Το 1972 η βελγική εταιρεία FN Herstal ξεκίνησε να αναπτύσσει ένα νέο πρωτοποριακό όπλο υποστήριξης Ομάδος, που θα αξιοποιούσε το επίσης νέο τότε φυσίγγιο SS109 των 5,56mm, βάσει ενός σχετικού προγράμματος/απαίτησης (SAW) του Αμερικανικού Στρατού ο οποίος είχε εντυπωσιαστεί από τις επιδόσεις των καινοτόμων Stoner-63 που χρησιμοποίησαν οι SEAL’s στο Βιετνάμ. To 1974 εμφανίστηκαν τα πρώτα πρωτότυπα του νέου βελγικού όπλου που τελικά μπήκε σε μαζική παραγωγή το 1982. Το ίδιο έτος υιοθετήθηκε επισήμως και από τις Αμερικανικές Ένοπλες Δυνάμεις ως Μ-249, ενώ πολύ σύντομα γνώρισε ευρύτατη διάδοση διεθνώς με πολλές νέες παραλλαγές και βελτιωμένες εκδόσεις (φτάνοντας αισίως τις τρεις εξελικτικές γενιές) να κάνουν σταδιακά την εμφάνισή τους, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του και στο διαμέτρημα των 7,62mm.
Πρόσφατα δε ολοκληρώθηκαν οι παραδόσεις των ελαφρών πολυβόλων Minimi στον Ε.Σ. Με αυτά αντικαθίστανται (σε αναλογία 2 προς 1) τα οπλοπολυβόλα HK-11A1 στο σύνολο των Ομάδων Μάχης των Μονάδων Πεζικού πρώτης γραμμής. Τα όπλα αυτά παραγγέλθηκαν ως φυσικό συμπλήρωμα στο πρόγραμμα απόκτησης νέου τυφεκίου του Ε.Σ. (για το οποίο είχε επιλεγεί το G-36). Ως γνωστόν όμως το πρόγραμμα αυτό ακυρώθηκε με αποτέλεσμα βασικός οπλισμός του Πεζικού (ορθώς κατά την ταπεινή μας άποψη) να παραμείνει το G-3A3/A4. Έτσι παρατηρείται το φαινόμενο η ελληνική Ομάδα Μάχης να είναι εφοδιασμένη με τυφέκια των 7,62mm και με όπλα υποστήριξης των 5,56mm. Το παράδοξο μάλιστα είναι διπλό καθώς, πέραν της ύπαρξης πυρομαχικών δύο διαφορετικών διαμετρημάτων (με ότι αρνητικό αυτό συνεπάγεται), το θεωρητικώς ασθενέστερο εξ αυτών αφορά το βασικό οργανικό μέσο παροχής πυρών υποστήριξης της Ομάδος! Σε κάθε περίπτωση πάντως τα προαναφερθέντα δεν μπορούν να μετριάσουν την σημαντικότατη αύξηση της ισχύος πυρός που σήμανε για το Πεζικό η γενική ένταξη σε υπηρεσία των Minimi, κυρίως λόγω του μεγάλου αριθμού άμεσα διαθέσιμων πυρομαχικών σε σχέση πάντα με τα ΗΚ-11A1 που χρησιμοποιούσαν τον κλασικό γεμιστήρα των 20 φυσιγγίων. Παράλληλα και το βάρος διατηρείται σε απολύτως ανεκτά επίπεδα (το Minimi Standard με ταινιοθήκη 200 φυσιγγίων ζυγίζει 9,97 κιλά έναντι 8,36 κιλών του ΗΚ-11A1 με 20άρη γεμιστήρα), ενώ το όπλο υπερτερεί ελαφρώς και σε δραστικό βεληνεκές.
Με το ζήτημα των διαφορετικών διαμετρημάτων όμως να παραμένει, πρόσφατα παρουσιάστηκε μια πιθανή λύση. Συγκεκριμένα, προ εξαμήνου, η FN Hestral παρουσίασε επισήμως την νέα έκδοση Mk.3 του Minimi. Τα όπλα αυτά εφοδιάζονται με νέο εργονομικό συρόμενο κοντάκιο 5 θέσεων, βελτιωμένο χειροφυλακτήρα και μοχλό οπλίσεως και μια σειρά άλλων μικροβελτιώσεων εμπνευσμένων από τα διδάγματα που έχουν εξαχθεί σε πραγματικές πολεμικές συγκρούσεις των τελευταίων ετών. Το σημαντικότερο όμως χαρακτηριστικό της νέας αυτής έκδοσης του Minimi, είναι αναμφίβολα η δυνατότητα ταχείας εναλλαγής διαμετρημάτων (5,56mm και 7,62mm) με απλή αλλαγή του κλείστρου και της κάννης και χωρίς άλλες μετατροπές. Η FN μάλιστα προσφέρει όλα ή κάποια από αυτά τα χαρακτηριστικά του νέου μοντέλου και ως κιτ αναβάθμισης για πολυβόλα Minimi παλαιότερων εκδόσεων. Με δεδομένο λοιπόν το προαναφερθέν παράδοξο των δύο διαφορετικών διαμετρημάτων στις Μονάδες Πεζικού του Ε.Σ. θα άξιζε ίσως τον κόπο η διερεύνηση της δυνατότητας υιοθέτησης μιας τέτοιας λύσης που με σχετικά φθηνό τρόπο θα διόρθωνε λάθη και παραδοξότητες και ταυτόχρονα θα έδινε και επιπλέον έργο στα δοκιμαζόμενα ΕΑΣ. Εάν η ανάθεση του προγράμματος στα ΕΑΣ δεν κριθεί συμφέρουσα για τον οποιονδήποτε λόγο, αυτό θα μπορούσε να εκτελεστεί κάλλιστα και από τον ίδιο τον Ε.Σ. καθώς η FN διαβεβαιώνει πως όλες οι εργασίες μετατροπής παλαιότερων Minimi στην έκδοση Mk.3 μπορούν να πραγματοποιηθούν σε επίπεδο Μονάδας. Για περαιτέρω μείωση του κόστους, θα μπορούσε να υιοθετηθούν επιλεκτικά μόνο οι συλλογές εναλλαγής διαμετρημάτων με τα ανάλογα απάρτια (κάννες και συγκροτήματα κλείστρου για το διαμέτρημα των 7,62mm) και όχι οι άλλες βελτιώσεις (νέο κοντάκιο, νέος χειροφυλακτήρας κλπ.), ενώ τα αντίστοιχα απάρτια των 5,56mm που θα αφαιρεθούν και θα πλεονάζουν θα εξασφάλιζαν ένα σημαντικό στοκ ανταλλακτικών για τις Μονάδες που θα εξακολουθούν να χρησιμοποιούν το Minimi στο διαμέτρημα των 5,56mm (Ειδικές Δυνάμεις, 71η Α/Μ ΤΑΞ κλπ).
Στο σημείο αυτό και με αφορμή την παραπάνω πρόταση, θα κάνουμε μια συνοπτική αναφορά στην περιπετειώδη ένταξη και τη γενικότερη παρουσία του Minimi στο ελληνικό οπλοστάσιο.
Στον Ελληνικό Στρατό
Η πρώτη ελληνική Μονάδα που εξέφρασε ενδιαφέρον για το Minimi ήταν το ΕΤΑ, το οποίο ήδη από το α΄ μισό της δεκαετίας του ’90 είχε εκτιμήσει τις δυνατότητες του όπλου αυτού έχοντας έρθει σε επαφή μαζί του σε συνεκπαιδεύσεις με Αμερικανούς. Τελικά όμως η πρώτη ελληνική Μονάδα που παρέλαβε το Minimi ήταν η Ζ΄ ΜΑΚ. Ένας μικρός αριθμός όπλων της αρχικής έκδοσης Mk.1 παραγγέλθηκε το 1996 για τον εφοδιασμό της συγκεκριμένης Μοίρας που εξαρχής είχε εξοπλιστεί με όπλα διαμετρήματος 5,56mm. Η πρώτη παρτίδα παραδόθηκε το ίδιο έτος και αφορούσε 10-12 όπλα. Τα περισσότερα εξ αυτών έφεραν την κανονική κάννη μήκους 46,5 εκ. της έκδοσης Standard αλλά ταυτόχρονα το πτυσσόμενο κοντάκιο τύπου «Π» της έκδοσης Para. Ωστόσο παραδόθηκαν και κάποια ελάχιστα όπλα που έφεραν το αρχικό σταθερό ολομεταλικό κοντάκιο σκελετοειδούς μορφής. Σύντομα δε, άρχισαν να εμφανίζονται και δύο Minimi ανά Ομάδα Μάχης της Μοίρας. Το 1998 η Ζ΄ ΜΑΚ παρέλαβε δοκιμαστικά και κάποια όπλα (πιθανότατα δύο) της νεότερης έκδοσης Minimi Mk.2 Para με βραχεία κάννη, στα πλαίσια σχετικής επίδειξης της κατασκευάστριας εταιρείας.
Στις 17/7/2001 εγκρίνεται από το ΥΠΕΘΑ η προμήθεια 750 ελαφρών πολυβόλων των 5,56mm, συνοδευόμενων από 762 διόπτρες νυχτερινής σκόπευσης μετα των κατάλληλων βάσεων, για τη κάλυψη του συνόλου των αναγκών των Ειδικών Δυνάμεων. Για το πρόγραμμα εξέφρασαν ενδιαφέρον η FN με το Minimi και η ισραηλινή ΙΜΙ με το Negev και νικήτρια αναδείχθηκε τελικώς η πρώτη. Στις 23/11/2001 η τότε ΕΒΟ υποβάλει ολοκληρωμένη προσφορά, έχοντας προηγουμένως εξασφαλίσει εγχώρια συμπαραγωγή του Minimi σε ποσοστό 50% (βασιζόμενη σε παλαιότερη προκαταρκτική συμφωνία της με την FN) και δυνατότητα πλήρους υποστήριξης του όπλου σε ανταλλακτικά. Ωστόσο το όλο πρόγραμμα παρουσιάζει σημαντικές καθυστερήσεις για διάφορους λόγους, ένας εκ των οποίων ήταν η επιλογή του κατάλληλου τύπου διόπτρας. Το ΥΠΕΘΑ αποφασίζει τον διαχωρισμό του σκέλους αυτού από το υπόλοιπο πρόγραμμα και τελικώς, στις 31/1/2003 υπογράφεται σύμβαση συνολικού ύψους 9.535.704,47 ευρώ για την παραγωγή 750 πολυβόλων Minimi Mk.2 και συναφών παρελκομένων (αορτήρες, ταινιοθήκες -πλαστικές των 200 φυσιγγίων και νάιλον των 100-, καθαριστικά, ανταλλακτικά και εφεδρικές κάννες, πώματα βολής αβολίδοτων φυσιγγίων, συλλογές εργαλείων 1ου-4ου κλιμακίου κλπ.). Από τα όπλα της παραγγελίας αυτής τα 515 ήταν της έκδοσης Standard (σταθερό κοντάκιο-μακριά κάννη) και τα υπόλοιπα 235 της έκδοσης Para (πτυσσόμενο κοντάκιο-βραχεία κάννη μήκους 34,9 εκ.). Στις 6/5/2003 η ΕΒΟ υπογράφει με την FN και την τελική σύμβαση παραγωγής του όπλου και μεταφοράς τεχνογνωσίας από την δεύτερη στη πρώτη, ενώ λίγο αργότερα το ΥΠΕΘΑ εγκρίνει πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της υποδομής του Συγκροτήματος ΕΒΟ Αιγίου για την καλύτερη εξυπηρέτηση του εν λόγω προγράμματος αλλά και άλλων προγραμμάτων παραγωγής φορητού οπλισμού. Τέλος, στις 25/11/2003 υπογράφεται σύμβαση με την τότε ΘΕΩΝ Αισθητήρες για 762 διόπτρες νυκτός NS-467 μεγέθυνσης x4 για τα εν λόγω όπλα (η εταιρεία επικράτησε της ΕΑΒ που είχε καταθέσει ανάλογη πρόταση).
Παράλληλα το ΓΕΣ εγκρίνει μελέτη σκοπιμότητας για την προμήθεια επιπλέον όπλων του τύπου για την κάλυψη των αναγκών και του Πεζικού, το οποίο την περίοδο εκείνη αναζητούσε και νέο ατομικό τυφέκιο των 5,56mm. Στα τέλη του 2004 αποφασίστηκε το πρόγραμμα να ανατεθεί στα ΕΑΣ και πάλι για το πολυβόλο Minimi, ενώ υπήρχε και πρόβλεψη μελλοντικής προμήθειας άλλων 4.570 πολυβόλων του τύπου για την κάλυψη του συνόλου των αναγκών (που φυσικά δεν προχώρησε). Έτσι, στις 11/1/2006 υπεγράφη σύμβαση ύψους 61.799.758 ευρώ με την ΕΑΣ για την προμήθεια επιπλέον 2.320 πολυβόλων Minimi Mk.2 και των σχετικών παρελκομένων για τις Μονάδες Πεζικού. Αυτή τη φορά το σύνολο των όπλων ήταν της έκδοσης Standard και θα συνοδεύονταν από την προμήθεια ισάριθμων διοπτρών νυκτός NS-685A μεγέθυνσης x6, που ανατέθηκε στη ΘΕΩΝ Αισθητήρες με ξεχωριστή σύμβαση ύψους 13 εκατ. ευρώ περίπου. Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι μαζί με τα όπλα είχε παραγγελθεί και ίσος αριθμός τριπόδων τύπου Μ-122, που όμως αργότερα κρίθηκαν μη απαραίτητοι για όπλα αυτής της κατηγορίας και τελικά η προμήθειά του ακυρώθηκε διορθώνοντας έτσι άλλη μία παραδοξότητα.
Και οι δύο προμήθειες πάντως γνώρισαν σημαντικότατες καθυστερήσεις. Συγκεκριμένα, τα 750 όπλα της πρώτης παραγγελίας άρχισαν να παραδίδονται τον Μάρτιο του 2008 (αντί το 2005) και οι παραδόσεις τους ολοκληρώθηκαν μόλις τον Φεβρουάριο 2011 (αντί το 2007) οπότε και κατέστη εφικτή η οριστική απόσυρση των οπλοπολυβόλων FALO από τις Ειδικές Δυνάμεις! Η καθυστέρηση ήταν αποτέλεσμα γραφειοκρατικών κωλυμάτων που τελικά επιλύθηκαν με υπουργική παρέμβαση και πέντε τροποποιήσεις επί της αρχικής συμβάσεως ώστε να παραδοθούν και οι τελευταίες παρτίδες όπλων που παρέμεναν επί μήνες σε αποθήκες! Τα όπλα της έκδοσης Para δόθηκαν στην 13η ΔΕΕ και στις Μοίρες Αλεξιπτωτιστών, ενώ εκείνα της έκδοσης Standard στις Μοίρες Καταδρομών, στην 32η ΤΑΞΠΝ στην 71η Α/Μ ΤΑΞ, αλλά και στο ΤΕΣΑΦ κατά το τελευταίο διάστημα παραμονής του στη Καμπούλ. Όλα τα όπλα της έκδοσης Mk.2 φέρουν ράγα Picatinny στο άνω μέρος του κορμού, ενώ τα όπλα που εφοδιάζουν Μονάδες όπως το ΕΤΑ και τη Ζ΄ ΜΑΚ εμφανίζονται συχνά με συγκροτήματα RIS γύρω από τον χειροφυλακτήρα για την προσθήκη πρόσθετων παρελκομένων, συμπεριλαμβανομένων και κάθετων χειρολαβών. Πέραν των προαναφερθέντων διόπτρων νυκτός, ένα σύνηθες σκοπευτικό βοήθημα που προσαρμόζεται στα εν λόγω πολυβόλα είναι το ερυθρής κουκίδας Comp-M/M2 της Aimpoint.
Οι καθυστερήσεις της δεύτερης παραγγελίας ήταν ακόμη μεγαλύτερες, ενώ υπήρξε και η σκέψη έως και ακυρώσεώς της λόγω της ακύρωσης του προγράμματος του νέου τυφεκίου των 5,56mm όπως προείπαμε. Τελικώς όμως επικράτησε η άποψη ολοκλήρωσής της. Μάλιστα, στις αρχές του 2008, η FN κατέθεσε στην ΕΑΣ πρόταση συμπαραγωγής στην Ελλάδα του Minimi στην έκδοση των 7,62mm (με παρόμοιο ποσοστό ΕΠΑ, που πλέον ανέρχεται στο 52%) ώστε να εφοδιαστούν με αυτό οι Μονάδες Πεζικού και να λυθεί το θέμα των δύο διαφορετικών διαμετρημάτων εκεί. Η πρόταση αυτή -που σε κάθε περίπτωση πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν αν εξεταστεί η άποψη περί υιοθετήσεως του Minimi Mk.3 που υποβάλαμε στην αρχή του άρθρου- της οποίας δεν έγιναν γνωστές περισσότερες πτυχές, δεν υιοθετήθηκε τελικώς, κάτι που οδηγεί στο συμπέρασμα πως πιθανότατα δεν περιελάμβανε κάποια πρόβλεψη για ανάλογη τροποποίηση της εν ισχύ σύμβασης για τα 2.320 όπλα των 5,56mm και έτσι ο Ε.Σ. μάλλον θα έπρεπε απλώς να θέσει νέα επιπρόσθετη παραγγελία. Οικονομική δυνατότητα για κάτι τέτοιο όμως δεν υπήρχε και έτσι τα πράγματα παρέμειναν ως είχαν. Στις αρχές του 2011, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της παράδοση των 750 όπλων της πρώτης παραγγελίας, ξεκίνησε η χορήγηση και εκείνων της δεύτερης παραγγελίας κατόπιν επικαιροποιημένου σχεδίου κατανομής τους στις Μονάδες, το οποίο εγκρίθηκε από το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο στις 23/11/2010. Από τους πρώτους Σχηματισμούς που παρέλαβαν τον νέο οπλισμό ήταν η ΕΛΔΥΚ και αμέσως μετά ακολούθησαν οι Μονάδες Πεζικού α΄ γραμμής, με προτεραιότητα σε εκείνες του Δ΄ ΣΣ και της ΑΣΔΕΝ. Όπως ήδη αναφέραμε όμως, δυστυχώς και σε αυτή την περίπτωση οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις υπήρξαν πολύ μεγάλες με συνέπεια μόλις πρόσφατα να καταστεί εφικτός ο εφοδιασμός κάθε Ομάδος Μάχης Πεζικού με δύο πολυβόλα Minimi.
Άλλοι χρήστες του όπλου σε ελληνική υπηρεσία
Η επόμενη ελληνική Μονάδα που εφοδιάστηκε με πολυβόλα Minimi μετά τη Ζ΄ ΜΑΚ, δεν ανήκει στις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά στα Σώματα Ασφαλείας. Πρόκειται για την ΜΥΑ/ΛΣ η οποία στα τέλη του 2000 παρέλαβε 7 Minimi Mk.2 της έκδοσης Standard. Στις 12/7/2002 το ΛΣ (μέσω του ΓΕΣ) προέβη σε νέα παραγγελία προς τότε ΕΒΟ για μια ευρεία γκάμα φορητού οπλισμού, εν όψει και των επικείμενων Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Μεταξύ άλλων, η παραγγελία περιελάμβανε και άλλα 32 Minimi Mk.2 Standard τα οποία συμπλήρωσαν τα όπλα της ΜΥΑ/ΛΣ ενώ επέτρεψαν και τον εφοδιασμό των ΚΕΑ. Αξίζει ακόμη να επισημανθεί πως στην υπηρεσία του ΛΣ τα εν λόγω όπλα εφοδιάζονται επίσης με διόπτρες νυκτός της ΘΕΩΝ Αισθητήρες (νυν Theon Sensors) που αποκτήθηκαν την ίδια περίοδο με ξεχωριστή σύμβαση.
To Λιμενικό Σώμα έχει παραλάβει για των εξοπλισμό των Ειδικών Δυνάμεών του συνολικά 39 πολυβόλα Minimi Mk.2, όλα της έκδοσης Standard.