Έχουμε τονίσει πολλές φορές στο παρελθόν πως το ζήτημα της επάρκειας πυρομαχικών 120mm είναι ο κρισιμότερος παράγοντας για την μαχητική ικανότητα του σύγχρονου αρματικού δυναμικού του Ε.Σ., δηλαδή των αρμάτων μάχης Leopard-2A4/HEL. Το ζήτημα γίνεται ακόμα οξύτερο σε συνδυασμό με την επιδιωκόμενη απόκτηση και αρμάτων Μ-1Α1 Abrams από τα αμερικανικά αποθέματα. Δεν θα κουραστούμε να επισημαίνουμε την θέση ότι τα τελευταία παρουσιάζονται αυτή την περίοδο ως μεγάλη ευκαιρία ενίσχυσης του Ε.Σ., με την απαραίτητη προϋπόθεση όμως, η απόκτησή τους να συνοδεύεται από την ταυτόχρονη προμήθεια των αντίστοιχων ποσοτήτων πυρομαχικών των 120mm. Με αφορμή λοιπόν και τις δύο πρόσφατες αναφορές μας, είτε έμμεσα (εδώ: http://hellarmforces2010.blogspot.gr/2013/12/blog-post_21.html) είτε άμεσα (εδώ: http://hellarmforces2010.blogspot.gr/2013/12/leopard-2.html) σε μεταχειρισμένα άρματα μάχης, εδώ θα παραθέσουμε μια πλήρη σύνοψη όλων των «επεισοδίων στο σίριαλ» των πυρομαχικών των 120mm, επιδιώκοντας να αποσαφηνίσουμε το θέμα από όλες του τις πλευρές: τι έχουμε, τι θέλουμε και τι …χάσαμε! Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Οι αρχικές επιλογές
Ως γνωστόν λοιπόν, κάποιοι …φωστήρες επί των εξοπλιστικών (ορισμένοι εκ των οποίων βρίσκονται στη φυλακή ή διώκονται από την Δικαιοσύνη), μόλις ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες επιλογής του Νέου Άρματος Μάχης το 1999, αποφάσισαν να διαχωρίσουν την προμήθεια των αρμάτων από εκείνη των πυρομαχικών τους, για λόγους «μείωσης του κόστους». Το πως θα επιτυγχανόταν αυτό από τη στιγμή που ανάγκες παρέμεναν οι ίδιες (αν όχι μεγάλωναν) και η ελληνική πλευρά μείωνε τα διαπραγματευτικά της χαρτιά, αδυνατούμε να το κατανοήσουμε αλλά πλέον μικρή σημασία έχει… Κάπως έτσι λοιπόν προκηρύχθηκε (ακόμη και αυτό με καθυστέρηση) το  σχετικό πρόγραμμα που περιελάμβανε και την συμπαραγωγή των πυρομαχικών  στην Ελλάδα. Στη πράξη όμως, και με τα προγράμματα των Leopard-2A4/HEL να προχωρούν και τα άρματα να παραδίδονται σταδιακά, τα μόνα διαθέσιμα πυρομαχικά για αυτά ήταν τα 5.000 παλαιά  (βελτιωμένα πρώτης γενιάς) APFSDS-T DM-33A2 από τα γερμανικά αποθέματα, τα οποία περιλαμβάνονταν στα υλικά που αποκτήθηκαν με τη σύμβαση της λεγόμενης «ενδιάμεσης λύσης». Τα πυρομαχικά αυτά έφθασαν στη χώρα μας τον Μάιο του 2006. Πέραν της προφανούς ανεπάρκειας της ποσότητας, τα πυρομαχικά αυτά δεν κάλυπταν ούτε την απαραίτητη απαίτηση για την διενέργεια βολών αποδοχής των νέων αρμάτων Leopard-2HEL! Εδώ αξίζει να ανοίξουμε μια παρένθεση για να αναφέρουμε κάτι ελάχιστα γνωστό. Όταν καταρτιζόταν η σύμβαση της «ενδιάμεσης λύσης» το ΓΕΣ είχε ζητήσει, πέραν των DM-33A2, να συμπεριληφθεί σε αυτήν και η παραγγελία 8.300 APFSDS-T δεύτερης γενιάς DM-43A1 (που σημειωτέον δεν υιοθετήθηκε από τον Γερμανικό Στρατό, ο οποίος αντ’ αυτού προτίμησε να τροποποιήσει το σύνολο των παλαιότερων DM-33/A1 που διέθετε, στο επίπεδο Α2), 2.400 APFSDS-T-TP DM-48 και 1.600 HEAT-T-TP DM-18A2 (όλα τους νέας κατασκευής, με τους δύο τελευταίους τύπους να είναι εκπαιδευτικά πυρομαχικά) ειδικά για την κάλυψη των αναγκών των Leopard-2A4. Αν και η απόκτηση των πυρομαχικών αυτών είχε εγκριθεί, τελικά δεν υλοποιήθηκε…

Κλείνοντας την παρένθεση αυτή, επιστρέφουμε στις διαδικασίες αποδοχής των Leopard-2HEL. Οι διαδικασίες αυτές, πέραν των εξαντλητικών τεχνικών δοκιμών στο 304 ΠΕΒ, περιελάμβαναν τόσο τον έλεγχο του πυροβόλου L/55 με την εκτέλεση βολών, όσο και τον έλεγχο της θωράκισης του πύργου του, με την διενέργεια καταστροφικών δοκιμών επί ενός επιπλέον πύργου (του 171ου) που αποκτήθηκε γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό. Οι διαδικασίες αυτές απαιτούσαν την χρήση και διατρητικών πυρομαχικών αρμάτων νέας γενιάς των 120mm. Για αυτό τον σκοπό, με έξοδα της κατασκευάστριας εταιρείας των αρμάτων, αποκτήθηκε μια περιορισμένη ποσότητα (περί τα 50) πυρομαχικών APFSDS-T DM-63. Οι μεν δοκιμές του πύργου διεξήχθησαν στη Γερμανία, και εναντίον του βλήθηκαν συνολικά 33 (!) βλήματα διαφόρων ειδών και τύπων, συμπεριλαμβανομένων και κατευθυνόμενων Α/Τ πυραύλων, από διάφορες γωνίες και αποστάσεις. Οι μόνη δοκιμασία στην οποία η θωράκιση του πύργου απέτυχε ήταν ακριβώς δύο βολές βλημάτων APFSDS-T τρίτης γενιάς (δηλαδή DM-53/63…) από απόσταση 1.000 μέτρων και υπό ακραίες γωνίες. Η αποκατάσταση της αδυναμίας αυτής επετεύχθη με την προσθήκη ενός επιπλέον στρώματος θωράκισης βάρους 192 κιλών σε συγκεκριμένα σημεία του πύργου. Οι δε βολές αποδοχής των Leopard-2HEL διεξήχθησαν με επιτυχία την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2006 στο Πεδίο Βολής Αρμάτων Ξάνθης και μεταξύ άλλων περιελάμβαναν την εκτέλεση 20 βολών με βλήματα DM-63 εναντίον πραγματικών στόχων (αποσυρθέντα Leopar-1A4Gr1, Leopard-1V και Μ-60Α1) από απόσταση 3.000μ. Έτσι, η μικρή αυτή ποσότητα βλημάτων DM-63 σχεδόν εξαντλήθηκε. Υπενθυμίζεται πως την ίδια περίπου περίοδο ο Τουρκικός Στρατός αποκτούσε τα 298  -αρχικά-  Leopard-2A4  (μαζί με 1.200 εκπαιδευτικά DM-38 από τα αποθέματα του Γερμανικού Στρατού, που εμάς δεν μας …άρεσαν) και μία μόλις εβδομάδα μετά την υπογραφή της σχετικής διακρατικής σύμβασης με τη Γερμανία , έσπευσε να παραγγείλει από την Rheinmetall, 15.000 διατρητικά βλήματα DM-63 νέας κατασκευής (κάποιες παλαιότερες αναφορές σε 9.000 επιχειρησιακά DM-63 και 6.000 εκπαιδευτικά DM-48 βλήματα είναι πιθανότατα εσφαλμένες), έναντι 46 εκατ. ευρώ. Και για να είναι πλήρης η σχετική αναφορά μας στον Τουρκικό Στρατό, να συμπληρώσουμε πως ειδικά για τα 170 αναβαθμισμένα Μ-60Τ Sabra και παράλληλα με τις παραδόσεις των αρμάτων (το τονίζουμε αυτό), αποκτήθηκαν -μέσω της ΝΑMSA- περί τα 10.000 APFSDS-T CL-3143 και ΗΕΑΤ-MP-T CL-3105 της ισραηλινής IMI. Σημειώνεται πως όλες αυτές οι προμήθειες έγιναν για την κάλυψη των άμεσων αναγκών έως ότου αποδώσουν καρπούς οι τουρκικοί σχεδιασμοί για εγχώρια παραγωγή πυρομαχικών αρμάτων των 120mm από την ΜΚΕΚ. Αυτό για να αντιληφθούμε τι θα πει πλήρης και άμεση αξιοποίηση υλικού που αποκτάται για πρώτη φορά…

Ξαναγυρνώντας στα δικά μας, και μετά από διάφορες παλινωδίες, τον Ιανουάριο του 2008 (!) υπογράφεται η αρχική έγκριση προμήθειας (ΑΕΠ) για 84.720 επιχειρησιακά και 14.647 εκπαιδευτικά πυρομαχικά των 120mm, προϋπολογισμού 366.176.784 ευρώ, τα οποία και θα κατεσκευάζοντο στην Ελλάδα. Για τα επιχειρησιακά πυρομαχικά προβλεπόταν αναλογία 60-40 για βλήματα APFSDS-T και HEAT-MP-T (αντίστοιχα είχαν προεπιλεγεί οι τύποι DM-63 της Rheinmetall και Μ-830Α1 της ATK) ενώ για τα αντίστοιχα εκπαιδευτικά βλήματα η προβλεπόμενη αναλογία ήταν 50-50. Πολύ σύντομα όμως, λόγω και της οικονομικής δυσπραγίας, φάνηκε ότι ένα τόσο μεγάλο πρόγραμμα δεν θα υλοποιούνταν μεσοπρόθεσμα, παρά την διάσπασή του σε δύο ισομερείς φάσεις των 42.370 βλημάτων όπως αποφασίστηκε λίγο αργότερα. Οι ανάγκες όμως γινόταν όλο και πιεστικότερες. Γι’ αυτό, το ΓΕΣ άρχισε να αναζητά άλλες λύσεις για τις κατεπείγουσες ανάγκες του. Μεταξύ άλλων υπέβαλε και μια πρόταση για την προμήθεια 10.000 DM-33A2 και 10.000 DM-53A1 από τα γερμανικά αποθέματα, η οποία όμως απορρίφθηκε τον Ιούλιο του 2009, από την τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ…
Εναλλακτικές λύσεις
Ακολούθως, η Ελληνική Κυβέρνηση απέστειλε αιτήματα προς τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και το Ισραήλ (και προς τη Γαλλία, σύμφωνα με κάποιες πηγές ) για να της γνωστοποιηθεί η δυνατότητα άμεσης παράδοσης μεταχειρισμένων πυρομαχικών κινητικής και χημικής ενέργειας από τις χώρες αυτές. Πρώτη ανταποκρίθηκε η γερμανική πλευρά που κοινοποίησε στην χώρα μας, τη διαθεσιμότητα 5.000 DM-33A2, 2.000 DM-53A1 (τα δεύτερα έναντι 6.700 ευρώ ανά μονάδα) και 2.800 DM-12C (έναντι 740 ευρώ ανά μονάδα) προς άμεση παραχώρηση. Παράλληλα γνωστοποιήθηκε η ολοκλήρωση της ανάπτυξης του άρτι αναπτυχθέντος προγραμματιζόμενου πυρομαχικού ΗΕ-ΜP-T DM-11, το οποίο όμως προσφερόταν μόνο ως νέας κατασκευής και με αρκετά «τσουχτερή» τιμή (9.700 ευρώ ανά μονάδα!). Η ισραηλινή πλευρά πρότεινε τα νέας κατασκευής APFSDS-T CL-3254 (Μ-711) και ΗΕΑΤ-ΜΡ-Τ CL-3105 (M-325) της ΙΜΙ ενώ ταυτόχρονα προσέφερε και 2.000 παλαιότερα πυρομαχικά (πιθανότατα τύπου Μ-322) από τα αποθέματα της IDF. Και πάλι όμως καμία από τις δύο προτάσεις δεν υιοθετήθηκε. Για τα μεν γερμανικά, ακόμη και αν δεν μπορούσε να επιτευχθεί μείωση στην τιμή των DM-53A1, θεωρούμε ότι θα ήταν δυνατή μια διαπραγμάτευση ακόμη και για δωρεάν παραχώρηση τουλάχιστον των DM-33A2 και των DM-12C στα πλαίσια ίσως κάποιας άλλης συμφωνίας που θα αφορούσε τα άρματα Leoprad-2HEL (βλ. παρακάτω). Για τα δε ισραηλινά πυρομαχικά ετίθετο έντονα το θέμα της πιστοποίησης και της ασφαλούς χρήσης τους. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι αν και αρκετές ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων και Νατοϊκές) απέκτησαν πυρομαχικά αρμάτων των 120mm της ΙΜΙ, στις σχετικές δοκιμές επισημάνθηκαν αρκετά προβλήματα ασφαλείας, όπως ο κατακλυσμός του εσωτερικού του άρματος από αέρια βολής. Έτσι, στις περισσότερες των περιπτώσεων στις χώρες αυτές αποφασίστηκε η αποθήκευση των πυρομαχικών για χρήση μόνο εάν υφίστατο σοβαρή επιχειρησιακή ανάγκη. Κατ’ αναλογία, δεδομένων αφενός των αδιαμφισβήτητων μεγάλων αναγκών του Ε.Σ. και αφετέρου των καλών  -και συνεχώς βελτιούμενων τότε-  ελληνοϊσραηλινών σχέσεων, θεωρούμε ότι η χώρα μας θα μπορούσε να διαπραγματευτεί την απόκτηση σε χαμηλές (είχε διαρρεύσει η πληροφορία ότι η ισραηλινοί αρχικά ζητούσαν 800 ευρώ ανά βλήμα) ή και συμβολικές τιμές τα 2.000 μεταχειρισμένα πυρομαχικά που της προσφέρονταν, διατηρώντας τα ως πολεμικό απόθεμα χωρίς να γίνεται χρήση τους στη καθημερινή εκπαίδευση. Ούτε αυτό όμως επετεύχθη… (Ορισμένες πρόσθετες τεχνικές λεπτομέρειες για τα ισραηλινά πυρομαχικά αλλά και τα πυροβόλα αρμάτων μπορείτε να βρείτε στη σχετική συζήτηση με τον αγαπητό HBS, στα σχόλια εδώ: http://www.enkripto.com/2012/05/leopard-2hel.html).

Τελικά τον Μάιο του 2010 υπογράφεται ΑΕΠ για την προμήθεια 15.000 βλημάτων: 9.000 APFSDS-T DM-63 (τότε προσφέρονταν έναντι 6.084 ευρώ ανά μονάδα) και 3.000 MPAT DM-12Α2 (έναντι 1.269 ευρώ ανά μονάδα) καθώς και 3.000 HEAT-MP-T Μ-830Α1 (έναντι 1.683 ευρώ ανά μονάδα). Το τελευταίο σκέλος για τα αμερικανικά βλήματα «απαλείφθηκε» λίγο αργότερα, καθώς το ODC Αθηνών -μετά και από κατάλληλες ενέργειες της τότε ηγεσίας του ΓΕΣ- ενημέρωσε επισήμως την ελληνική πλευρά για την διαθεσιμότητα προς δωρεάν παραχώρηση «as is-where is» περί των 3.000 πυρομαχικών ΗΕΑΤ Μ-830 που βρίσκονταν σε μακρά αποθήκευση σε τρίτες χώρες. Τα πυρομαχικά αυτά τελικά έφθασαν στη χώρα μας τον Απρίλιο του 2012 και ήταν 3.029 στον αριθμό, κατασκευασμένα την περίοδο 1996-1999 (ή 1999-2000, κατ’ άλλες πηγές).  Η δε επιχειρησιακή τους αξιοποίησή ξεκίνησε άμεσα, με τις πρώτες εκπαιδευτικές βολές να πραγματοποιούνται στις αρχές Μαΐου 2012! Οι φήμες πάντως ότι στα 3.029 βλήματα συμπεριλαμβάνονταν και «μερικές δεκάδες» από τα νεώτερα M-830A1 δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Τα τελευταία, όντας πολλαπλών ρόλων, αποτελούσαν το βασικό πυρομαχικό που χρησιμοποιούσαν (σε ποσοστό άνω του 80%, με το υπόλοιπο να αφορά κυρίως καπνογόνα βλήματα) τα αμερικανικά άρματα μάχης στις εν εξελίξει τότε επιχειρήσεις στο Ιράκ, συνεπώς η αποδέσμευσή τους από τον Αμερικανικό Στρατό θα ήταν μάλλον απίθανη. Σήμερα πάντως, και μετά την αποχώρηση των Αμερικανών από το Ιράκ, πιστεύουμε ότι είναι ευκαιρία για τον Ε.Σ. να αιτηθεί τη δωρεάν ή έναντι συμβολικού κόστους παραχώρηση και νεώτερων M-830A1. Σημειώνεται πως το πυρομαχικό M-830A1 διαθέτει πολεμική κεφαλή διαμετρήματος μικρότερου  των 120mm (σε αντίθεση με το  προγενέστερο πυρομαχικό M-830 αποτελείται από ενιαίο κορμό/πολεμική  κεφαλή), η βρίσκεται εντός απορριπτόμενου κελύφους το  οποίο καθιστά το βλήμα συμβατό με πυροβόλα του εν λόγω διαμετρήματος. Το κέλυφος αυτό διαχωρίζεται από την πολεμική κεφαλή λίγο μετά την έξοδο  του βλήματος από την κάννη, κατά τρόπο ανάλογο με την αντίστοιχη  διαδικασία στα βλήματα APFSDS-Τ. Τα αμερικανικά αποθέματα πάντως δεν προσφέρονται για δωρεάν παραχώρηση σύγχρονων πυρομαχικών της τελευταίας κατηγορίας, καθώς αποτελούνται κυρίως από βλήματα Μ-829 και Μ-829Α1 με διατρητικό πυρήνα εξασθενημένου ουρανίου – DU (μια κατηγορία η μη υιοθέτηση πυρομαχικών της οποίας αποτελεί πλέον πάγια θέση του Ε.Σ.). Αντιθέτως, το πανομοιότυπο M-829A2 με διατρητικό πυρήνα βολφραμίου αναπτύχθηκε κυρίως για εξαγωγή και δεν φαίνεται να έχει υιοθετηθεί από τον Αμερικανικό Στρατό. Τα Μ-830 που παρελήφθησαν πάντως, είχαν ήδη ξεπεράσει την περίοδο εγγύησης ασφαλούς χρήσης του κατασκευαστή, χωρίς απαραιτήτως αυτό να σημαίνει ότι έχει εξαντληθεί πλήρως και το όριο ζωής τους. Σημειώνεται πως το όριο αυτό μπορεί να επεκταθεί σημαντικά όταν τα διάφορα πυρομαχικά παραμένουν εντός των ειδικών συσκευασιών του και αποθηκεύονται σε εγκαταστάσεις με ελεγχόμενες συνθήκες (θερμοκρασία, ποσοστά υγρασίας κλπ.). Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρείται πολύ σημαντική και η κατασκευή από τα Εργοστάσια Βάσης μιας μεγάλης ποσότητας ομοιωμάτων  πυρομαχικών αρμάτων των 120mm, πλήρους βάρους, με τα οποία εξασφαλίζεται η ρεαλιστική εκπαίδευση του προσωπικού στις διαδικασίες φόρτωσης/εκφόρτωσης  και αναχορηγίας, δίχως να απαιτείται η αποσφράγιση ή η μετακίνηση των πραγματικών πυρομαχικών.

Κλείνοντας την παρένθεση για τα αμερικανικά αποθέματα, μεταφερόμαστε στα αντίστοιχα ολλανδικά, και αυτό διότιτον Μάιο του 2011 υποβάλλεται στο ΥΠΕΘΑ προσφορά 5.218 βλημάτων APFSDS-T DM-53A1 και περί τα 5.400 εκπαιδευτικών TPCSDS-T Μ-865 (αμερικανικής κατασκευής DM-38) από τα αποθέματα του Ολλανδικού Στρατού ο οποίος τότε είχε μόλις αποφασίσει την καθολική απόσυρση των αρμάτων μάχης από το οπλοστάσιό του. Την περίοδο εκείνη στα αποθέματά του υπήρχαν περί τα 16.300 DM-53A1 (είχαν αγοραστεί την περίοδο 2001-2002 έναντι 51,3 εκατ. ευρώ και την περίοδο 2006-2007 είχαν τροποποιηθεί στην έκδοση DM-53A1 για την μείωση της προκαλούμενης υπερβολικής φθοράς στο πυροβόλο του άρματος). Εύλογα λοιπόν θα αναρωτηθεί κανείς που κατέληξαν τα υπόλοιπα 11.000 περίπου βλήματα του τύπου. Το πιθανότερο είναι να πωλήθηκαν στον Νορβηγικό Στρατό ο οποίος είχε εκφράσει μεγάλο ενδιαφέρον για την απόκτησή τους, «προλαβαίνοντας» μάλιστα τους Τούρκους που επίσης φέρονται να ενδιαφέρθηκαν αρχικά (παρεμπιπτόντως, είχε κυκλοφορήσει η φήμη ότι ο Τουρκικός Στρατός επρόκειτο τότε να αποκτήσει και 3.000 νέας κατασκευής Μ-830Α1 από τις ΗΠΑ, κάτι που όμως επίσης δεν φαίνεται να υλοποιήθηκε). Στα καθ’ ημάς, στις αρχές του επόμενου έτους υπογράφεται διακρατική σύμβαση με την Ολλανδία, ύψους 13,5 εκατ. ευρώ, η οποία τελικά περιλαμβάνει την απόκτηση περί των 4.500 DM-53A1 (η αρχική τιμή μονάδας ήταν 4.200 ευρώ  -και όχι 2.500 ευρώ που είχε διαρρεύσει αρχικά-  η οποία όμως μειώθηκε ελαφρώς κατόπιν διαπραγματεύσεων) και 2.000 Μ-865 (με αρχική τιμή μονάδας 800 ευρώ). Τα πυρομαχικά αυτά έφθασαν στην Ελλάδα μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου 2013, έχοντας προηγουμένως επαναπιστοποιηθεί από την κατασκευάστρια εταιρεία Rheinmetall. Οι παρατηρούμενες μειωμένες ποσότητες σε σχέση με εκείνες της αρχικής προσφοράς, πιστεύεται πως οφείλεται στην αδυναμία εξεύρεσης επιπλέον πιστώσεων άμεσα ώστε να αποκτηθούν και τα υπόλοιπα, δεδομένου ότι ταυτόχρονα, και μέσα σε πολύ στενά χρηματοδοτικά περιθώρια, έπρεπε να εξευρεθεί και ένα ποσό για την απόκτηση από τα αποθέματα του Ολλανδικού Ναυτικού και 500 αδρανών πυρομαχικών ασκήσεων TP των 76mm για τα πυροβόλα ΟΤΟ Melara του Π.Ν. (όπως πρώτοι είχαμε πει εδώ: http://hellarmforces2010.blogspot.gr/2013/09/blog-post_1754.html), οι σχετικές ανάγκες του οποίου ήταν επίσης επείγουσες. Τα εναπομείναντα ολλανδικά πυρομαχικά των 120mm πιστεύεται ότι θα καταλήξουν στην Φινλανδία, «πακέτο» με τα 100 άρματα Leopard-2A6NL που προτίθεται να αγοράσει έναντι 200 εκατ. ευρώ συνολικά.
Έστω και σε μειωμένες ποσότητες λοιπόν, τα ολλανδικά πυρομαχικά έδωσαν μια σημαντική ανάσα στον Ε.Σ. τα -ήδη ελάχιστα- αποθέματα του οποίου είχαν αρχίσει να στερεύουν. Ειδικά τα εναπομείναντα DM-33A2 εκτιμάται ότι σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνουν πλέον τα 3.000. Εντελώς ενδεικτικά, μόνο κατά τις δοκιμές αντοχής και οριστικής αποδοχής των επισκευασμένων καννών L/55 των αρμάτων Leopard-2HEL (που είχαν παρουσιάσει αποφλοιώσεις στο εσωτερικό τους) που έλαβαν χώρα στο Πεδίο Βολής Αρμάτων Ξάνθης τον Ιούλιο του 2011, βλήθηκαν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα πάνω από 100 πυρομαχικά του τύπου. Οι εμφάνιση τέτοιων προβλημάτων στα νεοπαραληφθέντα Leopard-2HEL θεωρούμε ότι θα μπορούσε να αποτελέσει για την ελληνική πλευρά ένα μέσο πίεσης για την απόκτηση απότα γερμανικά αποθέματα, δωρεάν ή σε συμβολικές τιμές, των DM-33A2 και των DM-12C που αναφέραμε και πιο πάνω. Καμία ενέργεια προς αυτή τη κατεύθυνση όμως δεν υλοποιήθηκε… Επιστρέφοντας στα γεγονότα, να σημειώσουμε πως της παράδοσης των ολλανδικών πυρομαχικών είχαν προηγηθεί, τον Ιανουάριο του 2013, και νέες βολές δοκιμής φθοράς των καννών των Leopard-2HEL, αλλά και η τροποποίηση των βλητικών υπολογιστών των Leopard-2A4 ώστε να καταστούν και αυτά πλήρως συμβατά με το DM-53A1. Ειδικά για τις διαδικασίες αυτές αποκτήθηκαν 50 DM-53A1 τα οποία παραχωρήθηκαν δωρεάν από την κατασκευάστρια των αρμάτων KMW κατόπιν σχετικού αιτήματος του Ε.Σ. Υπενθυμίζεται επίσης η τροποποίηση Leopard-2A4 με πυροβόλο των 105mm που υλοποίησε επιτυχώς το 304 ΠΕΒ, για οικονομικότερη εκπαίδευση αλλά και λόγω της έλλειψης επαρκών ποσοτήτων πυρομαχικών των 120mm.

Σε καμία περίπτωση πάντως, τα προαναφερθέντα δεν αρκούν για να καλύψουν τις ανάγκες του Ε.Σ. ο οποίος επιδιώκει συνεχώς την απόκτηση επιπλέον πυρομαχικών των 120mm και δη νέων.
Η πρώτη μεγάλη προμήθεια επίκειται (επιτέλους…)
Για το υπόλοιπο σκέλος της προαναφερθείσας προμήθειας 12.000 (πλέον) βλημάτων των 120mm, η γερμανική πλευρά είχε καταθέσει την τελική της προσφορά ήδη από τον Απρίλιο του 2011. Αυτή προέβλεπε 1.500 DM-63 & 7.500 DM-63A1 (έναντι βελτιωμένης τιμής 5.295 ευρώ ανά τεμάχιο  -την στιγμή που ο  Γερμανικός Στρατός αποκτούσε τα ίδια βλήματα έναντι 5.340 ευρώ «το  κομμάτι»!) και 3.000 DM-12A2 έναντι επίσης βελτιωμένης τιμής 875 ευρώ ανά τεμάχιο), χωρίς συμπαραγωγή και αντισταθμιστικά οφέλη. Τέλος η προσφορά αυτή, συνολικού ύψους 50.280.000 ευρώ, προέβλεπε την τμηματική παράδοση των πυρομαχικών εντός 15 μηνών από την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας. Υπενθυμίζεται πως οι εν λόγω ποσότητες αφορούν το α’ σκέλος της α’ φάσης του διασπασθέντος μεγάλου αρχικού προγράμματος για 84.720 (+14.647 εκπαιδευτικά βλήματα) που αναφέραμε πιο πάνω, με το β’ σκέλος της φάσης αυτής να προβλέπει την προμήθεια άλλων 30.360 βλημάτων κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού και με προβλεπόμενο κόστος 147.890.000 ευρώ.
Ακόμη όμως και αυτό το, κατεπείγον υποτίθεται, α’ σκέλος πέρασε από σαράντα κύματα: διαπραγματεύσεις επί διαπραγματεύσεων με τους Γερμανούς, κωλυσιεργίες και ενστάσεις από διάφορους που προσπαθούσαν να διυλίσουν τον κώνωπα θέτοντας  -υποκριτικά-  το ζήτημα της συμπαραγωγής, αλλά και μια πολύμηνη κόντρα ΓΕΣ-ΓΔΑΕΕ με ανταλλαγή επιστολών, ήταν επόμενο να εκτροχιάσουν πλήρως το αρχικό χρονοδιάγραμμα του  -«κατεπείγοντος» ξαναλέμε-  (μισο)προγράμματος…

Εν τέλει και μετά από διάφορες παλινωδίες, μόλις πρόσφατα η εν λόγω προμήθεια τέθηκε σε τροχιά υλοποίησης με την ανασυγκρότηση της αρμόδιας επιτροπής του ΓΕΣ τον Οκτώβριο 2013 και την έκδοση και υπογραφή Χρηματικού Εντάλματος Πληρωμής ύψους 49 εκατ. ευρώ στα τέλη Νοεμβρίου 2013. Με αυτό τον τρόπο ολοκληρώθηκαν οι από ελληνικής πλευράς γραφειοκρατικές διαδικασίες και πλέον οριστικοποιούνται οι λεπτομέρειες της διακρατικής σύμβασης με τη Γερμανία. Το περιεχόμενο της προμήθειας εκτιμάται ότι περιλαμβάνει τελικά τους τύπους και τις ποσότητες των πυρομαχικών που αναφέρθηκαν στη προηγούμενη παράγραφο, αλλά με μικρή μείωση του κόστους ανά μονάδα.
Επίλογος
Η αντιμετώπιση του όλου ζητήματος των πυρομαχικών αρμάτων των 120mm για τον Ε.Σ. από τις εκάστοτε ηγεσίες, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα προς αποφυγή. Η απόκτηση των πυρομαχικών αυτών σε επαρκείς ποσότητες σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να λογίζεται ως μια εξοπλιστική δαπάνη σε καιρούς παντελούς έλλειψης κονδυλίων. Αντιθέτως, αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι η μη υλοποίησή της αποφέρει έμμεσα ή άμεσα πολύ μεγάλη οικονομική ζημία (πέραν, φυσικά, της επιχειρησιακής και οργανωτικής). Και αυτό διότι όχι μόνο απαξιώνεται η τεράστια επένδυση των προηγούμενων ετών για την απόκτηση και αξιοποίηση νέων αρμάτων τεχνολογίας αιχμής και της συναφούς υποδομής, αλλά οδηγεί και τις Μονάδες που τα παρέλαβαν σε διπλές λειτουργικές ανάγκες καθώς αυτές αναγκάζονται να διατηρούν ως εφεδρικά και τα παλαιότερα άρματα με πυροβόλο των 105mm (φαινόμενο που θα εκλείψει οριστικά μόνο με την έναρξη των παραδόσεων των προαναφερθέντων πυρομαχικών από την διακρατική σύμβαση με τη Γερμανία).
Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι κινήθηκαν υποδειγματικά. Μπορεί οι μέχρι τώρα αγορές τους να μην εντυπωσιάζουν ούτε από πλευράς απόλυτων αριθμών, ούτε από τις τιμές που πέτυχαν, διασφάλισαν όμως αξιόπιστα και, πάνω απ’ όλα έγκαιρα, την κάλυψη των άμεσων αναγκών σε πυρομαχικά για τα Leopard-2A4 και M-60T Sabra, έως ότου αποκτηθεί πλήρης αυτάρκεια μέσω της εγχώριας γραμμής παραγωγής πυρομαχικών κινητικής ενέργειας που έχει στήσει η εταιρεία ΜΚΕΚ (με τα εμπυρεύματα και τους διατρητικούς πυρήνες βολφραμίου να προέρχονται από την ισραηλινή IMI). Σε δεύτερη φάση, η εν λόγω γραμμή παραγωγής προφανώς θα επεκταθεί για την κάλυψη των τουρκικών αναγκών και σε πυρομαχικά χημικής ενέργειας.

Όλα τα παραπάνω παθήματα πρέπει να γίνουν μαθήματα για την περίπτωση προμήθειας αρμάτων μάχης M-1A1 Abrams από τα αμερικανικά αποθέματα. Υπενθυμίζεται ότι στο αρχικό «πακέτο» για τα 400 άρματα που προσέφερε η αμερικανική πλευρά, συμπεριλαμβάνονταν (όπως κατ΄ αποκλειστικότητα είχαμε αποκαλύψει εδώ: http://hellarmforces2010.blogspot.gr/2013/08/11-abrams.html) 8.179 βλήματα AP-DS-T M735 (C521) των 105mm (τα οποία σημειωτέον διαθέτουν διατρητικό πυρήνα DU…), 1.183 βλήματα AP-DS-T M392  (C505) των 105mm, 2.224 βλήματα CTG C519 των 105mm (οι τύποι αυτοί  βλημάτων προορίζονταν προφανώς για τα Μ-1 που είχαν ζητηθεί ως εκπαιδευτικά, κατ΄ αντιστοιχία των Leopard-2A4/105mm και των παλαιότερων M-48A3 MOLF/90mm), 4.250 φυσίγγια CTG M182  (A366) των 14,5mm, 3.851 φυσίγγια CTG Μ181 (Α365) των 14,5mm και 10.000 φυσίγγια CTG M183 (A367) των 14,5mm (οι τρεις αυτοί τύποι φυσιγγίων  προορίζονταν για εκπαιδευτικές συσκευές υποδιαμετρήματος). Είναι προφανές ότι στην λίστα αυτή δεν υπάρχει ούτε ένα πυρομαχικό των 120mm κάτι που είναι απαραίτητο να αλλάξει (η αποχώρηση των Αμερικάνων από Ιράκ και Αφγανιστάν μπορεί να βοηθήσει υπό προϋποθέσεις) ώστε τυχόν απόκτηση των Abrams να μπορεί να χαρακτηριστεί αποδοτική. Διαφορετικά θα δημιουργηθεί η ίδια κατάσταση που αναφέραμε και πιο πάνω με τα Leopard-2, και μάλιστα σε πολλαπλάσιο βαθμό.
Η τελευταία αλλά όχι και η λιγότερο σημαντική προέκταση του ζητήματος είναι το μέλλον των ΕΑΣ. Πολύ πρόσφατα συμφωνήθηκε η αναδιάρθρωση και η συνέχιση της λειτουργίας τους. Όμως, στα τέλη του 2014 η κατάσταση της εταιρείας θα επανεξεταστεί και πάλι εάν είναι βιώσιμη και κερδοφόρα. Εάν όχι, θα οδηγηθεί σε εκκαθάριση… Η άμεση ανάθεση ενός μεγάλου προγράμματος συμπαραγωγής πυρομαχικών των 120mm [π.χ. τα 30.370 (42.370 πλην τα 12.000 που αποκτώνται απευθείας από τη Γερμανία) που απαιτούνται για την ολοκλήρωση της α’ φάσης του αρχικά σχεδιασθέντος προγράμματος  -κάτι που καθίσταται απαραίτητο εάν τελικά αποκτηθούν και τα M-1A1 Abrams] είναι ίσως η μόνη επιλογή που μπορεί να διασφαλίσει με βεβαιότητα την βιωσιμότητα και την κερδοφορία της εταιρείας.
Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται σαφώς για θέμα πολιτικής βούλησης. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα…