του Κώστα Χαρδαβέλλα

Τα τουρκικά μαχητικά πάνω από το Καστελόριζο και τα μοιραία λάθη

Απρίλιος 2005. Ο κ. Γιώργος Λιλλήκας, την εποχή εκείνη υπουργός Εμπορίου της Κύπρου και «δεξί χέρι» του τότε Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσου Παπαδόπουλου, φθάνει στην Αθήνα για μία μυστική αποστολή:

μεταφέρει μήνυμα του Τάσσου Παπαδόπουλου στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια και στον τότε πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή.

« Στην Κύπρο ξεκινάμε μυστικές έρευνες στην Κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) για να διαπιστώσουμε τι διαθέτουμε σε ορυκτό πλούτο.

Θα μας στηρίξει η Ελλάδα σε περίπτωση που υπάρξει στρατιωτική αντίδραση από την πλευρά της Τουρκίας;», τους ρωτάει. Παράλληλα, η Κύπρος επαναφέρει την πρότασή της προς την κυβέρνηση Καραμανλή, να προχωρήσει σε χάραξη από κοινού της Ελληνικής και της Κυπριακής ΑΟΖ.

 

Η απάντηση της ελληνικής πλευράς στο πρώτο αίτημα, είναι θετική. Τόσο ο κ. Παπούλιας, όσο και ο κ. Καραμανλής, διαβεβαιώνουν τον κ. Λιλλήκα πως αν χρειαστεί θα σταθούν στο πλευρό της Κύπρου.

Στην πρόσκληση όμως των Κυπρίων να προχωρήσει η Ελλάδα στην χάραξη των θαλάσσιων συνόρων της με την Κύπρο, η απάντηση του Κώστα Καραμανλή, είναι η ίδια με εκείνη του προκατόχου του Κώστα Σημίτη: αρνητική! Αποτέλεσμα, 6 χρόνια μετά;

Η κυπριακή πλευρά, αγνοώντας τις αντιδράσεις των Τούρκων, πραγματοποιεί ήδη έρευνες για φυσικό αέριο στην Κυπριακή ΑΟΖ. Οι πρώτες επίσημες άδειες για έρευνα υδρογονανθράκων στην Κύπρο, έχουν δοθεί και οι Κύπριοι ετοιμάζονται για την εξόρυξή τους!

Η Ελλάδα παρακολουθεί σαν το «χάνο» τις επιτυχίες της Κύπρου, τα τουρκικά μαχητικά να πετούν πάνω από το Καστελόριζο, την Τουρκία να υπογράφει με τη Shell για έρευνες -σε ποιές ακριβώς περιοχές άραγε;- και την ίδια στιγμή παραμένουμε η μοναδική χώρα της Μεσογείου που δεν έχει χαράξει δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, που στην ουσία θα μας έδινε το δικαίωμα να κάνουμε έρευνες για υδρογονάνθρακες στα δικά μας θαλάσσια «χωράφια» του Αιγαίου, με συνέπεια να περιοριζόμαστε στο Ιόνιο και προσεχώς στην Κρήτη.

Για τα μοιραία λάθη και την ατολμία των ελληνικών κυβερνήσεων μου μίλησε ο κ. Γιώργος Λιλλήκας – τέως υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (2003- 2006) και στη συνέχεια Εξωτερικών της Κύπρου μέχρι και το 2007, σε συνέντευξή του για περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ:

Γ. Λιλλήκας : « Η Ελλάδα γνώριζε από το 2005 ότι η Κύπρος σχεδίαζε μία σειρά από μυστικές έρευνες σε ολόκληρη την Κυπριακή ΑΟΖ, με στόχο να εκτιμηθεί ο ορυκτός πλούτος της Κύπρου. Ήταν από τις λίγες φορές που καταφέραμε να κρατήσουμε μυστικό ένα τόσο καίριο θέμα και να μην δει τα φώτα της δημοσιότητας.

» Εγώ προσωπικά είχα την τιμή να υποβάλλω την στρατηγική στον πρόεδρο Παπαδόπουλο ο οποίος αφού την ενέκρινε μου είχε ζητήσει να έρθω στην Αθήνα μυστικά, όπως και έπραξα.

Ερχόμενος εδώ, είχα ενημερώσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια και τον τότε πρωθυπουργό κ. Κώστα Καραμανλή και είχα πάρει την έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης. Δεν θέλαμε να προχωρήσουμε σε ένα τόσο κρίσιμο ζήτημα χωρίς την έγκριση της Ελλάδας και πράγματι μας είχαν τότε διαβεβαιώσει ότι θα είναι στο πλευρό μας.

» Η μυστικότητα της δράσης μας στο θέμα των ερευνών για τον ορυκτό πλούτο, οφειλόταν στο γεγονός πως υπήρχε μία παράδοση στην Κύπρο που στηριζόταν σε φοβικά σύνδρομα για το πώς θα αντιδρούσε η Τουρκία.

Πάντα γινόταν συζήτηση για το θέμα του ορυκτού μας πλούτου η οποία κατέληγε να είναι ακαδημαϊκή, λόγω της υπερεκτίμησης των δυνατοτήτων και των πιθανών αντιδράσεων της Τουρκίας.

» Γι αυτό το λόγο ζητήσαμε από την κυβέρνηση Καραμανλή την κάλυψη της Ελλάδας. Την θέλαμε σε περίπτωση που υπήρχε αντίδραση της Τουρκίας, πέρα από εκείνη που εμείς εκτιμούσαμε.

Δηλαδή ότι η Τουρκία δεν θα μπορούσε να πάρει στρατιωτικά μέτρα ή να αναλάβει δράσεις που θα οδηγούσαν σε θερμό επεισόδιο, αφού είχε θέσει ως στρατηγικό της στόχο, την ένταξη στην ΕΕ. Τελικά η δική μας εκτίμηση επαληθεύτηκε!

Το διεθνές περιβάλλον και η ευρωπαϊκή πορεία, δεν επέτρεψαν στην Τουρκία να πάρει στρατιωτικά μέτρα για να μας παρεμποδίσει. Αρκέστηκε σε απειλές και εκβιασμούς.

» Εμείς, θέλαμε να είμαστε σίγουροι ότι η Ελλάδα είναι διατεθειμένη να σταθεί στο πλευρό της Κύπρου, αν η Τουρκία αντιδρούσε με στρατιωτική δράση και αυτή ήταν η διάθεση που μας εξέφρασε το 2005 και ο κ. Παπούλιας και ο κ. Καραμανλής. Ευτυχώς δεν χρειάστηκε.»

Το «αγκάθι» του Καστελόριζου!

Κι ενώ ο κ. Καραμανλής το 2005 δήλωνε πρόθυμος να στηρίξει την Κύπρο αν οι Τούρκοι προχωρούσαν σε στρατιωτικό επεισόδιο, κανένας έλληνας πρωθυπουργός – ούτε και ο ίδιος- δεν έδειξε ανάλογη… τόλμη στο θέμα χάραξης της ελληνικής ΑΟΖ στο Αιγαίο!

Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982/ άρθρο 121) αναφέρει ότι όλα τα νησιά που κατοικούνται διαθέτουν Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και ότι η ΑΟΖ ενός νησιού καθορίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζεται και για τις ηπειρωτικές περιοχές.

Τα δικαιώματα ενός κράτους στην ΑΟΖ ενεργοποιούνται μόνο όταν η ΑΟΖ προσδιοριστεί, υιοθετηθεί και ανακοινωθεί από το παράκτιο κράτος.

Όσο αυτό δεν συμβαίνει τότε η ΑΟΖ δεν υφίσταται και σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, η θαλάσσια περιοχή που δεν ορίζεται ως ΑΟΖ, νομικά είναι μέρος της ανοικτής θάλασσας με ότι αυτό συνεπάγεται!

Το μεγάλο πρόβλημα της Τουρκίας ως προς την ελληνική ΑΟΖ στο Αιγαίο, ονομάζεται Καστελόριζο! Το Καστελόριζο ως ένα κατοικημένο νησί, ανεξάρτητα από το μέγεθός του, δικαιούται να διαθέτει ΑΟΖ, αλλά πρέπει η Ελλάδα να την προσδιορίσει.

Αν αυτό συμβεί τότε αυτομάτως λόγω της γεωγραφικής του θέσης η AOZ του Καστελόριζου, οριοθετεί την ΑΟΖ της Ελλάδας με την Αίγυπτο και την Κύπρο.

Αυτό στερεί από την Τουρκία τη δυνατότητα να έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο και –κυρίως- της αφαιρεί ένα πολύ μεγάλο μέρος από την κυριαρχία και συνεπώς το μερίδιό της στην λεκάνη Ηροδότου, που όπως όλα δείχνουν διαθέτει πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων!

Η χαμένη ευκαρία χάραξης ΑΟΖ με την Κύπρο

Η Κύπρος πρόσφερε το 2003 στην κυβέρνηση του Κώστα Σημίτη μία μοναδική ευκαιρία να αποκτήσει η Ελλάδα προβάδισμα στο θέμα του Καστελόριζου, οριοθετώντας την μεταξύ τους ΑΟΖ.

Αν τότε ο έλληνας πρωθυπουργός είχε υπογράψει τη συμφωνία με την Κύπρο, αυτομάτως θα υπήρχε προηγούμενο υπέρ της χώρας μας στην περιοχή του Καστελόριζου.

Το ίδιο ακριβώς λάθος, έκαναν λίγο αργότερα οι κυβερνήσεις Κώστα Καραμανλή και Γιώργου Παπανδρέου!

Γ. Λιλλήκας: « Στο παρελθόν η Κύπρος ανέλαβε πρωτοβουλίες για την χάραξη κοινής ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.

Η απάντηση της ελληνικής πλευράς ήταν πως κάτι τέτοιο δεν χρειαζόταν.

Είναι φανερό πως φοβήθηκαν την τουρκική αντίδραση. Με την άρνηση υπογραφής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, στην ουσία οι ελληνικές κυβερνήσεις αποφεύγουν να απαντήσουν στο μεγάλο και κρίσιμο ερώτημα: είναι ή όχι το Καστελόριζο το σύνορο που καθορίζει την ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη προς την ελληνική Μεσόγειο;

Για εμένα η απάντηση είναι σαφής: ναι, είναι! Αν επιτέλους δεν το πράξει αυτό η Ελλάδα, και αφήσει το Καστελόριζο εκτός, θα είναι σαν να αναγνωρίζει ότι το δεν αποτελεί ελληνικό έδαφος, ότι δεν ανήκει επικράτεια της Ελλάδας, κάτι που θα ήταν εγκληματικό».

Υπάρχει κίνδυνος πολέμου με την Τουρκία λόγω ΑΟΖ;

Γ.Λιλλήκας: « Η δική μου θεωρία είναι πως όταν έχεις να αντιμετωπίσεις μία επιθετική και επεκτατική χώρα όπως η Τουρκία, δεν πρέπει να προσπαθείς να ικανοποιήσεις τις ορέξεις της. Διότι κάθε φορά που τις ικανοποιείς με δικές σου υποχωρήσεις, αυτομάτως της ανοίγεις νέες ορέξεις και ουσιαστικά της δημιουργείς «βουλιμία»!

Με το να μην αναφέρει καν η ελληνική κυβέρνηση την χάραξη ΑΟΖ στο Αιγαίο, δεν παρακάμπτει το πρόβλημα. Υπάρχει η φοβική νοοτροπία της τουρκική αντίδρασης.

«Πρέπει να διαλυθεί επιτέλους ο μύθος που υπάρχει ότι η Τουρκία δεν θα δεχτεί χάραξη ελληνικής ΑΟΖ στο Αιγαίο! Δικαίωμά της!! Η Ελλάδα έχει με το μέρος της το Διεθνές Δίκαιο.

Πρέπει να υποβάλλει έναν χάρτη στην Τουρκία με μία πρόταση για χάραξη ΑΟΖ ανάμεσα στις δύο χώρες. Αν η Τουρκία δεν θελήσει να προχωρήσει, αυτό είναι πρόβλημα της Τουρκίας! Δεν μπορούν οι Τούρκοι να κρατούν ομήρους και επειδή δεν υπογράφουν να μην προχωρήσουμε σε έρευνες υδρογονανθράκων.

» Η στρατηγική την οποία είχαμε χαράξει στην Κύπρο στο θέμα αυτό, στηριζόταν σε ένα τρίπτυχο το οποίο είναι σημαντικό για τα μικρά ή μεσαίου μεγέθους κράτη. Πρώτον, ο καλός σχεδιασμός. Δεύτερον, η σύναψη συμμαχιών με ισχυρές χώρες και η σύζευξη των συμφερόντων τους με τα δικά μας, για να έχει έτσι η Τουρκία να αντιμετωπίσει και αυτές τις χώρες και όχι μόνο την Κύπρο ή την Ελλάδα. Τρίτον, η μυστικότητα.

» Η Ελλάδα κατά την δική μου εκτίμηση πρέπει να προχωρήσει σε έναν τέτοιο σχεδιασμό.

Υπάρχουν πάρα πολλές μεγάλες χώρες, όπως η Αμερική, η Ρωσία, η Γαλλία, που ενδιαφέρονται και αναζητούν πηγές ενέργειας.

Θα πρέπει συνεπώς η Ελλάδα να προχωρήσει στην αδειοδότηση ερευνών με εταιρείες από αυτές τις χώρες.

Με αυτόν τον τρόπο η Τουρκία θα βρεθεί στην ίδια θέση που την έχει φέρει σήμερα η Κύπρος: θα είναι σε δίλλημα όχι να βυθίσει μία ελληνική πλατφόρμα ή ένα ελληνικό πλοίο, αλλά γαλλικό, ρωσικό ή αμερικανικό.

Και φυσικά δεν θα το κάνει γιατί ξέρει πως δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στην αναμέτρηση.

Έτσι δημιουργούμε στους Τούρκους αντικίνητρα.

Αν όμως το πλοίο είναι ελληνικό, τότε βάζουμε την Τουρκία σε πειρασμό!».

newsbomb.gr