Νέες αλλαγές στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) δίνουν μια αίσθηση ότι η νέα διοίκηση υπό τον Θεόδωρο Δραβίλα αρχίζει σιγά-σιγά να ελέγχει την κατάσταση έχοντας πιο ξεκάθαρη εικόνα για την «ανθρωπογεωγραφία» μιας από τις πιο κρίσιμες υπηρεσίες για την ελληνική εθνική ασφάλεια.

Η νέα αλλαγή αφορά την ηγεσία του τομέα κατασκοπείας (μετά τις πρόσφατες αλλαγές στην αντικατασκοπεία),ένας τομέας που σύμφωνα με πολλές πηγές είχε περιέλθει επί μακρόν σε επιχειρησιακή αδράνεια. Στη θέση του επικεφαλής τοποθετείται στέλεχος με σημαντική προσφορά στον τομέα της αντιτρομοκρατίας και αρκετά χρόνια παρουσίας και εμπλοκής στην υπηρεσία, σύμφωνα με πηγές, με σοβαρό και χαμηλό προφίλ, έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη αρκετών – τουλάχιστον – συναδέλφων.

Για ευνόητους λόγους δεν αναφέρουμε περισσότερα και περιοριζόμαστε να ευχηθούμε τα καλύτερα. Στη συγκεκριμένη διεύθυνση αλλάζουν και οι υποδιευθυντές, ενώ τη θέση στην υποδιέυθυνση αντιτρομοκρατίας καταλαμβάνει νεαρό σχετικά στέλεχος με σημαντική προσφορά στον τομέα της εκπαίδευσης και εμπειρία από θέσεις εξωτερικού. Ας ελπίσουμε ότι ο διάδοχός του θα είναι εξίσου ικανός… και επιχειρησιακά προσανατολισμένος.

Σε γενικές γραμμές, οι αλλαγές κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, όπως ισχύει σε όλους τους τομείς, όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Κομβικό σημείο για την επιτυχία της νέας διοίκησης είναι να επαναφέρει την υπηρεσία στον φυσικό της χώρο, που είναι οι επιχειρήσεις και να την προστατεύσει από την υπερβολική προσήλωση στη συλλογή πληροφοριών από τις ανοικτές πηγές (open source intelligence collection).

Αυτό το λέμε διότι ενώ δεν αμφισβητούμε ότι πλέον πολύ μεγάλο μέρος των πληροφοριών είναι πλέον διαθέσιμες από τις αποκαλούμενες ως «ανοικτές πηγές», ωστόσο, οι πληροφορίες αυτές είναι εντελώς άχρηστες εάν δεν μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους για να παραχθεί ένα αξιοποιήσιμο αποτέλεσμα, το «προϊόν» δηλαδή με το οποίο μια μυστική υπηρεσία πρέπει να τροφοδοτήσει την πολιτική ηγεσία, ή τον οποιονδήποτε (π.χ. ένοπλες δυνάμεις) έχει ενδιαφέρον για τον τομέα που αφορά η επεξεργασμένη πληροφορία. Τα ίδια ισχύουν βέβαια και για τον τομέα της αξιοποίησης των τεχνολογικών δυνατοτήτων για τη συλλογή πληροφοριών.

Για να γίνει αυτό απαιτείται η παρουσία εξειδικευμένων αναλυτών με γνώση και εμπειρία σε κάθε τομέα, καθώς επίσης και η αποφυγή περιχαράκωσης του επιμέρους «προϊόντος» των διευθύνσεων και η μη κοινοποίησή του σε ορισμένες άλλες, αφού μια πληροφορία μπορεί να οδηγεί σε κάποιο άλλο ενδιαφέρον συμπέρασμα εάν αναλυθεί από μια διαφορετική οπτική γωνία. Υπενθυμίζουμε, ότι ξένες υπηρεσίες πληροφοριών έχουν βάσεις δεδομένων στις οποίες μπορούν να προστρέχουν οι αναλυτές όλων των διευθύνσεων και να επιλέγουν αυτές που ενδεχομένως σχετίζονται με το αντικείμενο της ανάλυσης.

Επειδή όμως η «κουλτούρα» της χώρας στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών πάσχει εμφανώς – άλλο ένα κατάλοιπο της μεταπολίτευσης το οποίο είναι πλέον ευκαιρία να το ξεπεράσουμε ως κοινωνία οριστικά – αλλά και διότι η χρησιμότητα της πηγής πληροφόρησης από άτομα που βρίσκονται με τον έναν ή τον άλλο τρόπο πλησίον του «στόχου» (HUMINT: human intelligence), η επαναφορά του ενδιαφέροντος της διοίκησης στα θέματα των επιχειρήσεων είναι εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση επιτυχούς δραστηριοποίησης της ΕΥΠ.

Δεν μπορεί μια υπηρεσία να αποτελείται κατά συντριπτική πλειοψηφία από στελέχη που δεν έχουν βγει από το γραφείο τους σε όλη τη διάρκεια του επαγγελματικού τους βίου. Αυτό νομίζουμε είναι και λογικό και κατανοητό. Αυτό ήταν το αντικείμενο πρόσφατης κριτικής που ασκήθηκε στην υπηρεσία και έχουμε λόγους να πιστεύουμε, κρίνοντας από τις αλλαγές που προωθούνται, ότι κάτι μπορεί πλέον να αλλάξει. Αδιαφορούμε εντελώς για το ποια πρόσωπα θα ηγούνται της υπηρεσίας και το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να αποδεικνύονται «λαχεία» για το καλό του τόπου σε μια περίοδο που δεν υπάρχει το παραμικρό περιθώριο για «γκέλες»…πηγη