του Βασίλη Κικίλια*

Όταν το 1974 και μετά, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου μιλούσαν για την ελληνοτουρκική διένεξη στο Αιγαίο Πέλαγος, σωστά υποστήριζαν ότι η διαφορά μας με τους Τούρκους είναι νομικής φύσης και αφορά μόνο στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.

Όμως με την ψήφιση της νέας Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας από τα Ηνωμένα Έθνη το 1982, η έννοια της υφαλοκρηπίδας έχει ξεπεραστεί από την ΑΟΖ εδώ και δεκαετίες.

Στη σχετική ψηφοφορία που έγινε στις 30 Απριλίου 1982 στη Νέα Υόρκη για τη νέα Σύμβαση, 130 κράτη ψήφισαν υπέρ, τέσσερα κατά και 17 τήρησαν αποχή.

Μέχρι το τέλος του 2008 επικύρωσαν τη Σύμβαση 157 χώρες, μεταξύ των οποίων η Κύπρος (12 Δεκεμβρίου 1988) και η Ελλάδα (21 Ιουλίου 1995). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τουρκία και η Βενεζουέλα αρνήθηκαν να υπογράψουν τη Σύμβαση λόγω της ΑΟΖ, επειδή και τα δύο αυτά κράτη έχουν μπροστά τους νησιά που δεν τους ανήκουν και έτσι εκ των πραγμάτων έχουν περιορισμένη ΑΟΖ.

Τι είναι η ΑΟΖ;

Η ΑΟΖ είναι το δικαίωμα κάθε παράκτιου κράτους να εκμεταλλεύεται κατ’ αποκλειστικότητα μία θαλάσσια ζώνη πλάτους μέχρι και 200 μιλίων.

Πιο συγκεκριμένα, να εκμεταλλεύεται το υπέδαφος του βυθού, τον βυθό, τα ύδατα (αλιεία) και την επιφάνεια της θάλασσας (ακόμα και με τη δημιουργία τεχνητών νησιών).

Από οικονομικής απόψεως, η υφαλοκρηπίδα είναι σε γενικές γραμμές υποσύνολο της ΑΟΖ. Στην πραγματικότητα, η τάση διεθνώς είναι οι δύο αυτές θαλάσσιες ζώνες να οριοθετούνται ταυτοχρόνως και τα όριά τους να ταυτίζονται.

Το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ρητά ότι νησιά με οικονομική δραστηριότητα έχουν δικαίωμα ΑΟΖ, όπως οι ηπειρωτικές περιοχές. ΑΟΖ έχουν ανακηρύξει σχεδόν 140 παράκτιες χώρες. Μεταξύ αυτών και οι ΗΠΑ, συμπεριλαμβάνοντας βεβαίως και την ΑΟΖ όλων ανεξαιρέτως των νησιών τους (1983).

Πλούτος και Εθνική Κυριαρχία

Κλειδί στην οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ είναι το Καστελόριζο, νησί το οποίο κατοικείται και, κατά συνέπεια, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι διαθέτει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

Νησί από το οποίο -υπενθυμίζω- ο Γ. Παπανδρέου ανακοίνωσε την υπαγωγή της χώρας μας στον Μηχανισμό Βοήθειας ή αλλιώς στην τρόικα. Μερικές φορές η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Άλλες ως τραγωδία. Σε κάθε περίπτωση, λαός που θυμάται την ιστορία του, είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει.

Ο Αντώνης Σαμαράς, από το βήμα της ΔΕΘ, έθεσε ως μίαν από τις σημαντικές πολιτικές προτεραιότητες την οριοθέτηση της ΑΟΖ.  Είναι φανερό πως η εκμετάλλευση του φυσικού μας πλούτου και των ενεργειακών κοιτασμάτων έχει δύο παράλληλα οφέλη: Με οικονομικούς όρους αυξάνει το ΑΕΠ της χώρας, την παραγωγή του εθνικού πλούτου.

Με πολιτικούς όρους ισχυροποιεί τη θέση και το ρόλο της Κύπρου στην ευρύτερη περιοχή. Πλούτος και Εθνική Κυριαρχία μαζί για το Νησί!!

Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στις Διεθνείς Σχέσεις η Ισχύς και το Συμφέρον καθορίζουν τη συμπεριφορά των Κρατών.  Και η Ελλάδα οφείλει να δει το παράδειγμα της παραδοσιακής εξωτερικής πολιτικής εδώ και χρόνια και να ακολουθήσει τον αντίθετο δρόμο.

Τι κάνει Τουρκία σε κάθε περίπτωση; Μεταφέρει κάθε εσωτερική κοινωνική ένταση σε μια διαδικασία τεχνητής κρίσης στα εξωτερικά της σύνορα!
Πόσα θερμά επεισόδια στο Αιγαίο δεν ήταν, άραγε, παράγωγο της διαμάχης Κεμαλιστών-Ισλαμιστών-Στρατού-Δικαστικής Εξουσίας;

Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα σε αυτή την περίπτωση; Να δράσει δυναμικά για να διασφαλίσει την εθνική της κυριαρχία στα εξωτερικά της σύνορα, μεταφέροντας τα πολλαπλά οφέλη από αυτή την κίνηση στο εσωτερικό, ώστε να τα καρπωθεί η ίδια η κοινωνία.

Μόνο έτσι θα επιτευχθεί η τόνωση του εθνικού φρονήματος, τόσο με ψυχολογικούς όσο και με υλικούς όρους.

Με άλλα λόγια, να ακολουθήσει το παράδειγμα της Κύπρου.

Η Κύπρος δείχνει τον δρόμο

Η Κύπρος συμφώνησε ήδη με το Ισραήλ, πέτυχε τη “διεθνή κάλυψη από τις μεγάλες δυνάμεις”, ενώ το Ισραήλ έχει σχεδόν αναγνωρίσει τη δυνατότητα της Ελλάδας να υλοποιήσει τη Ζώνη. Προφανώς και η Τουρκία δεν έμεινε αμέτοχη.

Κατά παράβαση κάθε κανόνα Δικαίου αλλά και “καλής με εθιμοτυπικούς όρους” συμπεριφοράς μεταξύ γειτονικών χωρών, ανακοινώνει πως σκοπεύει να προχωρήσει σε «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας» με το ψευδοκράτος, εάν η Λευκωσία προχωρήσει τις γεωτρήσεις, ενώ παράλληλα υπάρχει συνεννόηση με την Αίγυπτο για κοινές έρευνες στη Μεσόγειο για πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Μάλιστα τα πρώτα δείγματα των ερευνών είναι ιδιαιτέρως ενθαρρυντικά.

Η απειλή της Τουρκίας έχει κυρίως συμβολική σημασία, καθώς καμία τέτοια συμφωνία δεν μπορεί να έχει συμβατική ισχύ, καθώς το ψευδοκράτος δεν αναγνωρίζεται από τον ΟΗΕ, στον οποίο θα πρέπει να κατατεθεί κάθε συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών για να τεθεί σε ισχύ.

Η Ελλάδα οφείλει να παραδειγματιστεί από τα λάθη της. Βρίσκεται, όπως και η Κύπρος, σε ένα προνομιακό «οικόπεδο» και πρέπει να το εκμεταλλευτεί. Οι πολιτικές μοιρολατρίας και μειοδοσίας ανήκουν στο παρελθόν.

Ήρθε η στιγμή να πάψουμε να είμαστε «τροπαιούχοι του άδειου λόγου», αλλιώς η ιστορία θα μας προσπεράσει και δεν θα μας το συγχωρέσει ποτέ αν δεν είμαστε «εκεί».

 * Αναπληρωτής γραμματέας προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας και

επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στην Περιφέρεια Αττικής

www.elkeda.gr