Άραγε η σημερινή σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών των τριών κομμάτων που στηρίζουν κοινοβουλευτικά τη κυβέρνηση συνεργασίας θα δώσει λύση στο δράμα των ΕΝΑΕ και των εργαζόμενων σε αυτά;
Ενός δράματος που άρχισε από τον Μάρτιο του 2011 όταν οι πληρωμές για τις συμβάσεις των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού «πάγωσαν», συνεχίστηκε τον Αύγουστο του 2011, όταν η απαγόρευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ερμηνεύτηκε από την τότε ελληνική κυβέρνηση διασταλτικά ώστε να περιλαμβάνει και οτιδήποτε άλλο πλην των απευθείας αναθέσεων από το Πολεμικό Ναυτικό και κορυφώθηκε στις 18 Απριλίου 2012 όταν η ιδιοκτησία των ΕΝΑΕ επέβαλλε το μέτρο της εκ περιτροπής εργασίας.
Με απαγορευμένη όμως οποιαδήποτε εμπορική δραστηριότητα και με τον μοναδικό πελάτη, το ελληνικό δημόσιο, να έχει «παγώσει» τις πληρωμές και στα όρια της χρεοκοπίας, η επιβολή του μέτρου της εκ περιτροπής εργασίας ήταν αναμενόμενη. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, επί ένα περίπου χρόνο από την παύση των πληρωμών των συμβάσεων των υποβρυχίων (Μάρτιος 2011), και μέχρι και τις 18 Απριλίου 2012 οι πληρωμές των υποχρεώσεων της εταιρίας προς τους εργαζόμενους και προς τους τρίτους γίνονται με δανειοδότηση από τη μητρική.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η εκ περιτροπής εργασία δεν είχε σκοπό να «τιμωρήσει» τους εργαζόμενους ούτε να «εκβιάσει» την κυβέρνηση (εξάλλου για ένα χρόνο από το πάγωμα των πληρωμών η μισθοδοσία καταβάλλονταν κανονικά) αλλά να περιορίσει το κόστος λειτουργίας – συντήρησης του ναυπηγείου ώστε να αντεπεξέρχεται στον μηδενισμό κυριολεκτικά των εσόδων χωρίς παράλληλα να χαθεί το εξειδικευμένο προσωπικό που χωρίς αυτό ακόμη και σε περίπτωση ομαλοποίησης των συνθηκών δεν είναι δυνατή η ταχεία ολοκλήρωση του έργου.
Θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος ότι η παρατήρηση είναι σημειολογική αφού ασχέτως προθέσεων το αποτέλεσμα για τους εργαζόμενους είναι το ίδιο. Ισχύει. Το ίδιο επίσης ισχύει ότι για τη συλλογιστική που εκφράστηκε στην ανακοίνωση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας μετά την πρώτη σύσκεψη για τα ΕΝΑΕ, η οποία περιοριζόταν στο αποτέλεσμα (ότι δηλαδή η εργοδοσία δεν πληρώνει τους εργαζόμενους) αλλά χωρίς καμία αναφορά του αιτίου. Και το αίτιο, ΚΑΛΩΣ ή ΚΑΚΩΣ ήταν το «πάγωμα» των πληρωμών για την εξυπηρέτηση των συμβάσεων των υποβρυχίων σε συνδυασμό με την απαγόρευση οποιασδήποτε εμπορικής δραστηριότητας.
Οι εργαζόμενοι φυσικά βρέθηκαν ξαφνικά αντιμέτωποι με το φάσμα της εξαθλίωσης, αφού σε μία περίοδο που η οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα συνεχώς επιδεινώνεται, αναγκάστηκαν να διαβιούν αυτοί και οι οικογένειες τους με κλάσμα του μέχρι τότε εισοδήματος τους (τέσσερα ημερομίσθια τον μήνα). Αρκετοί δε από αυτούς, με βάση τα σχόλια τους στο facebook, αναγκάζονται να κάνουν κυριολεκτικά «δουλειές του ποδαριού» για να ζήσουν, όσο μπορούν, τις οικογένειες τους (σε αυτό λόγο άραγε οφείλεται η αποχή από τις κινητοποιήσεις του σωματείου);
Η έντονη αντίδραση ήταν φυσική και θεμιτή. Το ίδιο ισχύει ακόμη και για ορισμένες ακραίες ενέργειες όπως το «κλείδωμα» (η απαγόρευση της πρόσβασης) του ναυπηγείου στη διοίκηση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ακόμη και αναγκαίες διαδικασίες, όπως π.χ. η σύνταξη των πινάκων για την πληρωμή των εργαζόμενων καθώς και των ασφαλιστικών εισφορών τους, που σε βάρδιες συντηρούσαν και φύλασσαν τα τέσσερα υποβρύχια να μην μπορούν να υλοποιηθούν.
Τα παραπάνω δεν αναφέρονται για να επιμερίσουν ευθύνες στο ένα ή το άλλο μέρος, ούτε για να αμφισβητήσουν την αγανάκτηση των εργαζόμενων, που πέραν πάσης αμφιβολίας αποτελούν το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο των ΕΝΑΕ, αλλά και για πολλά χρόνια τώρα αποτελούν το «μπαλάκι» μεταξύ των εκάστοτε ιδιοκτησιών και του ελληνικού δημοσίου σε ένα κουβάρι που πλέον έχει γίνει πολύ δύσκολο να «ξετυλιχτεί».
Η κυβέρνηση, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, προσπαθεί να λύσει ένα χρόνιο πρόβλημα που κληρονόμησε το οποίο όμως έχει όχι απλώς κακοφορμίσει αλλά ετοιμάζεται να εκραγεί. Χρόνια αναβλητικότητας («άσε το να το λύσουν οι επόμενοι»), «οκνηρίας» της δημόσιας διοίκησης και του γραφειοκρατικού μηχανισμού, παρελκυστικής πολιτικής, αδέξιων χειρισμών αδαών γραφειοκρατών, μη τήρηση των ιδίων νόμων και συμβάσεων, και φυσικά έλλειψη πολιτικής βούλησης και τόλμης για ξεκάθαρες λύσεις οδήγησαν τα πράγματα ως εδώ.
Ακόμη δε και σήμερα, η κυβέρνηση δείχνει (προς το παρόν) να ασχολείται μόνο με το αποτέλεσμα και όχι το αίτιο. Σε μία προσπάθεια να κερδηθεί χρόνος και να αποκομισθούν επικοινωνιακά (που είναι πάντα προσωρινά) οφέλη, αόριστες υποσχέσεις και δεσμεύσεις δίνονται αφειδώς προς τους απελπισμένους εργαζόμενους ότι με τον άλφα ή βήτα τρόπο θα καταβληθούν τα δεδουλευμένα.
Από που όμως; Κατευθείαν από τον δημόσιο προϋπολογισμό; Μα σε αυτή την περίπτωση αυτό δεν συνιστά παράνομη κρατική ενίσχυση; Κανείς δεν έχει «παραδειγματιστεί» από τις παράνομες κρατικές ενισχύσεις που δόθηκαν όταν τα ΕΝΑΕ βρισκόταν υπό κρατικό έλεγχο και σήμερα τα οδήγησαν εδώ που βρίσκονται;
Από τον προϋπολογισμό του προγράμματος «Αρχιμήδης» (τα περίπου 75 εκατ. ευρώ που σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις απομένουν για την ολοκλήρωση του); Και αν ναι, με ποια διαδικασία; Θεωρητικά η πληρωμή θα πρέπει να γίνει προς τον αντισυμβαλλόμενο. Αλλά και αν ακόμα οι νομικές (εκτός και εντός εισαγωγικών) λεπτομέρειες ξεπεραστούν ή παρακαμφθούν, τα χρήματα αυτά δεν θα λείψουν από τον προϋπολογισμό του προγράμματος, καθώς οι αντίστοιχες εργασίες δεν έχουν εκτελεστεί;
Από τον προϋπολογισμό του προγράμματος για τη ναυπήγηση των δύο νέων υποβρυχίων Type 214; Μα πλέον θεωρεί κανείς ότι το πρόγραμμα μπορεί να υλοποιηθεί με τις παρούσες οικονομικές δυνατότητες; Και μήπως η αυριανή σύσκεψη θα ήταν μία καλή ευκαιρία ώστε η κυβέρνηση να αποσαφηνίσει το ζήτημα και να πει ωμά την αλήθεια; Ναι, σαφώς τα δύο αυτά υποβρύχια είναι απαραίτητα για το Πολεμικό Ναυτικό (ευχής έργο είναι το πρόγραμμα να υλοποιηθεί έστω και αν επιμηκυνθεί), αλλά το αμείλικτο ερώτημα που επιβάλλει η πραγματικότητα που ζούμε, είναι το αν μπορούμε να τα αποκτήσουμε. Η δε αποσαφήνιση του ζητήματος είναι ακόμη πιο επιτακτική για τον απλούστατο λόγο ότι επηρεάζει άμεσα τη βιωσιμότητα, τη λειτουργία και το επίπεδο απασχόλησης. Αν η απάντηση είναι ότι η υλοποίηση του προγράμματος δεν είναι οικονομικά εφικτή μήπως αυτό θα έπρεπε να ανακοινωθεί άμεσα; Τουλάχιστον για να ξέρουν όλοι οι εμπλεκόμενοι (Έλληνες φορολογούμενοι, Πολεμικό Ναυτικό, εργαζόμενοι, ιδιοκτησία) προς τα που βαδίζουν;
Η σημερινή σύσκεψη των τριών αρχηγών θα πρέπει να δει και να αντιμετωπίσει την αλήθεια κατά πρόσωπο και μάλιστα με ουσιαστική πολιτική παρέμβαση και όχι επικοινωνιακά τεχνάσματα, που όπως αποδείχθηκε βούλιαξαν τη χώρα.
ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ ΓΙΑ ΝΑ ΖΗΣΕΙ ΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙ ΕΡΓΟ. Τις προηγούμενες δεκαετίες το έργο το παρείχε αφειδώς το ελληνικό δημόσιο. Σε όλες τις περιπτώσεις όμως ήταν υποκατασκευαστικό, με άλλα λόγια ΜΟΝΟ ΚΛΑΣΜΑ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΤΑΝ ΣΤΗΝ ΕΓΧΩΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ. Σήμερα όμως το ελληνικό δημόσιο βρίσκεται στα όρια της χρεοκοπίας και φυσικά δεν μπορεί να συνεχίζει να μοιράζει τα κομμάτια της πίτας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.
Η μόνη λύση είναι οι ΕΞΑΓΩΓΕΣ και οι επισκευές, μετασκευές και κατασκευές εξειδικευμένων πλοίων από τον μείζονα ελληνικό εφοπλισμό (εν δυνάμει πελάτες του εξωτερικού). Αν δεν έρθει έργο από πελάτες του εξωτερικού, όχι μόνο τα ΕΝΑΕ αλλά και η εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία είναι ΤΕΛΕΙΩΜΕΝΗ. Και φυσικά και οι θέσεις εργασίας ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΗΘΟΥΝ.
Αυτή, είναι η ΑΛΗΘΕΙΑ, που όπως συνήθως συμβαίνει είναι δυσάρεστη.
Για να κάνεις όμως εξαγωγές χρειάζεσαι πνευματική ιδιοκτησία (ΣΧΕΔΙΑΣΕΙΣ και ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ), πελατολόγιο, παγκόσμιο δίκτυο εμπορικής προώθησης και ισχυρή οικονομική υπόσταση (ει δυνατόν και της δυνατότητας δανειοδότησης των μελλοντικών πελατών ειδικά αν πρόκειται για πολεμικά ναυτικά άλλων χωρών). Η ύπαρξη των τεσσάρων προαναφερόμενων δυνατοτήτων είναι αυτή που θα δημιουργήσει έναν ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗ. Εξαγγελίες για τη δημιουργία ενός ενιαίου φορέα που όμως δεν διαθέτει καμία από αυτές τις δυνατότητες είναι στην καλύτερη ευχολόγια αδαών και στην χειρότερη στυγνή επιχείρηση παραπληροφόρησης.
Αν λοιπόν δεν αντιμετωπιστεί ριζικά το ζήτημα των εξαγωγών όλα τα άλλα είτε είναι ημίμετρα είτε γενικολογίες. Και επειδή οι εξαγωγές μέχρι να μετατραπούν σε συμβάσεις απαιτούν κάποιο χρόνο, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και το εξαιρετικά καυτό ζήτημα της απασχόλησης την ενδιάμεση περίοδο. ΟΧΙ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΑ ΑΛΛΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΝΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Η συντήρηση του στόλου (όχι κατακερματισμένα όπως γίνεται σήμερα αλλά ολοκληρωμένα όπως γίνεται σε όλες σχεδόν τις ΝΑΤΟϊκές χώρες), ο εκσυγχρονισμός μέσης ζωής των φρεγατών MEKO-200HN του Πολεμικού Ναυτικού, είναι μερικά από τα έργα που θα μπορούσαν να ανατεθούν στον εθνικό πρωταθλητή στο ενδιάμεσο διάστημα για να στηριχθεί και η απασχόληση.
Ρεαλιστικές εναλλακτικές επιλογές ΔΕΝ υπάρχουν. Από πολλούς κύκλους (πολιτικούς και μη) παρουσιάζεται ως επιλογή η επανακρατικοποίηση των ναυπηγείων και η δημιουργία ενιαίου φορέα υπό δημόσιο έλεγχο. Και αυτό θα εξασφαλίσει θέσεις εργασίας ή θα δημιουργήσει τη δυνατότητα εξαγωγών; Φυσικά όχι. Απλώς λέγεται γιατί είναι ευχάριστο, αφού δημιουργεί την ψευδαίσθηση της ασφάλειας κυρίως στους εργαζόμενους και σε όσους αποσκοπούν αποκλειστικά στα (άδεια πλέον) δημόσια ταμεία. Μήπως έχει διαφύγει της προσοχής όλων ότι η κατάρρευση του δημοσίου (το οποίο ήλεγχε σε απόλυτο σχεδόν βαθμό την οικονομία και εξέθρεψε τον ελληνικό κρατικοδίαιτο καπιταλισμό) βούλιαξε τη χώρα και την οικονομία; Μήπως ότι είναι αυτό το ίδιο το δημόσιο που για να διατηρήσει το «κεκτημένο» του περικόπτει μισθούς, συντάξεις, δαπάνες για την υγεία, την παιδεία, την άμυνα και την ασφάλεια, ενώ έχει εξαπολύσει φορο-καταιγίδα που πλήττει άμεσα ακόμη και τους εξαρτώμενους με σχέση εργασίας από αυτό; Και τέλος, τη στιγμή που η χώρα βρίσκεται σε άγρα επενδύσεων τι σήμα θα έδινε μία επανακρατικοποίηση προς τους υποψήφιους επενδυτές;
Ο επενδυτής σήμερα υπάρχει. Το ζητούμενο είναι η αποχώρηση του από μία επιχείρηση που στην πράξη δεν μπορεί να δραστηριοποιηθεί πουθενά, ή η ανάπτυξη της επιχείρησης ώστε να διασφαλιστούν θέσεις εργασίας και έσοδα από φόρους για το δημόσιο, ώστε να του δοθεί επιτέλους η ευκαιρία να αποδείξει όσα έχει υποστηρίξει ότι μπορεί να κάνει στο ναυπηγείο; Και φυσικά ΠΡΩΤΑ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑ η παράδοση των τριών υποβρυχίων στο ΠΝ που σε μεγάλο έχουν πληρωθεί (!) και είναι τόσο αναγκαία επιχειρησιακά;
