Η ανακωχή των Μουδανιών (γνωστή και σαν συνθήκη των Μουδανιών) είναι συμφωνία που υπογράφτηκε μεταξύ των νικητριών δυνάμεων του Α΄Π.Π. με την Τουρκία και η οποία καθόριζε τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας έπειτα από την ήττα της Ελλάδας στον μεταξύ των δυο χωρών πόλεμο. Συνομολογήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου του 1922 σύμφωνα με τηλεγράφημα του Ελευθερίου Βενιζέλου προς την κυβέρνηση του Κροκιδά που την αποδέχτηκε αναγκαστικά και αποτέλεσε διπλωματική επιτυχία της τουρκικής αντιπροσωπείας. Οι συνέπειές της υπήρξαν η απόσυρση του ελληνικού στρατού από την Ανατολική Θράκη και η αναγκαστική προσφυγοποίηση περίπου 250.000 χριστιανών κατοίκων της, ελληνικής καταγωγής.

Το Σεπτέμβριο του 1922 ο ελληνικός στρατός είχε εγκαταλείψει ηττημένος τη Μικρά Ασία, ενώ εκατοντάδες χιλιάδων πρόσφυγες έφταναν κατησχυμένοι στην Ελλάδα, αναζητώντας καταφύγιο. Η διπλωματική, πολιτική και οικονομική θέση της Ελλάδας ήταν ιδιαίτερα δυσμενής, ενώ οι τούρκοι πίεζαν τις μεγάλες δυνάμεις να αποδεχτούν τις απαιτήσεις τους, προκειμένου να τερματισθεί ο μικρασιατικός πόλεμος. Στις διεκδικήσεις τους περιλαμβάνονταν η ενσωμάτωση ολόκληρης της Θράκης και η αποχώρηση των ελληνικών πληθυσμών της. Ωστόσο, ο Κεμάλ Ατατούρκ δεν διέθετε πολεμικό ναυτικό και το ελληνικό Δ΄ Σώμα στρατού που είχε υποχωρήσει συντεταγμένα και μη έχοντας εμπλακεί στις κυρίως μάχες του Αυγούστου 1922 διατηρούσε ακέραιες τις δυνάμεις του και τον έλεγχο της Ανατολικής Θράκης. Προκειμένου να εξευρεθεί μια λύση, στις αρχές του Σεπτεμβρίου συναντήθηκαν στο Παρίσι εκπρόσωποι της ΚτΕ, της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας και αποφάσιζαν να συγκαλέσουν μια διάσκεψη στις 20 Σεπτεμβρίου/3 Οκτωβρίου 1922 στα Μουδανιά, όπου θα προσκαλούσαν Ελλάδα και Τουρκία

Η Τουρκική αντιπροσωπεία έφτασε πρώτη στα Μουδανιά και πέτυχε την έναρξη των συνομιλιών της, πριν φτάσουν οι Έλληνες εκπρόσωποι (στρατηγός Αλέξανδρος Μαζαράκης – Αινιάν και αντισυνταγματάρχης Πτολεμαίος Σαρηγιάννης). Ο επικεφαλής της τουρκικής αποστολής Ισμέτ Ινονού πέτυχε να κάμψει τις αντιρρήσεις των συμμάχων (που ήδη είχαν λάβει ανταλλάγματα από τη συνεργασία με τον Κεμάλ) και να γίνει δεκτό το αίτημά τους για εκκένωση της Ανατολικής Θράκης από τους Έλληνες και την παράδοσή της στην Τουρκία. Όταν οι Έλληνες απεσταλμένοι έφτασαν στη σύσκεψη αρνήθηκαν να υπογράψουν τη συνθήκη και αποχώρησαν, όμως κατόπιν πιέσεων ακόμη και του Βενιζέλου από το εξωτερικό, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να δεχτεί τα τετελεσμένα γεγονότα. Στις 12/25 Νοεμβρίου 1922 ο έλεγχος της Ανατολικής Θράκης παραχωρήθηκε στην Τουρκία.

Τα αποτελέσματα της ανακωχής των Μουδανιών ήταν αρνητικά για την ελληνική πλευρά, αφού συνολικά 400.000 Έλληνες (250.000 γηγενείς και 150.000 στατιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι) υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα την Ανατολική Θράκη. Για την εφαρμογή της συμφωνίας, 8.000 τούρκοι αστυνομικοί έφτασαν στην περιοχή και εγκαταστάθηκαν ως αρχές κατοχής, επιβλέποντας την ελληνική αποχώρηση. Ακόμη, η συμφωνία υπήρξε προανάκρουσμα της Συνθήκης της Λωζάννης που ακολούθησε και ρύθμισε οριστικά τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. Τα ελληνοτουρκικά σύνορα ορίσθηκαν στο μέσο της κοίτης του ποταμού Έβρου, όπως ισχύουν έως σήμερα.

πηγη