Το Ελληνικό Πυροβολικό (ΠΒ) είναι από τα όπλα του Ε.Σ που τα επόμενα χρόνια θα βρεθούν ενώπιον σημαντικών αλλαγών εξαιτίας διαφόρων παραγόντων όπως είναι παλαιότητα των διαφόρων οπλικών συστημάτων. Την ίδια στιγμή το Τουρκικό ΠΒ θα ισχυροποιείται διαρκώς. Αν και η μονομερής αντιπαράθεση- συσχετισμός είναι λάθος δεδομένου πως σε μια πιθανή αναμέτρηση δεν θα αφορά μόνον την αντιπαράθεση των δύο δυνάμεων Πυροβολικού, στο παρόν άρθρο πραγματοποιείται μια καταγραφή των σημερινών δυνατοτήτων του ΠΒ, των βημάτων προόδου που έχουν επιτευχθεί, των εξοπλιστικών προγραμμάτων που υλοποιεί η Τουρκική πλευρά και τέλος μια διερευνητική προσπάθεια των σχεδίων που μπορούν να πραγματοποιηθούν τα επόμενα χρόνια.

Το πυροβολικό είναι αδιαμφισβήτητα το όπλο υποστηρίξεως με την μεγαλύτερη επίδραση στη μάχη. Ένα γαλλικό ρητό αναφέρει χαρακτηριστικά: «το πυροβολικό κατακτά, το πεζικό καταλαμβάνει» θέλοντας να τονίσουν την ιδιαίτερη σημασία του όπλου στο πεδίο της μάχης. Σήμερα, το ελληνικό Πυροβολικό βιώνει τις οδυνηρές συνέπειες της οικονομικής κρίσης παρόλα αυτά όμως συνεχίζει να διαθέτει ένα άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό με αξιόπιστα οπλικά συστήματα. Η τελευταία είδηση σχετικά με το Ελληνικό πυροβολικό αφορούσε την ολοκλήρωση ενός μεγάλου προγράμματος εκσυγχρονισμού με την παραλαβή 223 Α/Κ πυροβόλων M-109A3GEA2 από τα Γερμανικά αποθέματα, που υλοποιήθηκε με διαδικασίες εξπρές και έναντι πολύ μικρού αναλογικά χρηματικού τιμήματος (μόλις 14 εκ. Ευρώ) η οποία έδωσε μεγάλη ώθηση στο Όπλο του Πυροβολικού και βελτιώνοντας σε μεγάλο βαθμό το ισοζύγιο με την τη δυνητική απειλή, δηλαδή το Τουρκικό ΠΒ. Στις σημερινές αντίξοες οικονομικές συνθήκες που κάθε σκέψη για την δρομολόγηση και υλοποίηση δαπανηρών εξοπλιστικών προγραμμάτων φαντάζει ουτοπική, το ελληνικό ΠΒ οφείλει να στραφεί σε «οικονομικές» και συνάμα έξυπνες λύσεις όπως είναι η προμήθεια μεταχειρισμένων οπλικών συστημάτων από τρίτες χώρες. Στις παρακάτω γραμμές εξετάζουμε το παρόν αλλά και το μέλλον του ΠΒ κάτω από ρεαλιστικές συνθήκες δίχως υπερβολές ή ματαιοδοξία. Πριν όμως ξεκινήσουμε την ανάλυση μας θα εξετάσουμε κάποια βασικά στοιχεία τα οποία δίνουν την καλύτερη δυνατή εικόνα για την κατάσταση που παρουσιάζει σήμερα το ΠΒ. Να τονίσουμε πως το παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε μόνον με το Πυροβολικό Μάχης και όχι το Αντιαεροπορικό που αποτελεί ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο και θα το εξετάσουμε σε επόμενο άρθρο μας.

Αξίζει να αναφερθεί ευθύς εξ αρχής πως η αντίπερα όχθη του Αιγαίου θεωρεί το ΠΒ μείζον όπλο και του αποδίδει μεγάλη προτεραιότητα στα εξοπλιστικά προγράμματα. Εξάλλου είναι γεγονός πως «οι γείτονες» έχουν ιστορική παράδοση στο όπλο του ΠΒ. Ενδεικτικά να αναφέρουμε τα προγράμματα που δρομολογούν και τα σημαντικότερα είναι το πρόγραμμα σύγχρονων Αυτοκινούμενων Πυροβόλων Firtina, το πρόγραμμα σύγχρονων ρυμουλκούμενων πυροβόλων Panter και το πρόγραμμα απόκτηση βαλλιστικών πυραύλων μεγάλης εμβέλειας. Το ελληνικό ΠΒ πλην της προμήθειας των 24 υπερσύγχροων αυτοκινούμενων πυροβόλων Panzer 2000 δεν έχει υλοποιήσει κάποιο άλλο πρόγραμμα απόκτησης νέων οπλικών συστημάτων. Το κύριο αυτοκινούμενο πυροβόλο παραμένει το M109 το οποίο είναι αξιόπιστο και συνεχίζει να ανταποκρίνεται στο έργο του πλην όμως η Διεύθυνση Πυροβολικού του ΓΕΣ πρέπει να σχεδιάζει πρόγραμμα αντικατάστασης σου ή αναβάθμισης του συνόλου των Μ109 και συγκεκριμένων των νεότερων εκδόσεων. Παράλληλα, ένα άλλο υψηλής επιχειρησιακής αξίας είναι διάφορα άλλα προγράμματα νέων τεχνολογιών όπως συστήματα κατάδειξης στόχων κτλ. Πριν όμως αναφερθούμε στα επιμέρους οπλικά συστήματα ας εξετάσουμε αρχικά τα βασικά στοιχεία για να αντιληφθούμε τον ρόλο του ΠΒ στο πεδίο της μάχης.

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ.

Σύμφωνα με τα διεθνώς καθιερωμένα εγχειρίδια εκστρατείας η αποστολή πυροβολικού δείχνει να είναι τυποποιημένη και μπορεί να περιγραφεί αναλόγως.

• Να υποστηρίζει δια πυρών επιθετικές και αμυντικές επιχειρήσεις ήτοι της μονάδες ελιγμού, πεζικό και τεθωρακισμένα.

• Να παρέχει πυρά αντιπυροβολικού.

• Να προσβάλει κρίσιμης σημασίας εχθρικούς στόχους(assets) όπως κέντρα διοικήσεως και ελέγχου, κέντρα εφοδιασμού, σταθμούς ραντάρ κτλ.

Ανάλογα με το είδος της επιχείρησης, τον τύπο και το διαμέτρημα του πυροβόλου γίνεται η κατανομή σε γενικά είδη αποστολών. Αυτές διακρίνονται σε:

• Αμέσου Υποστηρίξεως(ΑΥ). Είναι η συνηθέστερη μορφή αποστολής και συνίσταται στην υποστήριξη δια πυρών μονάδων ελιγμού για ορισμένο χρονικό διάστημα. Η επιλογή για την κλήση πυρών ΑΥ είναι στην ευχέρεια του τακτικού διοικητή.

• Ενισχύσεως(ΕΝ). Είναι η αποστολή κατά την οποία τμήμα, υπομονάδα ή μονάδα πυροβολικού καλείται να ενισχύσει φίλια μονάδα πυροβολικού ήδη εμπλεγμένη σε αποστολή Αμέσου Υποστηρίξεως.

• Γενικής Υποστηρίξεως(ΓΥ). Είναι η αποστολή κατά την οποία καλύπτονται οι αιτήσεις παροχής πυρών υποστήριξης, συνήθως σε επίπεδο μείζονος ή κύριου σχηματισμού, υφιστάμενων μονάδων ή ελασσόνων σχηματισμών κατόπιν κρίσης του Διοικητή ή του Αξιωματικού επιχειρήσεων ΠΒ και όχι των διοικητών των υφιστάμενων μονάδων.

• Γενικής Υποστηρίξεως-Ενισχύσεως (ΓΥ-ΕΝ). Αποτελούν συγκερασμό όλων των παραπάνω μορφών αποστολών.

Κύρια χαρακτηριστικά του πυροβολικού είναι ο όγκος πυρός, η ακρίβεια, το βεληνεκές και η ταχυβολία. Τα τελευταία χρόνια έχει εισαχθεί στα στρατιωτικά η έννοια του «ελιγμού δια πυρών» που φιλοδοξεί να προσδώσει στο ΠΒ χαρακτηριστικά όπλου ελιγμού και συνίσταται στην προσβολή του στόχου με πυρ σε μη αναμενόμενο χρόνο από μη αναμενόμενη κατεύθυνση στοχεύοντας το φυσικό και ψυχολογικό κέντρο βάρους του αντιπάλου και υποκαθιστώντας μερικώς την κίνηση των παραδοσιακών όπλων ελιγμού.

Oι πολλαπλοί εκτοξευτές RM-70 αναμένεται να εκσυγχρονιστούν στο εγγύς μέλλον.

ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ, ΟΠΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΔΟΜΗ.

Ο εξοπλισμός του Ελληνικού ΠΒ περιλαμβάνει πλήθος συστημάτων, τόσο εκπομπής πυρός(πυροβόλων, ΠΕΠ) όσο και παρατηρήσεως ποικίλης προέλευσης. Έως και το τέλος του Ψυχρού πολέμου το ελληνικό πυροβολικό κάλυπτε τις ανάγκες του αρχικά μέσω παραχωρήσεων υλικού και αργότερα και μέσω απευθείας αγορών με υλικό δυτικής(κυρίως αμερικανικής) προέλευσης. Με το τέλος του Ψυχρού πολέμου αυτό άλλαξε μερικώς καθώς σε υπηρεσία εισάχθηκε μεγάλος αριθμός Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων(ΠΕΠ) Τσεχοσλοβακικής κατασκευής RM-70 από τα αποθέματα του πρώην στρατού της Ανατολικής Γερμανίας.
Το υλικό του Ελληνικού ΠΒ Μάχης περιλαμβάνει συνοπτικά τα παρακάτω συστήματα:

1. 145 αυτοκινούμενα(Α/Κ) πυροβόλα M-110A2 των 203 mm.

2. 12 Α/Κ πυροβόλα M-107 των 175 mm ευρισκόμενα στην Κύπρο.

3. 24 Α/Κ πυροβόλα Phz-2000GR.

4. 223 Α/Κ πυροβόλα M-109A3GEA2 των 155 mm.

5. 50 Α/Κ πυροβόλα M-109A3GEA1 των 155 mm.

6. 12 Α/Κ πυροβόλα M-109A5 των 155 mm.

7. 84 Α/Κ πυροβόλα M-109A2 των 155 mm.

8. 51 Α/Κ πυροβόλα M-109A1B των 155 mm.

9. 226 ρυμουλκούμενα (Ρ/Κ) πυροβόλα M-114 των 155 mm (υπό απόσυρση. Σημαντικός αριθμός σε αποθήκευση).

10. 10. 445 Ρ/Κ πυροβόλα M-101 των 105 mm (υπό απόσυρση. Σημαντικός αριθμός σε αποθήκευση)

11. 11. 18 πυροβόλα M-56 Pack που εξοπλίζουν την 71η Α/Μ Ταξιαρχία.

Σημαντική είναι η παρουσία Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων(ΠΕΠ) ή συνηθέστερα αναφερόμενων ως ρουκετοβόλων με δύο τύπους σε υπηρεσία:

1. 116 ΠΕΠ RM-70 των 122 mm(αρχικά είχαν αποκτηθεί 156 μονάδες)

2. 36 ΠΕΠ M-270 MLRS των 227 mm με συνολικό απόθεμα 152 MGM-140 ATACMS Block Ι.

Η κατεύθυνση των πυρών γίνεται από Κέντρα Διευθύνσεως Πυρός(ΚΔΠ) M-557 Α2 από τα οποία διατίθενται 68 μονάδες ενώ εκκρεμεί αίτημα παραχώρησης πρόσθετων μονάδων από τα αποθέματα του Αμερικανικού στρατού. Κύρια εξέλιξη στα συστήματα διοικήσεως και ελέγχου πυρός στο Ελληνικό Πυροβολικό αποτελεί το ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ». Σκοπός του συστήματος Τακτικού και Τεχνικού Ελέγχου Πυρός (ΣΤΤΕΠ) «ΔΙΑΣ» είναι η υποβοήθηση των Αξιωματικών Πυροβολικού (Διοικητού-Επιτελών) στην ταχεία λήψη αποφάσεων κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων και η αποτελεσματική ενάσκηση της Τακτικής και Τεχνικής διεύθυνσης του πυρός, διασυνδέοντας ψηφιακά όλα τα κλιμάκια του Πυροβολικού Μάχης, από το επίπεδο το Σώματος Στρατού έως το επίπεδο του Στοιχείου πυροβόλου. Παράλληλα αναπτύχθηκε το Σύστημα Τεχνικού Ελέγχου Πυρός (ΣΤΕΠ) «ΗΡΑΚΛΗΣ». Το Σύστημα Τεχνικού Ελέγχου «ΗΡΑΚΛΗΣ» λειτουργεί ανεξάρτητα από το ΣΤΤΕΠ «ΔΙΑΣ» ως εφεδρικό σύστημα υπολογισμού στοιχείων βολής στα ΚΔΠ των Μοιρών και Πυρχιών ή ως εργαλείο ελέγχου της ασφάλειας των Πεδίων Βολής κατά την εκτέλεση βολών ΠΒ. Ο εντοπισμός στόχων, ειδικά για την εκτέλεση πυρών αντιπυροβολικού, αποτελεί αποστολή ειδικών μέσων εντοπισμού αρκετά από τα οποία είναι διαθέσιμα. Πιο συγκεκριμένα σε υπηρεσία βρίσκονται:

1. Ραντάρ πυροβολικού AN/TPQ-37(V)3, συνολικά 8 μονάδες σε υπηρεσία

2. Ραντάρ πυροβολικού AN/TPQ-36, συνολικά 10 μονάδες σε υπηρεσία

3. Ραντάρ πυροβολικού ARTHUR, συνολικά 3 μονάδες σε υπηρεσία (αρχικά προοριζόταν για την Ε.Φ της Κύπρου).

4. Μία συλλογή Μετεωρολογικής Συσκευής VAISSALA

5. Αριθμός Συλλογών Εντοπισμού ήχου AN/TNS-10.

6. Όργανα Επισημάνσεως Λάμψεως (Αποστασιόμετρα – Γωνιόμετρα Λέϊζερ διαφόρων τύπων και πηγών προέλευσης).

Επ’ ωφελεία του ΠΒ δρουν συχνά και μέσα όπως τα UAV Sperwer, 8 εκ των οποίων διαθέτει ο Ε.Σ. Αυτά διαθέτουν ραντάρ επιτήρησης, θερμικές κάμερες καθώς και άλλων ειδών αισθητήρες. Κύρια οργανωτική μονάδα του ΠΒ μάχης αποτελεί η Μοίρα Πυροβολικού (μονάδα ισοδύναμη τάγματος) η οποία υποδιαιρείται σε πυροβολαρχίες και αυτές με τη σειρά τους σε ουλαμούς. Ανάλογα με τον τύπο και το διαμέτρημα του πυροβόλου σχηματίζονται Μοίρες (Α/Κ και Ρ/Κ) Πεδινού (με πυροβόλα των 105 χλστ), Μέσου(με πυροβόλα των 155 χλστ) και Βαρέως (με πυροβόλα των 203 χλστ) Πυροβολικού καθώς και Μοίρες και ανεξάρτητες πυροβολαρχίες Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυραύλων.
Σε κάθε σχηματισμό επιπέδου ταξιαρχίας διατίθεται Μοίρα ΠΒ που αναλαμβάνει την υποστήριξη της σε αποστολές Α.Υ. Σε επίπεδο μεραρχίας και σώματος στρατού συναντάμε Διευθύνσεις ΠΒ με υφιστάμενες μονάδες αφιερωμένες στην εκτέλεση αποστολών Γ.Υ, ΕΝ και ΓΥ-ΕΝ.

ΤΟ ΑΝΤΙΠΑΛΟ ΔΕΟΣ.

Απέναντι από τις Ελληνικές δυνάμεις σε Θράκη και Αιγαίο στέκουν δύο ιδιαιτέρως ισχυροί σχηματισμοί του Τουρκικού Στρατού: η 1η Στρατιά στη Θράκη και η 4η, η αποκαλούμενη και στρατιά του «Αιγαίου», στα Μικρασιατικά παράλια. Τους σχηματισμούς αυτούς υποστηρίζουν ισχυρές μονάδες πυροβολικού. Πρόσθετα συστήματα πυροβολικού βρίσκονται ανεπτυγμένα στις Ζώνες Ευθύνης της 2ης και 3ης Τουρκικών Στρατιών στην ανατολική Τουρκιά αλλά αυτά δεν απασχολούν άμεσα τον ελληνικό αμυντικό σχεδιασμό, τουλάχιστον όχι σε πρώτο χρόνο. Σημειώνεται πως οι Τούρκοι έχουν, ήδη από την περίοδο της Οθωμανικής εποχής, μεγάλη παράδοση στο πυροβολικό ως όπλο και αυτή η παράδοση διατρέχει τον στρατιωτικό τους σχηματισμό και αντανακλάται και σήμερα στην ισχύ του πυροβολικού τους.

Πιο συγκεκριμένα ο εξοπλισμός του Τουρκικού πυροβολικού συνίσταται συνοπτικά στα εξής συστήματα:

1. Περί τα 240 σύγχρονα συστήματα Α/Κ πυροβόλων Firtina με το μεγαλύτερο μέρος εξ’ αυτών να είναι αναπτυγμένα στην Α. Θράκη

2. 168 Α/Κ πυροβόλα M-44T των 155 mm

3. 362 Α/Κ πυροβόλα M-52T των 155 mm

4. 36 Α/Κ πυροβόλα M-107 των 175 mm

5. 159 Ρ/Κ πυροβόλα M-155 των 203 mm

6. 136 Ρ/Κ πυροβόλα σύγχρονης σχεδιάσης Panter των 155 mm

7. 171 Ρ/Κ πυροβόλα M-114 των 155 mm

8. 171 Ρ/Κ πυροβόλα M-59 των 155 mm

9. 490 Ρ/Κ πυροβόλα M-101 των 105 mm

Σημαντική είναι και εδώ η παρουσία ΠΕΠ με 12 συστήματα M-170 MLRS με 72 βλήματα MGM-140 ATACMS, 54 συστημάτων κινεζικής σχεδίασης και επιτόπιας παραγωγής WS-1A Kasigra των 302 mm, 76 T-122 των 122 mm, 48 TR-107 των 107 mm καθώς και 24 RA 7040 των 70 mm. Σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με το ΠΒ του Ε.Σ καταγράφεται στον τομέα των κινητών οχημάτων εκτόξευσης βαλλιστικών βλημάτων με 36 οχήματα εκτόξευσης και συνολικό απόθεμα 100 βλημάτων Yildirim ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται η ανάπτυξη προηγμένων εκδόσεων του βλήματος με επαυξημένο βεληνεκές.

Σε υπηρεσία βρίσκονται επίσης 2 ραντάρ ανιπυροβολικού Cobra, αριθμός συστημάτων ραντάρ αντιπυροβολικού TPQ-36 και άλλα μέσα παρατήρησης και εντοπισμού ανάμεσα τους και UAVs διαφόρων ειδών και τύπων. Γενικά το Τουρκικό πυροβολικό διακρίνεται, όπως άλλωστε και το σύνολο σχεδόν του Τουρκικού στρατού, από την μίξη σύγχρονης και παλιότερης τεχνολογίας οπλικών συστημάτων, με μόνιμο ποσοτικό προβάδισμα σε σχέση με τον Ε.Σ. Σε αντίθεση με τον Ε.Σ, όπου το υψηλότερο επίπεδο οργανωτικής μορφής είναι επιπέδου μοίρας πυροβολικού, στον Τ.Σ συναντάμε συγκροτήματα πυροβολικού επιπέδου συντάγματος. Έτσι παρέχεται η δυνατότητα για ισχυρότερη υποστήριξη μειζόνων σχηματισμών και εκτόξευση μεγαλύτερου όγκου πυρός κατά περίπτωση.

Τα PzH-2000GR αποτελούν ότι πιο σύγχρονο έχει να επιδείξει το Ελληνικό Πυροβολικό!

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΔΡΑΣΗ.

Παρακάτω θα επιχειρηθεί να δοθεί μια εικόνα της επιχειρησιακής δράσης και αξίας του πυροβολικού και της σημασίας του στο Ελληνοτουρκικό σύστημα αντιπαράθεσης. Για λόγους ευκολίας και καλύτερης κατανόησης των επιχειρησιακών δεδομένων η παρουσίαση θα καλύψει τρία διακριτά επιχειρησιακά περιβάλλοντα: αυτά της Θράκης και του Αιγαίου. Η επιλογή αυτή είναι αναγκαστική γιατί καθένα από αυτά τα θέατρα επιχειρήσεων χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα γεωγραφικά και επιχειρησιακά χαρακτηριστικά που θέτουν διαφορετικές απαιτήσεις απόκρισης, λειτουργίας και εν γένει δράσης.

Επιχειρησιακό περιβάλλον Θράκης

Το επιχειρησιακό περιβάλλον της Θράκης είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα παγκοσμίως, μετά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου, όπου απαντάται ένα τυπικό σχήμα αντιπαράθεσης. Αυτό της αντιπαράθεσης δύο, περίπου ισοδύναμων στρατιωτικών μορφωμάτων, σε κλασσικές συνθήκες συμβατικού πολέμου. Έντονο χαρακτηριστικό της αντιπαράθεση η ύπαρξη ισχυρών τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων σχηματισμών εκατέρωθεν που θυμίζει σε μικρογραφία το ανάλογο της Κεντρικής Ευρώπης την ψυχροπολεμική περίοδο. Σε περίπτωση πολεμικών επιχειρήσεων αναμένεται ένα κλασικό και συνάμα σπάνιο για τα σημερινά δεδομένα είδος και μορφή αγώνα: αυτό της αναμετρήσεως μονάδων, συγκροτημάτων και σχηματισμών προορισμένων για εκ παρατάξεως μάχη σε ένα σχετικώς περιορισμένο από πλευράς χώρου και όγκου πεδίο μάχης, με έντονα χαρακτηριστικά πολέμου ελιγμών και ταυτόχρονα διεξαγωγής αγώνα φθοράς. Αμφότερες οι δυνάμεις, είτε σε περίπτωση εκδήλωσής τουρκικής επιθετικής ενέργειας, είτε σε περίπτωση ανάληψης από Ελληνικής πλευράς αντίστοιχης αντεπιθετικής, θα αποδοθούν σε έναν σκληρό αγώνα στην πρώτη γραμμή για εξασφάλιση του τακτικού και επιχειρησιακού πλεονεκτήματος και την επιφορά ρήγματος στην διάταξη μάχης του αντιπάλου. Από το ρήγμα που ίσως δημιουργηθεί θα ξεχυθούν οι προβλεπόμενες εφεδρείες σε επίπεδο σώματος στρατού και στρατιάς για την διεξαγωγή κλασσικού πολέμου ελιγμών σε σχετικό βάθος. Οι Τούρκοι θα επιχειρήσουν, με τις μονάδες Α’ κλιμακίου αρχικά να δημιουργήσουν προγεφυρώματα στην δυτική όχθη του Έβρου και στη συνέχεια να τα διευρύνουν με την συνεχή έλευση ενισχύσεων και την διεκπεραίωση δυνάμεων. Έτσι θα δημιουργήσουν τις συνθήκες ευόδωσης της επιθετικής τους ενέργειας μεταφέροντας παράλληλα τις δυνάμεις Β’ και Γ’ κλιμακίου και συνέχισης των επιχειρήσεων δυτικότερα.

Ο ρόλος του πυροβολικού σε ένα τέτοιου είδος αγώνα είναι αυτονόητος. Το τουρκικό πυροβολικό θα προσπαθήσει να υποστηρίξει μείζονος κλίμακας επιθετική ενέργεια των τουρκικών δυνάμεων, παρέχοντας ισχυρά πυρά καταστολής της ελληνικής άμυνας, επιφοράς αποδιοργάνωσης των ελληνικών δυνάμεων και απομόνωσης του πεδίου της μάχης από κοινού με την Τουρκική αεροπορία, προσφέροντας ένα κατά δύναμιν «αποστειρωμένο» πεδίο μάχης για τις τουρκικές δυνάμεις που θα τους επιτρέχει να διεξάγουν τις επιχειρήσεις του αδιαφορώντας για την έλευση Ελληνικών ενισχύσεων τουρκικό πυρ θα είναι έντονο, δραστικό, συνεχές, θέτοντας κυλιόμενους φραγμούς πυροβολικού με στόχο την προσβολή σε βάθος της ελληνικής αμυντικής διατάξεως και την επιφορά απωλειών και σύγχυσης στις ελληνικές δυνάμεις. Κρίσιμης σημασίας θα είναι από τουρκικής πλευράς ο βαθμός συντονισμού των πυρών του πυροβολικού με την κίνηση των μονάδων ελιγμού ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες μεγιστοποίησης της δράσης των τελευταίων. Ακόμα πιο κρίσιμη θα είναι η έγκαιρη διάγνωση της ελληνικής προσπάθειας αντίδρασης και η καταστολής της σε πρώιμο στάδιο μεταξύ άλλων με ισχυρά πυρά πυροβολικού (π.χ η έλευση ενισχύσεων από ελληνικής πλευράς). Μεγάλης σημασίας θα είναι εξάλλου η εκτόξευση εύστοχων βολών αντιπυροβολικού, ώστε να αναγκαστεί το ελληνικό πυροβολικό να σιγήσει, επιτρέποντας τόσο την ανεμπόδιστη διεκπεραίωση δυνάμεων στην δυτική όχθη του Έβρου όσο και την προώθηση τους στα ενδότερα. Δεν αποκλείεται και το σενάριο της αιφνιδιαστικής επίθεσης. Σ’ αυτήν την περίπτωση το τουρκικό πυροβολικό θα επιχειρήσει να προσβάλει τις ελληνικές δυνάμεις με ιδιαίτερη έμφαση στοιχεία μεγάλης μαχητικής αξίας π.χ Leo-2A4/HEL,Phz-2000GR ει δυνατόν μέσα στα στρατόπεδα τους, πριν ολοκληρώσουν την ανάπτυξη τους, με καταστροφικά αποτελέσματα.

Οι Ελληνικές δυνάμεις θα προσπαθήσουν αντίστοιχα, αρχικά να εξακριβώσουν το ακριβές κέντρο βάρους της Τουρκικής επιθετικής ενέργειας, να ολοκληρώσουν την κινητοποίηση και την ανάπτυξη τους, να απομονώσουν και να περιορίσουν τα τουρκικά προγεφυρώματα στην αρχική τους μορφή και στην συνέχεια να περάσουν στην αντεπίθεση. Απαραίτητη προϋπόθεση για το τελευταίο είναι η έγκαιρη και ασφαλής άφιξη των δυνάμεων που σταθμεύουν στις περιοχές της Ροδόπης και της Ξάνθης αρχικά και αυτών που βρίσκονται δυτικά του Νέστου στη συνέχεια και που θα αποτελέσουν μέγιστης προτεραιότητας στόχους, τόσο για την τουρκική αεροπορία και το τουρκικό πυροβολικό μακρού βεληνεκούς όσο και για εχθρικές μονάδες ειδικών δυνάμεων, ανορθοδόξου πολέμου και αερομεταφερόμενες καθώς και για οργανωμένα εξτρεμιστικά στοιχεία της μουσουλμανικής μειονότητας. Και ‘δω ο ρόλος του πυροβολικού είναι καίριος. Το ελληνικό ΠΒ θα επιχειρήσει να προσβάλει τις επερχόμενες τουρκικές δυνάμεις σε όλα τα στάδια της κίνησης τους: στην κίνηση τους έως το ποτάμι, στην ιδιαίτερη λεπτή και ευαίσθητη φάση της διέλευσης του όπου είναι ιδιαίτερα ευάλωτα και στα προγεφυρώματα που θα δημιουργηθούν. Όλα αυτά το ελληνικό ΠΒ θα κληθεί να τα κάνει τόσο με βολές ανασχέσως όσο και με απευθείας επί του στόχου την ώρα που και το ίδιο τελεί υπό την πίεση του εχθρικού πυροβολικού και όχι μόνο. Τμήματα ειδικών επιχειρήσεων του αντιπάλου είναι πιθανό να έχουν αναπτυχθεί αθόρυβα προ της έναρξης των επιχειρήσεων εντός της φίλιας αμυντικής διατάξεως και να επιχειρήσουν να προσβάλλουν την κρίσιμη ώρα τις μονάδες πυροβολικού και τα στοιχεία τους (πυροβόλα/ΠΕΠ, οχήματα υποστηρίξεως, διοικητές ευρισκόμενων σ’ όλα τα επίπεδα της διοίκησης, χειριστές οπλικών συστημάτων, σημείων ανεφοδιασμού σε πυρομαχικά και καύσιμα κτλ).Επίσης δεν πρέπει να υποτιμηθεί η δράση της εχθρικής αεροπορίας που θα επιχειρήσει να προσβάλλει ανάλογους στόχους σε ανάλογο διάστημα. Στις μονομαχίες πυροβολικού που θα λάβουν χώρα μέγιστη σημασία παίζει το βεληνεκές, η ακρίβεια πυρός και η ταχυβολία καθώς και η δυνατότητα προσβολής πολλαπλών στόχων. Σε όλες αυτές τις παραμέτρους δυστυχώς το ελληνικό ΠΒ βρίσκεται εξ ‘αρχής σε μειονεκτική θέση έναντι του εχθρικού καθώς με εξαίρεση τα 24 Α/Κ οβιδοβόλα Phz-2000 που διαθέτει το υλικό του υστερεί σε σχέση με το αντίστοιχο του αντιπάλου με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Α/Κ πυροβόλα M-109 τα οποία σε όλες τους τις εκδόσεις σε υπηρεσία στο ελληνικό οπλοστάσιο με τις 39 διαμετρημάτων κάννες τους υστερούν σε σχέση με τα Firtina του αντιπάλου και τις κάνες των 52 διαμετρημάτων(μέγιστο βεληνεκές 30 χιλιόμετρα με υποβοηθούμενα πυρομαχικά έναντι 41 χιλιομέτρων του τουρκικού συστήματος).Η λύση δεν μπορεί να είναι άλλη, σε ρεαλιστικά πλαίσια, τόσο η πρόνοια για την απόκτηση μεταχειρισμένων πυροβόλων Phz-2000 από τα Γερμανικά αποθέματα όσο κυρίως η προώθηση κάποιου προγράμματος εκσυγχρονισμού των M-109.

Πρόσθετο στοιχείο ανησυχίας είναι το γεγονός πως σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στον Ε.Σ με την διάθεση μιας μοίρας ΠΒ ανά ταξιαρχία αντίστοιχη τουρκική πρακτική είναι αυτή της διάθεσης 2 μοιρών ανα ταξιαρχία αντιστοίχως. Στην δύναμη της Τουρκικής 1ης Στρατιάς ανήκουν 7 Μ/Κ Ταξιαρχίες και 4 Τ/Θ Ταξιαρχίες στις οποίες έχουν συνολικά αποδοθεί 22 μοίρες Α/Κ πυροβολικού! Πρόσθετα συστήματα βρίσκονται στην δύναμη των 2 Συνταγμάτων ΠΒ που επίσης ανήκουν στην 1η Στρατιά. Με δεδομένο πως μετά την τελευταία αναδιοργάνωση των μονάδων του ελληνικού ΠΒ και την δημιουργία μοιρών των 18 σωλήνων μετά την ολοκλήρωση των παραλαβών των 223 Α/Κ πυροβόλων M-109A3GEA2,ο λόγος αριθμητικής ισχύος των τουρκικών με τις ελληνικές μονάδες σε επίπεδο ταξιαρχίας βαίνει στο 2:1 υπέρ της τουρκικής πλευράς απαιτείται η λήψη διορθωτικών μέσων. Αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από τη δημιουργία ενισχυμένων μοιρών των 24 σωλήνων(4 πυροβολαρχίες των 6 σωλήνων) που θα ισοσταθμίσουν σε κάποιον βαθμό την παρατηρούμενη έλλειψη σε δύναμη πυρός. Πάντως ακόμα και έτσι οι τουρκικές ταξιαρχίες θα απολαμβάνουν αριθμητικό πλεονέκτημα της τάξης του 3:2.Σημαντικό στοιχείο διαφοροποίησης της κατάστασης υπέρ του ελληνικού πυροβολικού είναι η ολοκλήρωση της κατασκευής εκατοντάδων σκέπαστρων από το μηχανικό που επιτρέπουν την καταφυγή σε αυτά των στοιχείων εκπομπής πυρός μετά κάθε βολή προς προστασία και ανεφοδιασμό σε πυρομαχικά. Γενικά η οχύρωση του εδάφους δεν θα πρέπει να θεωρείται παρωχημένη πρακτική αλλά η χρήση της σε επιλεκτική μορφή πρέπει να επιδιώκεται καθότι αφενός λειτουργεί σαν όργανο προστασίας των φίλιων δυνάμεων αφετέρου ως όργανο μάχης προσφέρει εκείνη την οικονομία δυνάμεων που απαιτείται προκειμένου να εξισορροπηθεί το τουρκικό αριθμητικό πλεονέκτημα. Πρέπει να τύχει ιδιαίτερης υπογράμμισης το γεγονός πως το ΣΥΝΟΛΟ του φίλιου πυροβολικού επιβάλλεται να είναι αυτοκινούμενο καθώς τα ρ/κ πυροβόλα είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε εχθρικά πυρά αντιπυροβολικού καθώς δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά στα πλαίσια της τακτικής του «βάλω και μετακινούμαι»(shoot and scoot) λόγω της αργής τους κίνησης, ανάπτυξης και τάξης σε θέσεις βολής.

Επιπλέον στόχος του Ελληνικού ΠΒ θα είναι η προσβολή των λεγόμενων «follow on forces» δηλαδή των δυνάμεων β’ και γ’ κλιμακίου που θα κληθούν να ακολουθήσουν και να δώσουν βάθος στην τουρκική επιθετική ενέργεια, αποστολή ύψιστης σημασίας και που υλοποιείται από το ΠΒ μακρού πλήγματος και κυρίως από τον συνδυασμό M-270/ATACMS.Σημειώνεται πως το βλήμα ATACMS σχεδιάστηκε με βάση την πρόνοια για την απόκριση σε ακριβώς τέτοια αποστολή και πιο συγκεκριμένα την προσβολή των Σοβιετικών «follow on forces» στο ψυχροπολεμικό περιβάλλον της Κεντρικής Ευρώπης υλοποιώντας το σχετικό δόγμα FOFA. Αντίστοιχης εκμετάλλευσης μπορεί να τύχει ο συνδυασμός M-270 MLRS/ATACMS σε επιθετικές επιχειρήσεις προσβάλλοντας τις εφεδρείες σε επιχειρησιακό και στρατηγικό επίπεδο, δηλαδή σε επίπεδο σώματος στρατού και στρατιάς, επιτρέποντας στις μονάδες που βρίσκονται τόσο στην αιχμή της επιθετικής ενεργείας όσο και αυτές που τις ακολουθούν να δράσουν σε περιβάλλον απαλλαγμένο σε σχετικό βαθμό από την παρουσία εχθρικών δυνάμεων στα μετόπισθεν του χώρου ενεργείας τους οι οποίες τις απειλούν.

Tα αυτοκινούμενα πυροβόλα Μ-109 είναι ανάγκη άμεσα να αναβαθμιστούν.

Επιχειρησιακό περιβάλλον Αιγαίου.

Το επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου διαφέρει αισθητά από το αντίστοιχο της Θράκης. Εδώ η απειλή δεν εκφράζεται στην μορφή τεθωρακισμένων και μηχανοκίνητων σχηματισμών αλλά αμφίβιων δυνάμεων σε μια ευρεία γκάμα ενδεχομένων. Από αυτό της προσβολής μικρονησίδας /βραχονησίδας έως την διενέργεια μεγάλης αμφίβιας επιχείρησης κατάληψης μεγάλης νήσου. Η μορφή της τουρκικής επιχείρησης κατά κύριας νήσου που μας ενδιαφέρει επί του παρόντος είναι η κλασσική μιας ανάλογης επιχείρησης συμφώνως με τα σύγχρονα διεθνή πρότυπα ο εχθρός θα προσπαθήσει αρχικά, αφού θα έχει προηγηθεί σφοδρός αεροναυτικός και χερσαίος βομβαρδισμός από τα μικρασιατικά παράλια, να εγκαταστήσει προγεφύρωμα με αποβατικές δυνάμεις το οποίο θα επιχειρήσει εκ των υστέρων να το διευρύνει με την έλευση νέων δυνάμεων. Παράλληλα, θα επιχειρήσει την δημιουργία αεροπρογεφυρωμάτων τόσο στα δεσπόζοντα της ακτής απόβασης υψωμάτων όσο και στο εσωτερικό της νήσου με στόχο αφενός την κάλυψη των δυνάμεων απόβασης στην πρώτη περίπτωση και την δημιουργία σύγχυσης και συνθηκών διασποράς των δυνάμεων των αμυνομένων στην δεύτερη. Με την επίτευξη των αρχικών στόχων, θα ξεκινήσει την πορεία προς τα ενδότερα της νήσου με στόχο την ολοκληρωτική κατάληψη της πριν καταφέρει ο αμυνόμενος να μεταφέρει ενισχύσεις και πριν την επιβολή εκεχειρίας. Όπως γίνεται αντιληπτό ο παράγοντας χρόνος είναι καθοριστικός για την επίτευξη του σχεδίου.
Οι ελληνικές δυνάμεις από την πλευρά τους, θα προσπαθήσουν αρχικώς αφού ολοκληρώσουν την ανάπτυξη τους, καθώς βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην έγκαιρη και ομαλή άφιξη των επιστράτων, την τάξη τους σε θέσεις μάχης και την έγκαιρη διασπορά τους πριν αποτελέσουν στόχο των τουρκικών μέσων εκπομπής πυρός. Άμα την έναρξη της αμφίβιας επιχείρησης θα προσπαθήσουν, αφού διακριβωθεί το ακριβές τουρκικό σχέδιο ενεργείας και το κέντρο βάρους της τουρκικής επίθεσης, να εξαλείψουν τα επικίνδυνα αεροπρογεφυρώματα, να περιορίσουν το τουρκικό προγεφύρωμα σε αρχικό στάδιο και στη συνέχεια να περάσουν στην αντεπίθεση με στόχο την τελική εξάλειψη του που θα σημαίνει και τελική νίκη. Το ΠΒ έχει και εδώ να παίζει σημαίνοντα ρόλο από την σκοπιά και των δύο αντιπάλων. Από τουρκικής πλευράς θα χρησιμοποιηθεί δύναμη πυροβολικού με μεγάλη ισχύ πυρός σε αποστολές υποστήριξης των δυνάμεων εισβολής, απαγόρευσης, απομόνωσης του πεδίου της μάχης σε ξηρά και θάλασσα και προσβολής των δυνάμεων των αμυνομένων. Το τουρκικό πυροβολικό θα έχει επίσης αποστολή την επιβολή, από κοινού με τα άλλα στοιχεία του τουρκικού στρατιωτικού οικοδομήματος, της επιβολής αποκλεισμού της υπό επίθεσης νήσου ώστε να καταστεί δυσχερής από ελληνικής πλευράς η έλευση ενισχύσεων. Η συνεχής κονιορτοποίηση των δυνάμεων και των θέσεων των αμυνομένων είναι ο στόχος και θα επιχειρηθεί να επιτευχθεί με την διάθεση μεγάλης δύναμης πυρός, τόσο από αυτοκινούμενα όσο και-κυρίως- από ρυμουλκούμενα πυροβόλα καθώς ο κίνδυνος από βολές αντιπυροβολικού παρουσιάζεται αμβλυμμένος σε αντίθεση με ότι παρατηρείται στο μέτωπο του Έβρου. Στόχος θα είναι επίσης η προσβολή της δύναμης του ελληνικού πυροβολικού που αποτελεί έναν από τους κύριους κινδύνους για την αποβατική δύναμη και γενικότερα για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Επιπλέον στόχος του τουρκικού πυροβολικού θα είναι η προσβολή των έργων υποδομής των νήσων (οδικών/ μεταφορικών, ενεργειακών, παροχής ύδατος) με στόχο την επιφορά απελπισίας στον πληθυσμό, ην άσκηση πίεσης εκ μέρους του στην κατεύθυνση της άμεσης παύσης των στρατιωτικών επιχειρήσεων και συμπερασματικά την δυσχέρυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων από ελληνικής πλευράς.
Το ελληνικό ΠΒ από την πλευρά του θα προσπαθήσει, αφού αποφύγει τον αρχικό αιφνιδιασμό, την τάξη του σε κατάλληλες θέσεις βολής και την συνεχή προσβολή της αποβιβαζόμενης εχθρικής δύναμης καθώς η τελευταία είναι στόχος υψηλής προτεραιότητας έστω και αν αυτό το εκθέτει στα πυρά του εχθρικού πυροβολικού και όχι μόνο. Σημειώνεται πως εδώ η χρήση Ρ/Κ συστημάτων(χωρίς βέβαια να αποκλείονται τα Α/Κ) ενδείκνυται καθώς το περιβάλλον απειλής είναι διαφορετικό από ό,τι στο Έβρο λόγω σε μεγάλο βαθμό της γεωμορφολογίας του εδάφους(ύπαρξη ορεινών όγκων κτλ) που δεν επιτρέπει σε κάποιο βαθμό την εκτέλεση βολών αντιπυροβολικού εκ μέρους του εχθρού. Στόχος είναι η συνεχής προσβολής της αποβιβαζόμενης δύναμης σε όλες τις φάσεις: αρχικά, της συγκέντρωσης στα μικρασιατικά παράλια, της κίνησης προς την ακτή με πυρά ανασχέσεως και της αρχικής προσγειάλωσης επί της ακτής, όπου και είναι πιο ευάλωτη. Και εδώ πρέπει να ληφθεί μέριμνα τόσο για την προστασία από εχθρικά τμήματα ανορθόδοξου πολέμου όσο και για την εξασφάλισης της Α/Α άμυνας του φίλιου πυροβολικού. Πρόσθετη απαίτηση είναι η εξασφάλιση επαρκούς αποθέματος πυρομαχικών καθώς άμα την έναρξη των επιχειρήσεων ο ανεφοδιασμός σε πυρομαχικά και όχι μόνο των μονάδων των νήσων είναι δυσχερής. Γενικά η πρόνοια για την εξασφάλιση στον μέγιστο δυνατό βαθμό της αμυντικής αυτάρκειας της νήσου πρέπει να είναι πρωτεύουσας σημασίας και έρχεται σε χτυπητή αντίθεση με την επιχειρούμενη τα τελευταία χρόνια απομείωση της αμυντική ισχύς των νήσων και την απόδοση δυσανάλογα μεγάλης βαρύτητας στις μονάδες ενίσχυσης.

Κύριο επιδιωκόμενο χαρακτηριστικό του φίλιου πυροβολικού είναι η ισχύς και η μάζα πυρός πουεκτός της μαζικής χρήσης ΠΕΠ πρέπει και μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση βλημάτων βομβιδοφόρων, βολιδοφόρων και κυρίως θερμοβαρικών. Τα τελευταία μπορούν στην κυριολεξία να εξαϋλώσουν πιθανό εχθρικό προγεφύρωμα θέτοντας τέρμα στις επιθετικές επιδιώξεις του αντιπάλου. πηγη