αποδεκτή «καθόσον η επισκευή των πλωτών δεξαμενών Νο. 2 του Ν.Σ. και Νο. 1 του Ν.Κ. αποτελεί εμπορική και μη στρατιωτική δραστηριότητα, με συνέπεια την παραβίαση της σχετικής απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».

Είναι αυτονόητο ότι η συγκεκριμένη ερμηνεία της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (υπ’ αριθμ. Ε(2010) 8274 Τελικό / 1-12-10, περιορίζει δραματικά το εύρος δραστηριοποίησης των ΕΝΑΕ αφού με απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης δεν επιτρέπεται ούτε η επισκευή – συντήρηση μέσων του Πολεμικού Ναυτικού που αποτελούν οργανικά μέσα του Πολεμικού Ναυτικού και φυσικά είναι απολύτως αναγκαία για τη συντήρηση και επισκευή του μονάδων επιφανείας του Στόλου. Είναι διαφορετικό πράγμα να κερδηθεί ή να χαθεί μία σύμβαση γιατί ο ανταγωνισμός υπέβαλε καλύτερη προσφορά και πιο συμφέρουσα για τον χρήστη (στη συγκεκριμένη περίπτωση το Πολεμικό Ναυτικό, δηλαδή το ελληνικό δημόσιο) από το να αποκλείεται εκ των προτέρων η συμμετοχή ενός εκ των υποψηφίων αναδόχων.

Πάντως σύμφωνα με πληροφορίες της τελευταίας στιγμής τα ΕΝΑΕ υπέβαλλαν ένσταση κατά της προαναφερθείσας απόφασης.

Σε κάθε περίπτωση ο αποκλεισμός, για τους λόγους που αναφέρει η σχετική απόφαση, από το συγκεκριμένο πρόγραμμα περιπλέκει δραματικά την κατάσταση για τα ΕΝΑΕ αφού είναι πλέον ορατή η τάση συνεχούς περιορισμού του εύρους των δραστηριοτήτων τους. Από την αρχική επιβολή της μη εμπορικής δραστηριοποίησης (non-military) για δεκαπέντε χρόνια, όπως προέβλεπε η απόφαση της επιτροπής για την άρση του προστίμου των 230 εκατ. ευρώ (σήμερα 530 εκατ. ευρώ με τους τόκους), ολίσθησε στην αποκλειστική εξυπηρέτηση του Πολεμικού Ναυτικού, και μάλιστα, με βάση τη φιλοσοφία που διέπει την τελευταία απόφαση, υπό περιορισμούς, αφού ακόμη και η γενική επισκευή των πλωτών δεξαμενών του Πολεμικού Ναυτικού θεωρούνται εμπορική δραστηριότητα. Κατά συνέπεια και οποιαδήποτε άλλη γενική επισκευή – αναβάθμιση που αφορά μέσα του Πολεμικού Ναυτικού μπορεί επίσης να θεωρηθεί εμπορική δραστηριότητα. Αυτό παραδείγματος χάριν θα μπορούσε να συμβεί και με το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού μέσης ζωής των φρεγατών MEKO-200HN, που τις τελευταίες ημέρες είδε το φως της δημοσιότητας ως μία πιθανή κυβερνητική επιλογή για την ανάθεση έργου.

Έτσι όμως τα ΕΝΑΕ οδηγούνται στην σχεδόν ολοκληρωτική αδρανοποίηση τους και μαρασμό αφού με βάση τις μέχρι τώρα εξελίξεις περιορίζονται στις νέες κατασκευές αποκλειστικά για το Πολεμικό Ναυτικό. Το να αναμένει κανείς όμως την παρούσα περίοδο τη διάθεση πιστώσεων για νέα εξοπλιστικά προγράμματα είναι τουλάχιστον αφελές αφού η χώρα βρίσκεται επί ξηρού ακμής για τη δόση του Σεπτεμβρίου και υπάρχει αστοχία όσον αφορά την επίτευξη των συμφωνημένων με την τρόικα δημοσιονομικών στόχων. Από ότι φαίνεται δε αυτή η «ισορροπία τρόμου» θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες αφού παρά τις προσπάθειες και την αγωνία της κυβέρνησης, οι στατιστικοί δείκτες έχουν τη δικιά τους, ανεξάρτητη δυναμική. Κατά συνέπεια η ανάθεση νέων προγραμμάτων δεν πρέπει να θεωρείται άμεσα πιθανή και αν συμβεί απλώς θα διατηρήσει τεχνητά στη ζωή επιχειρηματικές οντότητες της εθνικής ναυπηγικής βιομηχανίας για μερικά χρόνια ακόμα.

Βέβαια, όπως αποδεικνύει και η κοινή επιστολή της 18ης Αυγούστου των Υπουργών Οικονομίας και Εθνικής Άμυνας προς τον Επίτροπο Χοακίμ Αλμούνια, η κυβέρνηση αντιλήφθηκε ότι το καθεστώς που έχει επιβληθεί στα ΕΝΑΕ οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο κλείσιμο τους ή τον δραστικό περιορισμό του προσωπικού τους (με βάση τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας για την ολοκλήρωση του προγράμματος των τριών Type 214 και του ΩΚΕΑΝΟΣ, και τη ναυπήγηση των δύο νέων Type 214 αναγκαιούν, σύμφωνα με εκτιμήσεις καλά πληροφορημένων πηγών, περί τα 600 άτομα), ενώ οι ακόμα περισσότερο περιοριστικές ερμηνείες της απόφασης για την άρση του προστίμου που έχουν ληφθεί μέχρι σήμερα από την ελληνική πλευρά, αυξάνουν τα προβλήματα.

Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, που πλέον να εγείρονται ερωτήματα για την πιθανή αποχώρηση της νέας ιδιοκτησίας, καθώς σύμφωνα με δηλώσεις καλά πληροφορημένων πηγών, η εμπλοκή των Αράβων στα ΕΝΑΕ αποτελούσε μέρος μιας γενικότερης στρατηγικής για μετατροπή της Abu Dhabi Mar (ADM) σε παγκόσμιο ναυπηγικό κολοσσό. Και φυσικά ένα ναυπηγείο με εξαιρετικά περιορισμένο εύρος δραστηριοτήτων δεν μπορεί να θεωρηθεί ως χρήσιμο περιουσιακό στοιχείο.

Όπως εξάλλου φάνηκε και από τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα στις αρχές Ιουλίου (ολική εξαγορά του HDW-Gaarden που αποτελεί τον κλάδο ναυπηγήσεων πλοίων επιφανείας της γερμανικής εταιρίας), η στρατηγική αυτή φαίνεται να υλοποιείται, έστω και αν κάποιο μέρος της (η κοινοπραξία με την TKMS στα πλοία επιφανείας) ετεροχρονίστηκε αργότερα. Προφανώς οι εν εξελίξει συζητήσεις για την τύχη της γερμανικής ναυπηγικής βιομηχανίας απετέλεσαν τον κύριο μοχλό πίεσης της γερμανικής πλευράς για την επαναδιαπραγμάτευση της αποκαλούμενης σύμβασης «Β» μεταξύ των ΕΝΑΕ και της HDW, με την οποία η γερμανική εταιρία, που κατέχει την τεχνολογία και τα δικαιώματα σχεδίασης, ανέλαβε πλέον τις εγγυήσεις για το δύο νέα υποβρύχια Type 214 που έχουν παραγγελθεί από το Πολεμικό Ναυτικό. Αν αυτή η εκτίμηση ισχύει τότε σε τυχόν αποχώρηση της ιδιοκτησίας των ΕΝΑΕ δεν θα πρέπει αν αποκλείονται οι γερμανικές «παρενέργειες» με αποτέλεσμα η χαώδης κατάσταση του Σεπτεμβρίου του 2009 να επαναληφθεί.

Άρα, μόνο οι εξαγωγικές δραστηριότητες, τουλάχιστον στον στρατιωτικό τομέα, είναι μονόδρομος για τη διατήρηση της ομαλής λειτουργίας των ΕΝΑΕ και των θέσεων εργασίας. Τυχόν αρνητική απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ελληνικό αίτημα θα έχει εξαιρετικά δυσάρεστες συνέπειες για τις θέσεις εργασίας, και τη βιομηχανική υποδομή της χώρας. Άρα θα πρέπει η αδύναμη, λόγω της οικονομικής συγκυρίας, Ελλάδα να ασκήσει ισχυρή πίεση για την ελαστική ερμηνεία της απόφασης.

Η μόνη βιώσιμη και οριστική λύση για την εθνική ναυπηγική βιομηχανία είναι η εξαγωγική δραστηριότητα. Η απλόχερη ανάθεση εθνικών εξοπλιστικών προγραμμάτων δεν εμπόδισε τη σημερινή της κατάληξη ούτε την ίδια εξέλιξη της στο μέλλον. Η πρακτική του «και ο σκύλος χορτάτος και η πίτα γεμάτη» δεν μπορεί να αποδώσει πλέον αφού «πίτα» δεν υπάρχει διαθέσιμη όπως στο πρόσφατο παρελθόν. Με ημίμετρα μπορούν να εξυπηρετηθούν καταστάσεις αλλά μόνο για λίγο χρονικό διάστημα, ενώ τα προβλήματα θα γιγαντώνονται. Ούτως ή άλλως ο επόμενος μήνας θα είναι εξαιρετικά κρίσιμος και για τις δύο κύριες ναυπηγικές μονάδες της χώρας.    http://www.defence-point.gr/