Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός

Σε παγκόσμια κλίμακα, σε γενικό πλαίσιο, κι όχι μόνο στη Μεσόγειο, έχει διαπιστωθεί ότι Συγκλίνουσες Λιθοσφαιρικές Πλάκες φιλοξενούν κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Σε αυτό εξάλλου το περιβάλλον έχει ανακαλυφθεί το 20% του συνόλου των γιγαντιαίων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Δεν είναι λοιπόν μία θεωρητική προσέγγιση μόνο, αλλά ένα πρακτικό δεδομένο της έρευνας του τομέα.

Στην υπεράκτιο Νότια Κρήτη, δηλαδή στην ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, υπάρχει σύγκλιση τεκτονικών πλακών και ταυτόχρονη παρουσία μεγάλου πάχους πετρελαιοπιθανών ιζημάτων που κυμαίνονται από 8 χιλιόμετρα πάχους μέχρι και 12 χιλιόμετρα πάχους κάτω από το πυθμένα της θάλασσας.

Αυτά είναι δύο από τα αντικειμενικά δεδομένα της περιοχής όσο αφορά στην αναζήτηση υδρογονανθράκων.

O Αντώνης Φώσκολος της Γεωλογικής Υπηρεσίας του Καναδά και του Πολυτεχνείου Κρήτης και ο Alain Bruneton του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίου (ΒΕΙCIP) αναζήτησαν πιθανούς στόχους κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων στην περιοχή (κυρίως Φυσικού Αερίου) στηριζόμενοι κυρίως στις σχετικά πρόσφατες Σεισμικές Καταγραφές Ανάκλασης των Caroline Huguen και Jean Mascle στην υπεράκτιο Νότια Κρήτη.

Οι καταγραφές αυτές πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια του υποθαλάσσιου προγράμματος INSU-CNRS της Γαλλίας και χρηματοδοτήθηκαν κατά κύριο λόγο από την Εταιρεία EXXON-MOBIL.

Έχει γίνει αντιληπτό τώρα ότι με τη θέσπιση της ελληνικής ΑΟΖ, όλες οι έρευνες τέτοιου τύπου θα είναι προσβάσιμες από την Ελλάδα και οι επόμενες θα πρέπει να γίνονται με την άδειά της.

Όλες αυτές οι καταγραφές λοιπόν δείχνουν με σαφήνεια ότι Νότια της Κρήτης υπάρχουν σημαντικά Συμπλέγματα πετρελαιοπιθανών ιζημάτων πτυχώσεων και λεπιώσεων του Πρίσματος Επαύξησης (Accretionary Prism Complexes) που βρίσκονται μέσα στην Μεσογειακή Ράχη.

Με δεδομένο ότι σε όλες σχεδόν τις περιοχές του κόσμου η παρουσία λεπιώσεων και πτυχώσεων Πρίσματων Επαύξησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με παρουσία και ανακαλύψεις κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, ο Αντώνης Φώσκολος και ο Alain Bruneton με ανακοίνωσή τους στην Ακαδημία Αθηνών έδειξαν ότι ιδιαίτερα στο Λιβυκό Πέλαγος έχουμε σημαντικές κατ’ αναλογίαν πιθανότητες ύπαρξης υποθαλάσσιων κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων.

Οι σεισμικές καταγραφές της INSU-CNRS διέρχονται πάνω από Ηφαίστεια Ροής Λάσπης τα οποία ως γνωστόν είναι εστίες παραγωγής υδρογονανθράκων της τάξης των εκατομμυρίων ετών.

Τα Λασποηφαίστεια συνδέονται άμεσα με την τροφοδοσία παρακείμενων γεωλογικών ιζημάτων του πρίσματος επαύξησης και τελικά την δημιουργία σημαντικών συγκεντρώσεων αερίων υδρογονανθράκων.

Γι’ αυτό το λόγο, θεωρούνται άμεσες ενδείξεις της παρουσίας των υδρογονανθράκων.

Ιδιαίτερα οι σεισμικές αυτές έρευνες δείχνουν ότι μέσα στην Μεσογειακή Ράχη ειδικά γύρω από την Κρήτη, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ενεργών Λασποηφαιστείων.

Αυτός ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν της Κύπρου, ο οποίος ήταν ένα από τα κριτήρια προσέλκυσης των εταιρειών στο δεύτερο γύρο αδειοδότησης με τα 12 οικόπεδα που έληξε φέτος. Εξάλλου η Γεωχημική ανάλυση των εκπεμπόμενων φυσαλίδων μεθανίου από υπάρχοντα στην περιοχή ενεργών Ηφαιστείων Λάσπης δείχνει ότι η προέλευσή τους είναι θερμογενής.

Αυτό αποδεικνύει ότι οι Αέριοι Υδρογονάνθρακες των Λασποηφαιστείων προέρχονται από την διάσπαση του Πετρελαίου σε βάθος, πράγμα το οποίο αναβαθμίζει σημαντικά την αξία της περιοχής για τυχόν ανακαλύψεις σε βαθύτερους ορίζοντες και κοιτασμάτων πετρελαίου.

Το μέγεθος της Μεσογειακής Ράχης ξεπερνά τα 80.000 km2, εκ των οποίων τα 60.000 km2 βρίσκονται μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ περιλαμβάνοντας σημαντικούς όγκους Πρισμάτων Επαύξησης.

Η παρουσία τους αρχίζει από τις υπεράκτιες περιοχές δυτικά της νήσου Κεφαλληνίας, ταξιδεύει δυτικά της Πελοποννήσου, συνεχίζει κάτω από την Κρήτη και καταλήγει στις υπεράκτιες περιοχές της Κύπρου.

Αυτή η συγκεκριμένη περιοχή αλλά και η περιοχή που βρίσκεται στην επαφή της Μεσογειακής ράχης και των παρακείμενων αβυσσικών πεδιάδων της Μεσογείου αξίζει να διερευνηθεί σε βάθος μέσω κατάλληλης προσέλκυσης ερευνητικών επενδύσεων Πετρελαϊκών Εταιρειών δεδομένου ότι από τα 877 γιγαντιαία κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που υπάρχουν στον κόσμο τα 71 από αυτά απαντήθηκαν μέσα σε συγκροτήματα Πρισμάτων Επαύξησης, Mann et., al., 2003.

Βέβαια, για να τύχει επιτυχίας μία τέτοια προσπάθεια προσέλκυσης στρατηγικών επενδύσεων προϋποθέτει γεωπολιτικές συνέργειες και υιοθέτηση σημαντικών επιμέρους επενδυτικών οικονομικών κινήτρων, συμβατών με την γεωλογική πολυπλοκότητα, τις τεχνικές προκλήσεις και τις γενικότερες προσδοκίες της περιοχής. Αυτός είναι λοιπόν ο στόχος μας μέσω της ελληνικής ΑΟΖ.