Το «πράσινο φως» άναψε το Συμβούλιο της Επικρατείας για την κατασκευή του γηπέδου του Παναθηναϊκού στον Ελαιώνα, καθώς έκρινε συνταγματική και νόμιμη τη διπλή ανάπλαση των περιοχών της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και του Βοτανικού.

Επιπρόσθετα, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο επικύρωσε τη συνταγματικότητα τριών άλλων βασικών σημείων της διπλής ανάπλασης, που αφορούν στην κατάργηση του δημοτικού πολυλειτουργικού κέντρου, στη μείωση του συντελεστή δόμησης του εμπορικού κέντρου από το 1,6 στο 1,2 και στο «κόψιμο» των εμπορικών χρήσεων έξω από τον χώρο του γηπέδου.

Ειδικότερα, στο Ε’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας κατατέθηκε για νομοπαρασκευαστική επεξεργασία σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που αφορούσε «την έγκριση στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και του προγράμματος διπλής ανάπλασης των περιοχών της Λ. Αλεξάνδρας και του Βοτανικού του Δήμου Αθηναίων».

Υπενθυμίζεται ότι επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας υπάρχει το παλαιό γήπεδο του Παναθηναϊκού (οικοδομικό τετράγωνο 22), ενώ στην περιοχή του Βοτανικού (οικοδομικά τετράγωνα 45, 45 και 50) έχει προγραμματιστεί να ανεγερθεί το νέο γήπεδο του ΠΑΟ.

Επίσης, η πρώτη απόπειρα για τη διπλή ανάπλαση προβλέφθηκε το 2006 με τα άρθρα 11 και 12 του Ν. 3481/2006.

Με τη διπλή ανάπλαση θα δημιουργηθούν δυο νέοι υπερτοπικοί – μητροπολιτικοί πόλοι αναψυχής, αθλητισμού και πολιτιστικών λειτουργιών στο πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας για την αναβάθμιση των υποβαθμισμένων περιοχών του Ελαιώνα – Βοτανικού και Αμπελοκήπων.

Από το χρονικό αυτό σημείο και μετά ακολούθησε η υπ’ αριθμ. 3059/2009 απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου, η οποία «έκοψε» ορισμένες κατασκευές που ήταν προγραμματισμένες να υλοποιηθούν στον Ελαιώνα, όπως είναι η κατασκευή νέου δημαρχείου του Δήμου Αθηναίων κ.λπ.

Στη συνέχεια έγιναν από την πλευρά της Πολιτείας δυο νομοθετικές παρεμβάσεις που αφορούσαν τη διπλή ανάπλαση.

Οι πρώτες νομοθετικές αλλαγές έγιναν με το άρθρο 23 του Ν. 3983/2011 και οι δεύτερες με τον Ν. 4117/2013. Μετά ακολούθησε η έκδοση του επίμαχου Προεδρικού Διατάγματος το οποίο επεξεργάστηκε το ΣτΕ.

Στην περιοχή ανάπλασης της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, σύμφωνα με τον Ν. 3983/2011, επιτρέπονται η κατασκευή αθλητικού μουσείου – εντευκτηρίου, χώρου αναψυχής και εστίασης, καθώς και υπόγειο γκαράζ 700 θέσεων, ενώ ο συντελεστής δόμησης καθορίζεται στο 0,04, η επιτρεπόμενη κάλυψη στο 5% και το επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων στα 4,5 μέτρα.

Στην περιοχή του Ελαιώνα επιτρέπεται, μεταξύ των άλλων, η ανέγερση γηπέδου ποδοσφαίρου χωρητικότητας έως 40.000 θέσεων και λοιπών αθλητικών εγκαταστάσεων, καθώς και υπόγειων χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων 450 θέσεων.

Στο γήπεδο ποδοσφαίρου, εκτός από τις κυρίως αθλητικές δραστηριότητες και τις βοηθητικές τους εξυπηρετήσεις, επιτρέπονται και οι χρήσεις χώρων ιατρικής υποστήριξης και αποκατάστασης αθλητών, αιθουσών πολλαπλών χρήσεων πολιτισμού και αναψυχής, χώρων εστίασης, εμπορικών χρήσεων, πολυλειτουργικών χώρων άθλησης και υγιεινής, αθλητικών ξενώνων και χώρων φιλοξενίας, χώρων συνάθροισης κοινού, καθώς και χώρων εξυπηρέτησης Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Οι εμπορικές χρήσεις δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 17,5% της συνολικής μέγιστης επιτρεπόμενης δόμησης και οι συμπληρωματικές των αθλητικών δραστηριότητες το 17,5.

Επίσης, η μέγιστη επιτρεπόμενη δόμηση είναι 47.000 τ.μ., η μέγιστη επιτρεπόμενη κάλυψη 30% και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος γηπέδου ποδοσφαίρου τα 35μ.

Το Ε’ Τμήμα του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (πρόεδρος η αντιπρόεδρος Αγγελική Θεοφιλοπούλου και εισηγητής ο πρόεδρος Δ. Βασιλειάδης), αφού επεξεργάστηκε το επίμαχο σχέδιο διατάγματος, εξέδωσε την 72 σελίδων υπ’ αριθμ. 88/2013 γνωμοδότησή του.

Οι Σύμβουλοι Επικρατείας, αφού κάνουν μια βαθιά νομοθετικά και δικαστική διαδρομή της διπλής ανάπλασης, αναφέρουν ότι με τον Ν. 3983/2011 ανασχεδιάστηκε πλήρως το πρόγραμμα της διπλής ανάπλασης.

Το πρόγραμμα της διπλής ανάπλασης ανασχεδιάστηκε ριζικά με βάση την αρχή του περιορισμού στο απολύτως αναγκαίο μέτρο όλων των χρήσεων στην περιοχή του Βοτανικού, ώστε, αφενός να εξασφαλιστεί το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό κοινοχρήστων χώρων και χώρων πρασίνου στην περιοχή αυτή και αφετέρου να περιοριστεί δραστικά η έκταση των δομούμενων επιφανειών στην ίδια περιοχή.

Με τις νέες ρυθμίσεις του άρθρου 23 του Ν. 3983/2011 η συνολική δόμηση του προγράμματος στην περιοχή του Βοτανικού μειώθηκε σε ποσοστό 60% (περίπου 66.000 τ.μ.) και αυξήθηκαν οι ελεύθεροι χώροι και οι χώροι πρασίνου περίπου κατά 30.000 τ.μ., πέραν αυτών που είχαν προβλεφθεί με τον Ν. 3481/2006, καθώς:

α) καταργήθηκε πλήρως το δημοτικό πολυλειτουργικό κτίριο του Δήμου Αθηναίων,

β) καταργήθηκε, επίσης, το κτίριο καλαθοσφαίρισης του Παναθηναϊκού,

γ) μειώθηκαν οι εμπορικές χρήσεις του νέου γηπέδου ποδοσφαίρου,

δ) οι εμπορικές χρήσεις του γηπέδου ποδοσφαίρου, οι οποίες είχαν προβλεφθεί εκτός του κελύφους αλλά σε συνέχεια του γηπέδου, ενσωματώθηκαν στο νέο γήπεδο ποδοσφαίρου και στο όμορο εμπορικό κτίριο,

ε) αυξήθηκαν σε ποσοστό 50% περίπου οι αθλητικές χρήσεις του ερασιτεχνικού Αθλητικού Σωματείου του Παναθηναϊκού με ταυτόχρονο περιορισμό περίπου κατά το ήμισυ της κάλυψης της εγκατάστασης (συνολικά περίπου σε 7.500 τ.μ.),

στ) μειώθηκαν οι θέσεις στάθμευσης των αθλητικών εγκαταστάσεων και

ζ) μειώθηκε δραστικά ο συντελεστής δόμησης 1,6 (Ο.Τ. 45α )  και ορίστηκε νέο ανώτατο όριο 1,2.

Κατόπιν αυτών οι Σύμβουλοι Επικρατείας υπογραμμίζουν ότι το πρόγραμμα της διπλής ανάπλασης επιφέρει πολλαπλά οφέλη, όπως είναι η προστασία του περιβάλλοντος με την άμεση εξασφάλιση κοινόχρηστου χώρου πράσινου στις συνοικίες Βοτανικός και Κουντουριώτικα (Αμπελόκηποι), την ενεργοποίηση της χωροταξικής και πολεοδομικής ανασυγκρότησης της ευρύτερης περιοχής του Ελαιώνα, κ.λπ.

Οι χωροταξικές, πολεοδομικές και άλλες αλλαγές, υπογραμμίζουν οι δικαστές, «δεν συνιστούν επιδείνωση του οικιστικού περιβάλλοντος και των όρων διαβιώσεως των κατοίκων» των δυο αυτών περιοχών.

Ακόμη, το Ε’ Τμήμα επισημαίνει ότι οι ρυθμίσεις του Ν. 4117/2013 «με τις οποίες θεσπίστηκαν πρόσθετοι ειδικοί όροι, με στόχο τη σταδιακή και απρόσκοπτη εφαρμογή του προγράμματος της διπλής ανάπλασης, προβλέφθηκε, δηλαδή η δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί το γήπεδο ποδοσφαίρου της Λ. Αλεξάνδρας προσωρινά και έως την κατασκευή του γηπέδου ποδοσφαίρου στο Βοτανικό, δεν αντιστρατεύονται το σκοπό των ρυθμίσεων του άρθρου 23 του Ν. 3983/2011 ούτε αντίκεινται οι όροι αυτοί, αυτοτελώς εξεταζόμενοι, στο άρθρο 24 του Συντάγματος, προεχόντως, διότι η εφαρμογή τους έχει εντελώς προσωρινό χαρακτήρα, με απώτατο χρονικό όριο την πενταετία, τελεί δε, επιπροσθέτως, υπό τον όρο της χορήγησης των εκάστοτε απαιτούμενων από τη σχετική νομοθεσία αδειών».

Κατόπιν όλων αυτών, υπογραμμίζουν οι Σύμβουλοι Επικρατείας, οι διατάξεις του άρθρου 23 του Ν. 3983/2011 καθώς και του άρθρου τρίτου του Ν. 4117/2013 που καθορίζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις της διπλής ανάπλασης,  δεν αντίκεινται στις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος πηγη