Η προβολή σταθερότητας πέραν των συνόρων των χωρών-μελών της Ατλαντικής Συμμαχίας και η ενίσχυσή της αποτελεί πλέον έναν από τους σημαντικότερους στόχους του ΝΑΤΟ, που ετοιμάζεται εν όψει της συνόδου κορυφής της Βαρσοβίας (8-9 Ιουλίου) να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της νέας εποχής. Το ΝΑΤΟ αλλάζει, όπως αλλάζει γρήγορα και ο κόσμος, και δεν περιορίζεται μονοδιάστατα στην «κλασική» -και βεβαίως πάντα απαραίτητη- υπεράσπιση των συνόρων των χωρών- μελών της Συμμαχίας.

Οι αποφάσεις της διήμερης συνόδου των υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες κοιτούν στις «360 μοίρες» και δεν περιορίζονται, όπως στις περασμένες εποχές, μονοδιάστατα στον «κίνδυνο από Ανατολάς».

Κι αν την πρώτη ημέρα των εργασιών (με κύριο θέμα την «άμυνα και την αποτροπή») όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στην Ουκρανία, τη Μαύρη Θάλασσα και την ανάπτυξη των πολυεθνικών ταγμάτων στις βαλτικές χώρες και την Πολωνία, τη δεύτερη μέρα της συνόδου η «προβολή σταθερότητας εκτός συνόρων» που κοιτάει προς τον Νότο, σε μια τεράστια περιοχή αστάθειας από το Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή έως τη Βόρεια Αφρική, με «ανάχωμα» τη Μεσόγειο, σηματοδοτεί τη νέα πρόκληση.

«Οταν οι γείτονές μας έχουν σταθερότητα, είμαστε και εμείς πιο ασφαλείς» τόνισε ο κ. Στόλτενμπεργκ και υπογράμμισε πως το ΝΑΤΟ θα αυξήσει -μέσω του πολιτικού διαλόγου και της πρακτικής συνεργασίας- την ανάπτυξη ικανοτήτων (capacity building) με 40 χώρες, πέραν των συνόρων των 28 μελών του.

Οι υπουργοί πήραν αποφάσεις για την εκπαίδευση Ιρακινών αξιωματικών και την παραχώρηση ιπτάμενων ραντάρ (AWACS) στη Συμμαχία ενάντια στο «Ισλαμικό κράτος», που αναμένεται να εγκριθούν στη Βαρσοβία από τη σύνοδο κορυφής, και ενέκριναν τη συμμετοχή της Ιορδανίας σε ασκήσεις του ΝΑΤΟ καθώς και τη βοήθεια προς την Τυνησία σε θέματα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας και ασφάλειας συνόρων.

Ομως το βάρος της συζήτησης έπεσε, όπως αναμενόταν, στη δράση του ΝΑΤΟ στη Μεσόγειο, όπου η Συμμαχία έχει παρουσία με δύο επιχειρήσεις: την «Active Endeavour», με κύρια αποστολή την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, (ενεργοποιήθηκε μετά την 11η Σεπτεμβρίου και τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες, με βάση το άρθρο 5 του καταστατικού του ΝΑΤΟ περί συλλογικής ασφάλειας που έγινε χρήση του για πρώτη φορά στην ιστορία της Συμμαχίας), και στο Αιγαίο τη SNMG2 για την πάταξη της παράνομης διακίνησης ανθρώπων και την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης.

Οσον αφορά το Αιγαίο, η Τουρκία πρότεινε στη σύνοδο των υπουργών Αμυνας τον τερματισμό της επιχείρησης μετά τη σύνοδο κορυφής της Βαρσοβίας, «γιατί έχει εκπληρώσει τον σκοπό της».

Η πρόταση έπεσε στο κενό, καθώς όχι μόνο δεν υποστηρίχτηκε από καμία άλλη χώρα, αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, συνάντησε και την αρνητική στάση σημαντικών χωρών και του ίδιου του γενικού γραμματέα. Μάλιστα ο κ. Στόλτενμπεργκ σε δημόσιες δηλώσεις του (μεταξύ των οποίων και σε ερώτηση της «Εφ.Συν.» προσερχόμενος στη σύνοδο) αναφέρθηκε θετικά στη ΝΑΤΟϊκή παρουσία στο Αιγαίο.

«Εκανε τη διαφορά μειώνοντας τις μεταναστευτικές ροές και συνεχίζει να είναι αποτελεσματική» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου και υπογράμμισε την αναγκαιότητα να συνεργαστούν στη Μεσόγειο το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. (η οποία δραστηριοποιείται με την επιχείρηση «SOPHIA»), αντλώντας εμπειρία από την πολύ καλή συνεργασία των πλοίων που συμμετέχουν στη SNMG2 με τη FRONTEX και την Ελληνική Ακτοφυλακή.

H συνεργασία με την Ε.Ε.

Οι υπουργοί συζήτησαν στο δείπνο την επέκταση της δράσης του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο και τη συνεργασία της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας με την Ε.Ε. στην περιοχή, παρουσία της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι. Το θέμα θα απασχολήσει τη σύνοδο κορυφής της Βαρσοβίας καθώς η αύξηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών από την Αφρική και ιδίως η αστάθεια στη Λιβύη βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας των συμμάχων.

Πηγές στο ΝΑΤΟ υπογράμμισαν ότι δεν συζητείται καθόλου κάποιου τύπου στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, αντίθετα η Συμμαχία θέλει να στηρίξει την κυβέρνηση της χώρας και να βοηθήσει στην ανάπτυξη ικανοτήτων ώστε να λειτουργήσουν οι δομές ασφαλείας ορθολογικά. Ωστόσο δεν έχει ακόμη υποβληθεί επίσημο αίτημα από πλευράς Λιβύης στο ΝΑΤΟ, αν και έχει γίνει αίτημα συνεργασίας προς την Ε.Ε.

Πάντως το ΝΑΤΟ θέλει να αυξήσει και να αναβαθμίσει την παρουσία του στην Κεντρική Μεσόγειο και πιθανότατα αυτό δεν θα γίνει με νέα επιχείρηση, αλλά με τον μετασχηματισμό της ήδη υπάρχουσας «Active Endeavour». Ο γενικός γραμματέας δήλωσε σχετικά.

«Εργαζόμαστε για να μετασχηματίσουμε την επιχείρηση Endeavour σε μια ευρύτερη επιχείρηση θαλάσσιας ασφάλειας, που θα δημιουργήσει την κατάλληλη πλατφόρμα για έναν πιθανό ρόλο του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο και θα μπορούσε να συνδράμει την επιχείρηση Sophia στη βάση της πετυχημένης μας συνεργασίας με την Ε.Ε. στο Αιγαίο. Οι στρατιωτικές αρχές θα κάνουν σύντομα τις εισηγήσεις τους».

Σύμφωνα με πληροφορίες, συζητείται να αλλάξει ο χαρακτήρας της αποστολής τής «Active Endeavour», να φύγει από το άρθρο 5 και να ενταχθεί στο άρθρο 4, και να στοχεύει, πέραν της δράσης κατά της τρομοκρατίας, στη διασφάλιση της ασφάλειας των θαλάσσιων δρόμων, στην καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης όπλων, λαθρεμπορίου πετρελαίου (που θεωρείται ότι συμβάλλει στην οικονομική ενίσχυση του «Ισλαμικού κράτους») και στη συλλογή πληροφοριών.

Το πιθανό σχήμα συνεργασίας με την Ε.Ε. δεν προβλέπει κοινή διοίκηση: θα πρόκειται για δύο ανεξάρτητες επιχειρήσεις που θα συντονίζονται, θα είναι συμπληρωματικές.

Στο πλαίσιο της ενίσχυσης της σταθερότητας της Λιβύης θα επιδιωχθεί από το ΝΑΤΟ να ενισχυθεί και η εκπαίδευση στον τομέα της ασφάλειας, μεταξύ των οποίων και η εκπαίδευση της ακτοφυλακής.

Η Ελλάδα έχει εκδηλώσει τη διαθεσιμότητά της να υλοποιήσει αυτή τη δράση, πιθανόν σε ελληνικό έδαφος, στην Κρήτη. Το ζήτημα της αναβάθμισης της δράσης του ΝΑΤΟ στην Κεντρική Μεσόγειο αλλά και της συνεργασίας με την Ε.Ε. το αντιμετωπίζει θετικά η Αθήνα, υπό τους όρους να μη δημιουργηθούν hot spot, να μην ηγείται η Τουρκία της επιχείρησης και να γίνονται σεβαστά τα ελληνικά όρια ευθύνης και οι κανόνες της έρευνας και της διάσωσης.

Π. Καμμένος: «Η παρουσία του πρέπει να συνεχιστεί»

Κατά τη σύνοδο των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, η δραστηριότητα στο Αιγαίο. Υπάρχει γενική αποδοχή ότι η δραστηριότητα του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, μεταξύ των ελληνικών νησιών και των ακτών της Μικράς Ασίας, έχει στεφθεί με απόλυτη επιτυχία, μειώνοντας τις μεταναστευτικές ροές από 5.000-8.000 σε 0-25 μετανάστες και πρόσφυγες την ημέρα, με ορισμένες εξαιρέσεις. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι η παρουσία του πρέπει να συνεχιστεί.

»Από την πλευρά της Τουρκίας υπήρχε η εκτίμηση, σε αντίθεση με όλους τους υπόλοιπους συμμάχους, ότι θα πρέπει να σταματήσει η δραστηριότητα μετά τη σύνοδο της Βαρσοβίας. Είναι λοιπόν απόλυτα σαφές ότι η απόφαση της Ελλάδας να στηρίξει από την πρώτη στιγμή αυτή τη συμφωνία είχε από τη μια πλευρά τον στόχο που επετεύχθη, δηλαδή να σταματήσουν οι μεταναστευτικές ροές, και από την άλλη πλευρά οι ίδιοι οι σύμμαχοι να έχουν «ιδίοις όμμασι» άποψη για το τι συμβαίνει στο Αιγαίο, ιδιαίτερα με τις παραβιάσεις, τις παραβάσεις, τις υπερπτήσεις και την εν γένει συμπεριφορά της Τουρκίας ως συμμάχου έναντι ενός άλλου συμμάχου, της Ελλάδας. Αυτό ισχυροποιεί τις ελληνικές θέσεις και δικαιώνει την Ελλάδα. Ελπίζω, εύχομαι και είμαι σίγουρος ότι η παρουσία θα συνεχιστεί προς όφελος όλης της Ευρώπης, για να σταματήσουν οι μεταναστευτικές ροές που ούτως ή άλλως δεν οδηγούν πουθενά. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο.

»Οσον αφορά τα θέματα της Μεσογείου, η ελληνική προσπάθεια εδώ και 17 μήνες να χτίσουμε έναν άξονα σταθερότητας με σύμμαχες χώρες, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία στα βόρεια, αλλά και χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης και ΝΑΤΟ όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Ιορδανία στα νότια, αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδας ως δύναμη σταθερότητας στη Μεσόγειο. Αναβαθμίζει ακόμα τον ρόλο της Κύπρου, που συμμετέχει σε διμερείς και τριμερείς συμφωνίες στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής. πηγη