Οταν την Τετάρτη το βράδυ, λίγο πριν ο Αλέξης Τσίπρας διαβεί για ακόμη μια φορά την πόρτα του κτιρίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για συνάντηση με τους Γιούνκερ, Λαγκάρντ και Ντράγκι, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας στο ξενοδοχείο όπου διέμενε.

Οπως είχε γράψει η «Εφ.Συν.» στο φύλλο της περασμένης Πέμπτης, όλα τα σενάρια έπεσαν στο τραπέζι της κυβερνητικής σύσκεψης, καθώς οι προτάσεις -και κυρίως οι διαθέσεις- των θεσμών δεν φαίνονταν να δημιουργούν κλίμα σύγκλισης.

Ο πρωθυπουργός ενημέρωσε τους υπόλοιπους παριστάμενους, που δεν βρίσκονταν μέσα στο δωμάτιο με τους επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του ΔΝΤ και της ΕΚΤ, για το τι συζητήθηκε και ξεκίνησε μια σύντομη συζήτηση για το τι μέλλει γενέσθαι.

Το κλίμα ανάμεσα στους Ελληνες υπουργούς δεν ήταν ιδιαίτερα αισιόδοξο, ενώ από την Αθήνα έφταναν διαρκώς τα νέα που αφορούσαν τις έντονες εσωκομματικές διεργασίες αναφορικά με τις ελληνικές προτάσεις και τις έντονες αντιδράσεις στον ΣΥΡΙΖΑ στο ενδεχόμενο σύναψης μιας συμφωνίας χωρίς την παραμικρή αναφορά στο χρέος, την ανάπτυξη και τα εργασιακά.

Η αίσθηση που δημιουργήθηκε στους συμμετέχοντες ήταν ότι ο πρωθυπουργός ήταν εξαιρετικά προβληματισμένος για την κατάσταση που διαμορφώνεται. Θεώρησε όμως ότι αξίζει μια ακόμα προσπάθεια, ιδιαίτερα αφού οι έχοντες την ευθύνη για τη διαπραγμάτευση εισηγήθηκαν την «προσαρμογή» της ελληνικής πρότασης στα μορφολογικά δεδομένα της πρότασης των θεσμών. «Ισως έτσι μπορέσουμε τουλάχιστον να γεφυρώσουμε το έλλειμμα επικοινωνίας μεταξύ μας», είπε στον Αλέξη Τσίπρα στενός συνεργάτης του, εξ ου και τροποποιήθηκε το κείμενο με τις προτάσεις της Αθήνας.

Ωστόσο, η εξαιρετικά συγκρατημένη αισιοδοξία της ελληνικής ηγεσίας διαψεύστηκε εξαιρετικά σύντομα, όταν αντίκρισαν την τελευταία τροποποιημένη πρόταση των θεσμών. «Οταν διαβάσαμε το τελευταίο κείμενο χάθηκε κάθε έννοια εμπιστοσύνης ανάμεσά μας», μεταφέρει στην «Εφ.Συν.» συνεργάτης του πρωθυπουργού. «Την προηγούμενη ημέρα μάς ζητούσαν ΦΠΑ 13% στα ξενοδοχεία και 23% στην εστίαση. Διαφωνήσαμε και μας είπαν ότι θα φέρουν καλύτερη πρόταση. Και μας έφεραν πρόταση για ΦΠΑ 23% και στα ξενοδοχεία και στην εστίαση!» λέει το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος μεταφέροντας την εικόνα μιας διαπραγματευτικής ομάδας, που δεν μπορούσε να «πιαστεί» από κάπου, προκειμένου να συνεχιστούν οι συζητήσεις.

Ο Αλέξης Τσίπρας, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής, συνάντησε την Πέμπτη την Ανγκελα Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ, ενώ στο φόντο υπήρχαν οι δηλώσεις κορυφαίων «σκληρών» αξιωματούχων της Ε.Ε. και των θεσμών, οι οποίες προμήνυαν ότι θα επιδώσουν «τελεσίγραφο» στις ελληνικές αρχές. Ο πρωθυπουργός παρουσίασε τις ελληνικές προτάσεις, ξεκαθάρισε στη Γερμανίδα καγκελάριο και τον Γάλλο πρόεδρο ότι η κυβέρνηση δεν είναι δυνατόν να υπαναχωρήσει σε θέσεις που δεν «βγαίνουν» οικονομικά και πολιτικά και στηλίτευσε «την επιμονή των θεσμών σε τόσο σκληρά μέτρα».

Οι ηγέτες τον άκουγαν προβληματισμένοι. Η Ανγκελα Μέρκελ τον παρέπεμψε ξανά στους θεσμούς και στο Eurοgroup, ενώ ο Φρανσουά Ολάντ δεν θέλησε, σύμφωνα με πληροφορίες, να λάβει σαφή θέση. Με αυτό τον τρόπο οι πολιτικές οδοί για την επίτευξη συμφωνίας άρχισαν να μειώνονται δραματικά για την ελληνική κυβέρνηση και ξεκίνησαν να συζητούνται ξανά στην ομάδα των κορυφαίων υπουργών που βρίσκονταν στις Βρυξέλλες, τα διαφορετικά σενάρια.

Ο πρωθυπουργός έλαβε την απόφαση για να απευθυνθεί στον λαό το πρωί της Παρασκευής, αφού εξέτασε όλες τις πτυχές της κατάστασης. Την ώρα που στις αίθουσες των δημοσιογράφων κυκλοφορούσαν κάθε λογής σενάρια για το πώς η κυβέρνηση θα διαχειριστεί πίσω στην Αθήνα τις αντιδράσεις για το πακέτο 8 δισ. που η ίδια πρότεινε.

Ο Αλέξης Τσίπρας είχε ήδη μιλήσει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας την προηγούμενη ημέρα, ενημερώνοντάς τον για την πορεία των διαπραγματεύσεων. Η εικόνα που αποτυπώθηκε ήταν ότι οι διαφορές ήταν υπαρκτές, αλλά βάσει του ότι ουδείς επιθυμεί τη ρήξη, η Ευρώπη θα έκανε το παν για να υπάρξει συμφωνία.

Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη συγκεκριμένη επιλογή για τη διενέργεια δημοψηφίσματος στους στενούς συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα λίγο πριν από την αναχώρησή τους από τις Βρυξέλλες. Στο αεροπλάνο συζητήθηκαν ορισμένες πτυχές που χρειάζονταν διευθέτηση, κυρίως για τις κινήσεις επικοινωνίας προς ξένους ηγέτες και την ΕΚΤ, καθώς και για το αίτημα να δοθεί ολιγοήμερη παράταση στο πρόγραμμα, ώστε να μην υπάρξει η δυνατότητα για την καλλιέργεια κλίματος τρομοκρατίας γύρω από τις τράπεζες.

Η συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου, που μετατράπηκε σε Υπουργικό, είχε αρχικό σκοπό την ενημέρωση των κυβερνητικών στελεχών για τις διαπραγματεύσεις. Ωστόσο η λήψη της απόφασης από τον πρωθυπουργό άλλαξε τα δεδομένα, με αποτέλεσμα η συζήτηση να γίνει σε νέα βάση.

Ανακούφιση υπουργών

Οσοι περίμεναν να υπάρξουν αντιδράσεις στο Υπουργικό για τη διενέργεια δημοψηφίσματος, διαψεύστηκαν πανηγυρικά, μιας και εκφράστηκε από όλους τους υπουργούς η ικανοποίηση για την εν λόγω απόφαση. Από ορισμένους και η ανακούφιση.

Οι τηλεφωνικές συνομιλίες του Αλέξη Τσίπρα με την Ανγκελα Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ ήρθαν λίγο πριν από το διάγγελμα. Η Γερμανίδα καγκελάριος, σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, επιφυλάχθηκε να τοποθετηθεί όταν ενημερώσει το γερμανικό Κοινοβούλιο. Ο δε Γάλλος πρόεδρος εμφανίστηκε σαφώς πιο συναινετικός στην αντίδρασή του. Ο Μάριο Ντράγκι ήταν επίσης νηφάλιος στην αντίδρασή του και συμφώνησε να συναντήσει ελληνικό κυβερνητικό κλιμάκιο χθες, προκειμένου να συζητήσουν τις τεχνικές λεπτομέρειες της στήριξης του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα.

Τα χαμόγελα των υπουργών, καθώς έβγαιναν από το Μαξίμου, αντικατόπτριζαν την αισιοδοξία τους. «Είναι μια πολύ όμορφη νύχτα και θα ξημερώσει μια πολύ όμορφη μέρα», είπε χαρακτηριστικά ο Νίκος Παππάς.

Εξι ατάκες από το διάγγελμα Τσίπρα

■ Ούτε μια στιγμή δεν σκεφτήκαμε να υποκύψουμε. Να προδώσουμε -δηλαδή- τη δική σας εμπιστοσύνη.

■ Οι προτάσεις των θεσμών παραβιάζουν ευθέως το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο και τα θεμελιώδη δικαιώματα.

■ Αυτήν τη στιγμή βαραίνει πάνω μας ιστορική η ευθύνη απέναντι στους αγώνες και στις θυσίες του ελληνικού λαού για την κατοχύρωση της Δημοκρατίας και της εθνικής μας κυριαρχίας. Η ευθύνη μας απέναντι στο μέλλον της χώρας μας.

■ Στον αυταρχισμό και στη σκληρή λιτότητα να απαντήσουμε με δημοκρατία, με ψυχραιμία και αποφασιστικότητα.

■ Δεσμεύομαι προσωπικά ότι θα σεβαστώ το αποτέλεσμα της δημοκρατικής σας επιλογής, όποιο και αν είναι αυτό.

■ Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει αναπόσπαστο κομμάτι της Ευρώπης και η Ευρώπη αναπόσπαστο κομμάτι της Ελλάδας. Ομως Ευρώπη χωρίς δημοκρατία θα είναι μια Ευρώπη χωρίς ταυτότητα και χωρίς πυξίδα.  πηγη