Μάχη με το χρόνο θα πρέπει να δώσει η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις αυριανές κάλπες, αν θελήσει να αποφύγει μια νέα διολίσθηση σε ένα τρίτο Μνημόνιο που θα παρατείνει -άγνωστο για πόσο- την αυστηρή επιτήρηση της οικονομίας και μαζί τη σκληρή λιτότητα και τις περικοπές.

Η μεγάλη καθυστέρηση στο κλείσιμο της αξιολόγησης και η προεκλογική περίοδος, η οποία ξεκίνησε από τις αρχές Δεκεμβρίου με την ανακοίνωση της επίσπευσης της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και ολοκληρώνεται σήμερα, έχει επιδεινώσει σημαντικά τα δημοσιονομικά δεδομένα, αλλά και την προοπτική της οικονομίας.

Με βάση τα τελευταία επίσημα στοιχεία, τα δημόσια έσοδα παρουσιάζουν υστέρηση πάνω από 1,5 δισ. ευρώ από τον περασμένο Νοέμβριο, η οποία δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι μπορεί να καλυφθεί μέχρι και την ολοκλήρωση του δημοσιονομικού έτους στο τέλος Φεβρουαρίου και μάλιστα εν μέσω εκλογών. Εκτός αυτού, υπάρχει και το «ταμειακό έλλειμμα» της δόσης των 7,2 δισ. ευρώ από Ε.Ε. και ΔΝΤ που δεν είναι καθόλου δεδομένη χωρίς την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Συνέπεια τούτου είναι ότι ο δημοσιονομικός στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ (ο προϋπολογισμός προέβλεπε πρωτογενές ισοζύγιο στο 1,8% του ΑΕΠ) είναι πολύ πιθανό να μην επιτευχθεί. Ετσι, η Ελλάδα θα έχει ήδη αθετήσει μία από τις υποχρεώσεις της.

Σαν να μην έφταναν αυτά, ανεπίσημες εκτιμήσεις της Ε.Ε. κάνουν πλέον λόγο για διπλασιασμό του δημοσιονομικού κενού για το 2015, από τα 2,5 δισ. που υπολόγιζε η τρόικα τον Δεκέμβριο στα 5 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα ο χώρος των επενδύσεων έχει «παγώσει» σίγουρες επενδύσεις από ΕΣΠΑ και αποκρατικοποιήσεις ύψους 9 δισ. που θα έπρεπε να ολοκληρωθούν τη διετία 2014-2015.

Το σκηνικό της επιδείνωσης κλείνει με την κατάσταση που επικρατεί στις τράπεζες. Η ένταξή τους στον ELA, σε συνδυασμό με τις καθημερινές εκροές καταθέσεων και το «στράγγισμα» της ρευστότητας που επέβαλε η αποχώρηση των ξένων θεσμικών από τις δημοπρασίες εντόκων γραμματίων, κάθε άλλο παρά ευνοϊκή είναι για το μέλλον.

Ανεξάρτητα από την πολιτική γωνία που βλέπει κανείς όλα τα παραπάνω, σίγουρα θα πρέπει να ανησυχήσει με τις συζητήσεις που γίνονται σε Βρυξέλλες, Ουάσιγκτον και, φυσικά, Βερολίνο σε ό,τι αφορά το μέλλον του ελληνικού προγράμματος.

Η προοπτική της προληπτικής πιστωτικής γραμμής υπήρχε ως προοπτική όσο οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων ήταν σε λογικά επίπεδα (πέρσι το καλοκαίρι η απόδοση του ελληνικού 10ετούς είχε υποχωρήσει κοντά στο 4%). Τώρα που η απόδοση του 10ετούς έχει ξεπεράσει το 10% ο εξωτερικός δανεισμός απλώς… αποκλείεται. Με δεδομένο αυτό το συμβούλιο των Ευρωπαίων τεχνοκρατών (Euro Working Group) στην τελευταία συνεδρίασή του μίλησε καθαρά για νέο δάνειο με νέους όρους. Δηλαδή για ένα Μνημόνιο ΙΙΙ.

Πώς θα αποφευχθούν νέα σκληρά μέτρα

Με βάση διαδικασίες που έχουν εδραιωθεί τα προηγούμενα πέντε χρόνια και λάθη που κόστισαν πολύ για να αποφύγει η Ελλάδα ένα τρίτο Μνημόνιο η νέα κυβέρνηση θα πρέπει:

1 Να προσέλθει στο διάλογο με τους δανειστές με νέες αλλά τεκμηριωμένες θέσεις που θα αλλάζουν μέρος ή και το σύνολο του σημερινού προγράμματος που ακολουθεί η Ελλάδα. Η ριζική απόρριψη του Μνημονίου θα οδηγήσει στην αποχώρηση των δανειστών και μαζί των 20 δισ. ευρώ που υπολείπονται από το δεύτερο Μνημόνιο. Από τα χρήματα αυτά 12,5 δισ. ευρώ θα πρέπει να δώσει το ΔΝΤ, 1,8 δισ. ευρώ η Ε.Ε. και 6 δισ. η ΕΚΤ και οι άλλες κεντρικές τράπεζες.

2 Να κερδίσει χρόνο ώστε να κινηθεί σε δύο κατευθύνσεις: Εσωτερικά, εξισορροπώντας τα δημόσια έσοδα και εξισορροπώντας τη δημοσιονομική κατάσταση και εξωτερικά, μέσω διαπραγμάτευσης, ώστε να οριστικοποιήσουν τις αλλαγές που θέλουν να κάνουν στο πρόγραμμα. Η αίτηση για νέα παράταση του προγράμματος θα πρέπει να γίνει ακόμη και μέσα στην εβδομάδα, με δεδομένο ότι θα πρέπει να εγκριθεί και από εθνικά Κοινοβούλια για να ισχύσει μετά τις 28 Φεβρουαρίου.

3 Να συμφωνήσει με την ΕΚΤ την υπέρβαση του ορίου των 15 δισ. ευρώ για τα άληκτα έντοκα γραμμάτια, ώστε να μπορεί να καλύψει τόσο τις ανελαστικές δαπάνες (μισθούς, συντάξεις) όσο και τις υποχρεώσεις χρέους.

4 Να ολοκληρώσει το ταχύτερο δυνατό το θέμα της αξιολόγησης του Μνημονίου με όσα νέα μέτρα καταφέρει να περάσει ώστε να μπορεί να φέρει στα δημόσια ταμεία τα 7,2 δισ. ευρώ και να ανοίξει το διάλογο για την περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους. Η λύση του κουρέματος δεν έχει κανέναν ακροατή από την πλευρά των δανειστών μας. Εχει απορριφθεί δεκάδες φορές από την Ευρώπη και δεν υπάρχει καν ως ενδεχόμενο για το ΔΝΤ.

5 Να μη σκεφτεί καν να αθετήσει την αποπληρωμή δανειακών υποχρεώσεων. Εκτός από την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία θα πρέπει να αντιμετωπίσει και «αναγκαστικά μέτρα». Το δεύτερο δάνειο της Ε.Ε. (140 δισ. ευρώ) αλλά και το σύνολο των δανείων του ΔΝΤ έχουν συνταχθεί με βάση το αγγλικό δίκαιο που προβλέπει απλά ότι ο δανειστής πληρώνεται ό,τι κι αν γίνει. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα αναγκαστεί να εκποιήσει περιουσιακά της στοιχεία για να αποπληρώσει τα δάνεια.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ