Γράφει ο Δημήτρης Κουλουμπής.

Ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αν και κατά τη διάρκεια της ενδεκαετούς διακυβέρνησής του κατάφερε να αλλάξει άρδην το πολιτικό σκηνικό στη γείτονα χώρα και να νικήσει -με τις ευλογίες των ΗΠΑ- το κεμαλικό κατεστημένο, τώρα -επίσης με τις ευλογίες των ΗΠΑ-, φαίνεται ότι ήρθε η δική του σειρά να συγκρουσθεί και πιθανότατα να ηττηθεί από τον πρώην σύμμαχο και αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ, ιμάμη Φετουλλάχ Γκιουλέν.

Ο Φετουλλάχ Γκιουλέν συνέβαλλε αποφασιστικά ώστε το κόμμα του Ερντογάν (ΑΚΡ) να ανέλθει στην εξουσία μέσω του κοινωνικού ακτιβισμού που έχει αναπτύξει, καθώς και μέσω της σημαντικής διείσδυσης που έχει επιτύχει στους κόλπους της τουρκικής αστυνομίας, της δικαστικής εξουσίας, μέρους των ΜΜΕ, καθώς και στο χώρο της παιδείας (μέσω της δράσης των χιλιάδων φροντιστηρίων που έχει  ιδρύσει σε ολόκληρη τη χώρα).

Αναμφισβήτητα, η διείσδυση των μελών της Κίνησης Fethullah Gülen -γνωστή και ως Κίνηση «Hizmet»- στην Αστυνομία και στη Δικαιοσύνη, αποτέλεσε το βασικό μοχλό της κυβέρνησης Ερντογάν για την εξουδετέρωση του στρατιωτικού και κεμαλικού κατεστημένου, κάτι που όμως πλέον στρέφεται εναντίον της κυβέρνησης του AKP.

Η Ουάσιγκτον συνεχίζει να θεωρεί την Άγκυρα ως «στρατηγικό της εταίρο», όμως η στάση του Ερντογάν έχει προκαλέσει ουκ ολίγες φορές τη μήνη των Αμερικανών, με συνέπεια να θεωρείται φυσιολογική εξέλιξη η αμερικανική υποστήριξη προς τον Γκιουλέν και η επιθυμία των ΗΠΑ να απαλλαγούν από τον ενοχλητικό πλέον Τούρκο πρωθυπουργό.

Το επόμενο εξάμηνο θα είναι αναμφισβήτητα το πιο κρίσιμο χρονικό διάστημα για την κυβέρνηση ΑΚP, καθώς και για τη πολιτική πορεία του ίδιου του Ερντογάν, αφού πέραν από τις ραγδαίες εξελίξεις στο σκάνδαλο με τον Αζέρο επιχειρηματία Ριζά Σαράφ (διακίνηση και ξέπλυμα 87 δις δολαρίων, δωροδοκώντας μέλη του υπουργικού συμβουλίου και του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος), οι δημοτικές εκλογές του Μαρτίου και η εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας τον Ιούνιο, αναμένεται να πλήξουν σοβαρά  το κυβερνών κόμμα, αλλά πρωτίστως τον πρωθυπουργό Ερντογάν.

Η εκλογική συνεργασία Γκιουλενιστών και Κεμαλιστών (τουλάχιστον στην Κωνσταντινούπολη) θεωρείται βέβαιη, ενώ για ακόμη μία φορά στη σύγχρονη τουρκική ιστορία, καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει ο κουρδικός παράγοντας και η στάση που θα τηρήσει έναντι του Ερντογάν στην εκλογική αναμέτρηση του Μαρτίου (με ιδιαίτερη σημασία την Κωνσταντινούπολη, πόλη από την οποία ξεκίνησε την πορεία του ο Ερντογάν και τώρα κινδυνεύει να γίνει η ταφόπλακα της πολιτικής του διαδρομής).

Οι κυρίαρχες στρατηγικές για τον Ερντογάν είναι οι εξής δύο:

1. Είτε σκληραίνει τη στάση του και μάχεται μέχρις εσχάτων τους Γκιουλενιστές, στρατηγική που συνεπάγεται αύξηση της αυταρχικότητας και της συγκρουσιακής τακτικής και εντός του ΑKP, αλλά και γενικότερα στην τουρκική κοινωνία. Κόστος στρατηγικής: τεράστιο, ακόμη κι αν επικρατήσει. Οι αυταρχικές αποφάσεις θα επιτείνουν το δημοκρατικό έλλειμμα, το έλλειμμα εσωτερικής ασφάλειας και θα φθείρουν σταδιακά τη δημοτικότητα και τη δύναμή του.

2. Είτε συμβιβάζεται και αποχωρεί αξιοπρεπώς δια της υποψηφιότητας στις επόμενες προεδρικές εκλογές, αποχωρώντας όμως και από την ηγεσία του AKP και ενδεχομένως αφήνοντας την πρωθυπουργία στον πρόεδρο Γκιουλ, ο οποίος έχει ήδη φροντίσει να κρατήσει αποστάσεις από τον Ερντογάν…

Όποια στρατηγική κι αν ακολουθήσει ο Ερντογάν, όποια κι αν είναι η κατάληξη της σύγκρουσης, το βέβαιο είναι ότι η Τουρκία έχει ήδη εισέλθει σε μία νέα περίοδο έντονης πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής αστάθειας, που θα επιφέρει μεγάλες αλλαγές στη γείτονα χώρα με σημαντικές επιπτώσεις και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.